روس‌ها در حال دور شدن از ساکن کاخ کرملین هستند
سلبریتی‌ها علیه پوتین
چنین کاری موجب می‌شد که تبلیغات گرفتن در صفحات مجازی‌اش آسیب ببیند. هافمن که در یوتیوب ۸۰۰ هزار دنبال‌کننده دارد، می‌گوید: «خلق و خوی عمومی مردم تغییر کرده است.» در بحبوحه اصلاح قانون اساسی روسیه که به پوتین اجازه می‌دهد تا سال ۲۰۳۶ در قدرت باقی بماند، به نظر می‌رسد که کرملین از پیروزی در این رفراندوم که روز گذشته برگزار شد، اطمینان دارد اما به‌نظر می‌رسد که پوتین برای گرفتن رای از روس‌ها یک چالش اساسی دارد: برای بسیاری از مردم پوتین قدرت جادویی شکست‌ناپذیری و غیرقابل جایگزین بودنش را از دست داده است.
پایین آمدن محبوبیت پوتین بخشی از ماجرا را روایت می‌کند، اما شکنندگی‌اش در فرهنگ مردمی به‌وضوح از قطع ارتباطش با مردم عادی حکایت می‌کند. حضورش شاید اجتناب‌ناپذیر باشد؛ اما دیگر الهام‌بخش نیست. داستان زندگی وی که روز یکشنبه از تلویزیون دولتی روسیه پخش شد؛ دیگر حالت قدیس‌مآبی برای مردم ندارد و بیشتر شبیه یک داستان مضحک به‌نظر می‌رسید. او چند صباحی است که دیگر قابل‌توجه روس‌ها نیست.
سلبریتی‌ها که مدت طولانی از زیست همجوارانه با افراد در قدرت بهره وافر می‌بردند، حالا احساس می‌کنند وقتی در خط کرملین قرار می‌گیرند، موجبات خشم دنبال‌کنندگانشان را فراهم می‌کنند. آرتمی تریوتسکی، منتقد قدیمی موسیقی در روسیه می‌گوید: «آن هنرمندانی که نگران شهرت خود نزد عموم هستند، بی‌سر و صدا در حال دور شدن از دولت هستند.»
زمانی بود که پوتین با الحاق کریمه به خاک کشورش، نمایش خوبی از تاب‌آوری در برابر غرب به راه انداخت و توانست تا حد زیادی احساسات عمومی را به سود خود جلب کند. عکس‌های از پیش طراحی‌شده‌اش که مانند قهرمان‌های هالیوودی، بدون لباس روی اسب می‌نشست یا اینکه زیردریایی یک نفره را هدایت می‌کرد، با تصویر وی برای گستردن نفوذ ژئوپولیتیکی در نزد عامه مردم هماهنگ شده بود. تکآهنگ تیماتی، ستاره هیپ‌هاپ روسیه در سال ۲۰۱۵ نشان از این احساسات داشت: «تو و من یا کل کشور در راه او هستیم. او یک ابرقهرمان دست‌نیافتنی است.» اما در دو سال گذشته نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد اثر جادویی مبارزه وی با غرب در حال از بین رفتن است و در عوض جای خود را به خشم بر سر مسائل اقتصادی و سیاسی داده است. رشد احساسات ضد پوتین در فرهنگ مردمی روسیه، جایی که سلبریتی‌ها و تلویزیون انحصاری دولتی این کشور هم‌آوا با پوتین بودند، در حال تغییر مسیر است.
تاتیانا استویلار موسس کانال
«Antiglyanets» در تلگرام، شبکه اجتماعی محبوب روس‌ها که یک کانال اخبار سلبریتی‌ها است، به نیویورک‌تایمز می‌گوید: «این زیرآب رفتن‌ها برای مردم دیگر جذاب نیست.»
زمانی که تیماتی، سلبریتی هم‌خط کرملین در انتخابات شورای شهر مسکو یک تکآهنگ دیگر بیرون داد، به تنهایی در یوتیوب ۴/ ۱ میلیون «نشان مردم نپسندیدند» گرفت. به همین دلیل این رپر روسی مجبور شد، آهنگ خود را از کانال یوتیوب خود حذف کند. این ویدئو در تاریخ روسیه رکورد بیشترین نشان «نپسندیدن» (dislike) را شکست و حتی همخوان این تکآهنگ به دلیل همکاری با تیماتی از مردم عذرخواهی کرد.
البته بیماری پاندمی کووید-۱۹ نیز در سرعت این تغییر خط مردم تاثیرگذار بوده و با رفراندوم مردم روسیه همزمان شده است. این در حالی است که وی به تحرک اجتماعی بیشتر مردم نیاز داشت. روسیه به لحاظ تعداد مبتلایان در دنیا در رده سوم قرار دارد و این امر به شدت به اقتصاد این کشور آسیب وارد کرده و بیش از پیش مدیریت پوتین را زیر آتش خشم مردم قرار داده است.
