۲۰ سرباز هند در درگیری مرزی با چین کشته شدند
غلیان ناسیونالیسم هندو در خیابانهای دهلی
«سونام گولدان»، معلمی در منطقه لاداخ نزدیک مرز چین و هند، روز پنجشنبه ۲۹ خردادماه گفت که ستونی از خودروهای نظامی هندی به سوی خط مرزی درحال حرکت بودند و همچون «کاروانهایی از مورچه» شتابان به سوی کوههای هیمالیا میرفتند. او میگوید: «این اقدام البته میهنپرستانه است. هند نمیتواند نظارهگر تجاوز دائمی چینیها باشد. آنها باید در جایی تجاوز خود را متوقف کنند.» این معلم میافزاید که کشتن سربازان هندی غیرقابل بخشش است. مقامها میگویند ژنرالهای دو کشور در بحبوحه درگیری مرزی میان دو کشور با یکدیگر دیدار کردند تا در مورد وضعیت پیش آمده مذاکره کنند. اما تحلیلگران نظامی و تصاویر ماهوارهای نشان میدهد که چینیها سر کوتاه آمدن ندارند. براساس برخی گزارشها، در هفتههای اخیر، نیروهای چینی ۲۳ مایل در درون سرزمینی که هند مدعی مالکیت بر آن است پیشروی کرده و نشانهای هم از ترک آنجا نشان ندادهاند. دو کشور بر سر این منطقه مرزی یکبار دیگر در سال ۱۹۶۲ وارد نبردی نظامی شدند. گزارشگر نیویورکتایمز میافزاید: به نیروهای دو طرف آموزش داده شده که از سلاح گرم استفاده نکنند. با این حال، این امر باعث نشده که سربازان دست به انواع و اقسام سلاحهای سرد برای زد و خورد با یکدیگر نبرند. یک تحلیلگر نظامی هندی در توییتر خود تصویری را منتشر کرد که نشان میداد سربازان چینی چماقی پولادین در دست داشتند که بر روی آن میخهایی کوبیده بودند و با آن سربازان هندی را تار و مار میکردند. جدیدترین مورد از درگیریها همان روز پنجشنبه بود که سرهنگ «بیکومالا سانتوش بابو» کشته شد و جسد وی درحالی به شهر منتقل شد که هندیان از بالای بالکن خانهها و در خیابانها به او سلام نظامی میدادند و دستشان را با مشتهای گره کرده به سوی معابد خود نشانه رفته بودند و خواستار واکنش دولت مرکزی بودند. برخی مقامهای هند خواستار تغییر «مقررات درگیری» در امتداد مرز و کنار گذاشتن قانون دوفاکتویی هستند که از طرفین میخواست در مواقع تقابل و درگیری دست به سلاح گرم نبرند. تحلیلگران نظامی نگرانند که انجام چنین کاری میتواند زمینه را برای یک رقابت یا درگیری نظامی فراهم کند؛ اقدامی که میتواند تبعات نگرانکنندهای برای دو کشور داشته باشد.
اگرچه «نارندرا مودی» خواستار برخورد نظامی با چین (که به لحاظ نظامی قویتر از هند است) نیست اما برخی از همکاران و رقبای سیاسی او خواستار واکنش سخت و قدرتمند از سوی هند هستند. نخستوزیر هند در یک نطق تلویزیونی گفت: «هند خواهان صلح است اما اگر اقدامات تحریکآمیز متوقف نشود، این کشور قابلیت دادن پاسخ سخت را دارد.» هر گاه مودی در منگنه قرار گرفته، به موج ناسیونالیسم هندی متوسل شده است.
«سانجیو میگلانی» هم در گزارش ۱۹ ژوئن برای رویترز نوشت: روز جمعه ۳۰ خردادماه دولت آمریکا به هند بهدلیل کشته شدن ۲۰ سرباز هندی در نبرد تن به تن بهدست سربازان چینی تسلیت گفت. مایک پمپئو در بیانیهای ضمن تسلیت به دولت و ملت هند خاطرنشان کرد که در کنار هند ایستاده است. تنشها میان دو کشور بالا گرفته است اما این دو غول آسیا و دو قدرت هستهای جهان میکوشند کار از «حد» نگذرد و مانع از وخیمتر شدن وضعیت شوند. از زمان آغاز درگیریها، مقامهای نظامی دو کشور مذاکراتی برگزار کردند اما هیچ نشانهای از پیشرفت در مذاکرات تاکنون به چشم نخورده است. با این حال، یک روز پس از مراسم خاکسپاری برخی سربازان، کنش عمومی مردم بهگونهای بود که نشان میداد آنها فقط خواستار انتقام و واکنش سخت دهلی هستند. بسیاری خواستار تحریم کالاهای چینی شدند. نخستوزیر هند که ملتش از کشته شدن سربازان هندی در شوک هستند با یکی از دشوارترین چالشهای سیاست خارجی کشورش از سال ۲۰۱۴ روبهرو است. اگرچه هند تعاملات اقتصادی گستردهای با چین دارد اما مودی تحت فشار است تا در این روابط تجدیدنظر کند.
