موج استعفای وزیران به سقوط کابینه لبنان منجر شد
کناره‌گیری اجباری دیاب از قدرت
ابتدا وزیر خارجه لبنان به دلیل بحران اقتصادی استعفا داد و پس از انفجار بیروت، به ترتیب وزرای اطلاع‌رسانی و محیط زیست و وزیر دادگستری (ماری کلود نجم) هم استعفا دادند. آخرین خبرها (از رویترز و عرب نیوز) حاکی از این بود که «محمد فهمی»، وزیر کشور و دو زیر دیگر هم قرار است استعفا دهند. استعفای ۷ نفراز وزرای کابینه عملابه معنای از رسیمیت افتادن دولت بود. بنابراین، دیاب ترجیح داد به‌طور آبرومندانه‌ای از قدرت کناره‌گیری کند. روز یکشنبه ۱۹ مردادماه «دیما جمالی»، عضو فراکسیون المستقبل به ریاست سعد حریری، نخست‌وزیر سابق لبنان در پی انفجار روز سه‌شنبه بندر بیروت از پارلمان استعفا کرد. «میشل معوض» نیز استعفای خود را از پارلمان لبنان اعلام کرد. پیش‌تر «نعمه افرام» نیز فعالیت خود در پارلمان را تعلیق کرده بود. این در حالی است که تعدادی از اعضای پارلمان هم روز شنبه استعفا کرده بودند. «مایکل جورجی» هم در گزارش دیگری در رویترز در همان تاریخ نوشت، دولت لبنان از دو سو به شدت زیر فشار قرار گرفته است: از یکسو، معترضان خیابان‌ها را ترک نمی‌کنند و خواستار استعفای تمام نخبگان حاکم هستند. از سوی دیگر، در داخل دولت هم کشمکش‌های فراوانی وجود دارد و فشارهای بین‌المللی هم مزید بر علت است.
از سوی دیگر، درگیری میان معترضان با نیروهای امنیتی همچنان ادامه دارد. روز یکشنبه ۱۹ مردادماه که دومین روز تظاهرات ضد دولتی بود، مردم مسیرهای منتهی به پارلمان را مسدود کردند. پلیس برای متفرق کردن مردم از گاز اشک‌آور استفاده کرد. «تد رگنسیا» و «لینا الصفین» در گزارش دیروز دوشنبه برای الجزیره نوشتند این تظاهرات همچنان ادامه دارد و احتمال می‌رود طی روزهای آینده بر شدت آن افزوده شود. این گزارشگران افزودند با گذشت زمان، شدت تخریب انفجار نمایان‌تر می‌شود. براساس جدیدترین برآوردها ۶۲۰۰ ساختمان به مخروبه تبدیل شدند و بسیاری از مردم، شب‌ها را در ویرانه خانه‌های خود به سر می‌برند. آنها معتقدند مردم با مشاهده این وضعیت هر روز بر خشم‌شان بیشتر افزوده می‌شود. این درگیری‌ها به اطراف ساختمان پارلمان لبنان هم رسید. برخی رسانه‌های لبنانی پا فراتر گذاشته و اعلام کردند «تعدادی از تظاهرات‌کنندگان موانع امنیتی را آتش زده و به میدان النجمه و پارلمان وارد شدند». اگرچه ارتش لبنان هرگونه تیراندازی مستقیم به تظاهرات‌کنندگان را رد کرد اما گزارش‌ها حاکی است پلیس و نیروهای امنیتی با گاز اشک‌آور و ضربات باتوم معترضانی را که سنگ‌پرانی می‌کردند و مواد انفجاری به سوی آنها پرتاب می‌کردند سرکوب و دستگیر می‌کردند. ارتش لبنان از تظاهرات‌کنندگان خواسته به جای پرتاب اشیای سنگی، فلزی و مواد منفجره، به تظاهرات مسالمت‌آمیز بازگردند. برخی منابع خبری هم گزارش دادند که تظاهرات‌کنندگان وارد ساختمان وزارت مشاغل و مهاجران در استارکو شده‌اند.
«بن هوبارد» هم در گزارش دیگری برای نیویورک تایمز در ۹ اوت نوشت، در سه منطقه در بیروت- یک منطقه متوسط، یک منطقه فقیر، یک منطقه لاکچری- فاجعه انفجار روز سه‌شنبه همگان را علیه دولت متحد کرده است؛ دولتی که فاسد، بی‌کفایت و ناکارآمد تلقی می‌شود. بسیاری از این طبقات اگرچه در گذشته با هم اختلافاتی داشتند اما اکنون بر سر مطالبه تغییرات دست به دست هم داده‌اند و این تغییرات البته جنبه‌ای خشمگینانه یافته است. این گزارشگر معتقد است لبنان هم اکنون در مجموعه‌ای از «بحران‌های در هم تنیده» غرق شده که بهبود اوضاع را بسیار دشوارتر خواهد ساخت. حتی پیش از شیوع کرونا، اقتصاد لبنان در سراشیبی سقوط قرار گرفته بود و ارزش پول ملی این کشور مدام در حال سقوط بود. بانک‌ها هم پولی به مردم نمی‌دادند اما انفجار اخیر گویی جرقه‌ای بود بر بشکه باروت خشم مردمی. در هر حال، این سه طبقه که دست یاری به هم داده‌اند به نیویورک تایمز می‌گویند: «ما نمی‌توانیم این وضعیت را ادامه دهیم مگر اینکه دست در دست هم نهیم و از شر سیاستمداران خلاص شویم. اما نمی‌دانیم این امر چگونه ممکن است.»