ماکسیم گالکین، کمدین معروف روسیه در تلویزیون دولتی روسیه اخیرا در حساب کاربری‌اش در اینستاگرام یک سوزن به کرملین زده است. او در حساب کاربری خود ۸ میلیون دنبال‌کننده دارد. در یک پست ویدئوی کوتاه که بیش از ۶ میلیون بار دیده شده است، گالکین در نقش خود در حال گفت‌وگوی تلفنی با پوتین و شهردار مسکو است و با این دو نفر در مورد مکانیزم پیاده‌روی مردم در روزهای قرنطینه صحبت می‌کند. ویدئو به این شرح است: «رئیس‌جمهوری از شهردار می‌خواهد مواظب باشد تا این‌گونه به‌نظر نرسد که دولت در تلاش است تا نفس کشیدن مردم را کنترل کند.» بعد از زبان پوتین این‌گونه ادامه می‌دهد: «بله ما گاهی اوقات اکسیژن را روی بعضی افراد قطع می‌کنیم؛ اما برای توده‌ها نه هنوز. فعلا نه!»
همزمان جوانان که مهم‌ترین و مشتاق‌ترین حامیان پوتین بودند، در حال دور شدن از وی هستند. در دسامبر سال ۲۰۱۷، گروه نظرسنجی «Levada Center» اعلام کرد که میزان محبوبیت پوتین در نزد مردم ۸۱ درصد است و ۸۶ درصد از این افراد در رده سنی ۱۸ تا ۲۴ سال قرار دارند. اما در ماه مه امسال، این رقم به ۵۹ درصد رسیده است و ۵۱ درصد این افراد در رده سنی ۱۸ تا ۲۴ سال قرار داشته‌اند. دنیس ولکوو، مدیر موسسه «Levada Center» درباره دور شدن جوانان از صاحب‌خانه کرملین می‌گوید: «این امر در اینترنت رشد فراوانی داشته است و جوانان بیشتری از پوتین خسته شده‌اند.»
در اینترنت که بیشتر اجزای آن در روسیه بدون سانسور است، سلبریتی‌های یوتیوب و ستارگان اینستاگرام به‌طور فزاینده‌ای از سیاست دور شده‌اند. یوری داد، ورزشی‌نویس ۳۳ ساله روسی که در یوتیوب بالای ۱۰ میلیون دنبال‌کننده دارد و با سلبریتی‌های زیادی نیز گفت‌وگو داشته است، تبدیل به صدای مخالفان شده است. او اخیرا در حساب اینستاگرامی‌اش در یک پست نوشت: «رای به اصلاح قانون اساسی یک شرم بزرگ است.» همین پست در حدود ۲/ ۱ میلیون «Like» دریافت کرد. او در ادامه نوشت: «تنها نکته اصلاح قانون اساسی این است که پوتین تا سال ۲۰۳۶ در راس قدرت قرار می‌گیرد.» اما همین موارد باعث شد تا دولت که تلاش داشت تا از افراد «بانفوذ فضای مجازی» برای رای‌دهی مردم استفاده کند، از خواسته‌اش عقب بنشیند. اریک کیتائاس‌شویلی، بلاگر حوزه خودرو که ۴ میلیون دنبال‌کننده دارد، مدعی شده است که در قبال تبلیغ برای رای دادن ۱۰۰ هزار دلار از دولت دریافت می‌کرده اما وی این پیشنهاد را نپذیرفته است. کاتایا کونوزاوا، یوتیوبر روسی که حوزه لوازم آرایشی را مرور و بررسی می‌کند، می‌گوید با نزدیک به ۹۰۰ هزار دنبال‌کننده در یوتیوب، چنین پیشنهادی داشته و رقم پیشنهادی نیز ۱۴ هزار دلار بوده است. به او گفته شده بود تا بگوید رای دادن؛ یعنی اصلاح زندگی مادران و فرزندان.
به‌نظر می‌رسد در انتخابات اخیر- به‌عکس انتخابات سال‌های پیشین- ستارگان اینترنتی دیگر در کارزار انتخاباتی پوتین حضور ندارند. فیلیپ کیرکوروف، یکی از بزرگ‌ترین ستارگان پاپ روسیه که در سال ۲۰۱۷ پوتین را ستایش کرده بود، در این انتخابات حاضر نشده است در صف ستایش‌کنندگان قرار بگیرد. سخنگوی این ستاره پاپ در باب اینکه چرا وی این‌بار در کارزار انتخاباتی پوتین حضور نداشته است، می‌گوید: «او ترجیح می‌دهد در دوران پاندمی بیشتر وقت خود را با خانواده‌اش بگذراند.» با این حال هنوز اندک ستارگانی هستند که درخواست می‌کنند مردم در انتخابات حضور داشته باشند. ایوجنی پلاشنکو، قهرمان المپیک و از ستارگان اسکیت روسیه در یک پست ویدئویی در اینستاگرام که در کنار همسر و فرزند ۷ ساله‌اش قرار دارد و از مردم می‌خواهد که به اصلاح قانون اساسی رای بدهند؛ اما هیچ اشاره‌ای به این ندارد که رای مثبت به این اصلاحات، پوتین را تا سال ۲۰۳۶ در قدرت نگه می‌دارد.