گزارشگر رویترز میافزاید: هند بهعنوان یک کشور عضو عدم تعهد، طی سالیان دراز کوشیده است تا توازن در رابطه میان ابرقدرتها را حفظ کند اما در عین حال، سیاست خارجی مستقل خود را هم دنبال کند. اما ظرف دو دهه اخیر، دهلی روابط سیاسی و دفاعی نزدیکتری با واشنگتن برقرار کرده و ایالاتمتحده به یکی از مهمترین تامینکنندگان نیازهای نظامی هند تبدیل شده است. در بحبوحه افزایش تنش با چین، برخی دیپلماتهای سابق هندی خواستار روابط نزدیکتری با ایالاتمتحده و برخی متحدان کلیدی آن از جمله ژاپن شدهاند تا بتوانند قدرت نظامی و جاهطلبیهای چین را مهار کنند. «نیروپاما رائو»، وزیرخارجه سابق، در روزنامه The Hindu نوشت که «اکنون فرصت برای هند فراهم شده تا منافع خود را قویا به آمریکا گره زده و با این کشور بهعنوان شریک اصلی استراتژیک ارتباط نزدیک تری برقرار و انرژی بیشتری صرف رابطه با ژاپن، استرالیا و آسهآن کند.» هند، سربازان چینی را متهم میکند که با قصد قبلی در «دره گالوان» دست به حمله به سربازان هندی زده و با میلههای آهنی و باتومهایی که بر سر آن میخ کار گذاشته شده بود به سربازان هندی حمله بردند.
این دو کشور از ماه مه، سه بار از جمله در گالوان وارد فاز درگیری سرد شدهاند. ابتدا هندیها بودند که سربازان چینی را متهم به ورود به «خط کنترل واقعی» کردند که خط مرزی دوفاکتو میان دو کشور است اما چینیها میگویند این سربازان هندی بودند که وارد قلمرو چین شدند. تصاویر ماهوارهای نشان میدهد که در روزهای منتهی به درگیری، چینیها خودروها و تجهیزات نظامی را در منطقه مستقر کرده و آسیبهایی هم به یک رودخانه مرزی وارد آوردند.
«جیمز گریفیث» هم در گزارش ۱۸ ژوئن برای سیانان نوشت: روابط میان دو غول اقتصادی آسیا همواره پیچیده و پر فراز و نشیب بوده است. در دوران استعمار بریتانیا، هند منبع تاجران خارجی مواد مخدر به بازارهای چین بود که موجب شعله ور شدن جنگ میان بریتانیا و امپراتوری چینگ شد که در نهایت با تحقیر چین پایان یافت. پس از استقلال، روابط هند با همسایه بزرگش همواره با مسائلی مانند تبت، پاکستان و مرزهای مشترک هیمالیا به آزمون گذاشته شده است. گزارشگر سیانان که درگیریهای اخیر میان دو کشور را در ۴۰ سال گذشته «خونینترین درگیری» معرفی کرده که موجب مرگ ۲۰ سرباز هندی شد میافزاید احتمال تجدید درگیری میان دو کشور وجود دارد. این گزارشگر معتقد است که این درگیری مرزی احتمالا آخرین گسست در روابط محور هند- چین، آغاز حرکت دهلی به سوی دور شدن از پکن و در نهایت نزدیک شدن به رقبای سنتی چین یعنی ایالاتمتحده و ژاپن و رقبای قدرتمند منطقهای همچون استرالیا خواهد بود. هر چه رفتار چین پرخاشگرانهتر شود، هند هم بیشتر به سوی همگرایی با واشنگتن و متحدان کلیدی اش در منطقه حرکت خواهد کرد. به نظر میرسد «راهول گاندی»، رهبر مهمترین حزب مخالف یعنی «حزب کنگره» واکنشی صریحتر نسبت به «مودی» و دیگر مقامهای هندی داشت. او با لحنی صریح چنین پرسید: «چینیها چگونه به خود جرأت دادند که سربازان ما را بکشند؟ چگونه جرأت کردند که به سرزمین ما ورود کنند؟»
روزنامه تاثیرگذار و مهم Hindustan Times در سرمقاله روز چهارشنبه خود نوشت: «چین میخواهد قدرت و توانمندی دهلی را محدود کند؛ این کشور میخواهد هندوستان برتری پکن در آسیا و فراآسیا را بپذیرد.» این روزنامه در ادامه نوشت: «دهلی باید تلاشهای خود را دو چندان کند و به آمریکا و QUAD (گفتوگوهای امنیتی چهارجانبه متشکل از آمریکا، ژاپن، استرالیا و هند) بپیوندد و... بخشی از هر کلوبی باشد که میکوشد قدرت چین را مهار کند. دهلی باید به تبادل اطلاعات و مانورهای نظامی با متحدان بیندیشد.» اگرچه این کشور عضو یک ائتلاف نظامی همچون ناتو نیست اما از سوی بسیاری از کشورها به مثابه وزنه تعادلی در برابر تجاوزگریهای چین شناخته میشود. البته ائتلاف آمریکایی ضدچینی بسیار فراتر و بزرگتر از QUAD است. با این حال، اوایل ماه جاری طی تماس تلفنی میان نخستوزیر هند و رئیسجمهور آمریکا، ترامپ از نخستوزیر هند دعوت کرد تا به اجلاس بعدی گروه ۷ بپیوندد. گریفیث میافزاید: تجاوزگریهای چین، روند همگرایی هند با ائتلاف غرب را بیشتر کرده و احتمالا در آینده این اقدام به ضرر چین تمام خواهد شد.