گزارشگران الجزیره در گزارش‌های چکیده که همواره به روزرسانی می‌شد اعلام کردند «کاخ سورسوک» که در سال ۱۸۶۰ ساخته شده بود هم در اثر انفجار روز سه‌شنبه ویران شد. این کاخ- موزه دارای بسیاری از آثار باستانی و عتیقه بود و چند نسل از خانواده سورسوک توانسته بودند طی سالیان دراز گذشته از آن آثار محافظت کنند. این گزارشگران اعلام کردند جمعا ۹ نماینده پارلمان استعفا کرده‌اند. دیروز دوشنبه ۲۰ مردادماه هم معترضان به تظاهرات خود ادامه دادند. فعالان لبنانی از مردم خواسته بودند در تظاهرات بعد از ظهر دوشنبه در میدان ریاض الصلح در مرکز بیروت شرکت کنند. این در حالی بود که همزمان نشست کابینه هم در حال برگزاری بود. بر اساس گزارش «رگنسیا- الصفین» فرماندار بیروت می‌گوید بسیاری از اجساد مفقود شده و شناسایی نشده‌اند.
«لیز آلدرمان» هم در گزارش ۹ اوت برای نیویورک تایمز نوشت، مکرون از رهبران جهان خواست در ارائه کمک‌های مالی و بشردوستانه خود سرعت بیشتری به خرج دهند. در یک ویدئوکنفرانسی که به ابتکار مکرون- سازمان ملل برگزار شده بود بیش از ۳۰ رهبر بین‌المللی و مقام دولتی موافقت کردند که بر سرعت کمک‌های خود بیفزایند. مکرون در این کنفرانس مجازی که در آن ترامپ، ملک عبدالله اردن، عبدالفتاح السیسی و نمایندگان بانک جهانی، صلیب سرخ، صندوق بین‌المللی پول، اتحادیه اروپا، چین و اتحادیه عرب حضور داشتند، گفت:«هدف نشست امروز همانا اقدام عاجل و سریع و کارآمد برای هماهنگی کمک‌ها به مردم لبنان است.» در این نشست، میشل عون، که در سیبل اعتراضات مردمی قرار دارد، هم شرکت کرده بود. مکرون که ۴۸ ساعت پس از انفجار از مناطق بحران‌زده بیروت بازدید می‌کرد بارها خواستار کمک‌های سریع شد. مکرون از رهبران جهان خواست «در همکاری با هم تضمین کنند که خشونت و هرج و مرج بر لبنان فائق نخواهد شد». او همچنین خطاب به مسوولان لبنانی گفت که دست به کار شوند «تا این کشور غرق نشود». در این نشست، هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان اعلام کرد کشورش ۱۰ میلیون یوروی دیگر در قالب کمک به لبنان روانه خواهد کرد. این در حالی است که آلمان از سال ۲۰۱۲ به این سو ۲/ ۱ میلیارد یورو کمک‌های توسعه‌ای در اختیار لبنان گذاشته است. بریتانیا هم پیش‌تر وعده داده بود که ۲۰ میلیون پوند دیگر (افزون بر ۵ میلیون پوند کمک مالی) برای تغذیه مردم لبنان اختصاص خواهد داد. فرانسه هم ۱۸ تن اقلام بهداشتی، درمانی، دارو، واکسن و کیت‌های بهداشتی و ۶۶۳ تن کمک‌های غذایی عازم بیروت کرده است. بر همین اساس، سازمان ملل هم در بیانیه‌ای اعلام کرد: «لبنان به کمک‌های فوری به ارزش ۱۱۷ میلیون دلار برای مقابله با پیامدهای ناشی از انفجار بندر بیروت نیاز دارد که این کمک‌ها برای خدمات پزشکی و فراهم کردن غذا و مسکن است.» پیش از این تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر از کمک ۵۰ میلیون دلاری به لبنان برای مقابله با بحران خبر داد. با این حال، در بیانیه پایانی «کنفرانس حمایت بین‌المللی از بیروت»، شرکت‌کنندگان در کنفرانس توافق کردند، کمک‌هایشان سریع، کافی و متناسب با نیازهای ملت لبنان و هماهنگ تحت رهبری سازمان ملل باشد و مستقیما و در نهایت شفافیت و کارآمدی در اختیار ملت لبنان قرار بگیرند. در این بیانیه تصریح شد: «براساس خواست ملت لبنان به تحقیقات بی‌طرف و قابل اعتماد و مستقل درخصوص انفجار بیروت به‌صورت فوری کمک می‌شود.» شرکت‌کنندگان همچنین از شجاعت قابل‌توجهی که اولین پاسخ‌دهندگان، کادر پزشکی، تیم‌های تحقیقات، جست‌وجو، امداد و نجات، کل لبنانی‌ها و تیم‌های بین‌المللی برای یاری به زخمی‌ها و قربانیان نشان دادند و نیز تلاش‌های فوق‌العاده صلیب سرخ و دفاع مدنی لبنان تقدیر کردند. طبق این بیانیه، نیازهای صریحی به‌صورت خاص در بخش پزشکی و سلامت، آموزش، مواد غذایی و در سطح آماده‌سازی شهری وجود دارد و این محورها در قالب برنامه‌های کمک‌های فوق‌العاده بین‌المللی در اولویت هستند. در این بیانیه به حجم تعهدات مالی اشاره نشد اما ریاست‌جمهوری فرانسه اعلام کرد، تعهدات مالی که برای کمک به لبنان در آینده نزدیک دریافت کرده به حدود ۷/ ۲۵۲ میلیون یورو رسید.
