«اون» به استراتژی خانوادگی خاندان کیم بازگشت
پایان تئاتر چهره به چهره
«دیوید.ای. سانجر» و «چو سانگ-هون» در گزارش ۱۲ ژوئن برای نیویورک‌تایمز نوشتند، این ابتکار عمل جسورانه که زمانی مشخصه بارز سیاست خارجی ترامپ بود، دیگر در کاخ سفید سخنی از آن به میان نمی‌آید چراکه اکنون خود کاخ سفید هم غرق در بحران‌های دیگر است. دو سال پس از آنکه ترامپ مشتاقانه در توییتر اعلام کرد «کره‌شمالی دیگر یک تهدید هسته‌ای نیست»، اسناد طبقه‌بندی شده و کارشناسان خارج از دولت به این نتیجه رسیدند که زرادخانه کره‌شمالی به مراتب بزرگ‌تر از آن چیزی است که رهبران دو کشور در کنفرانس تاریخی خود اعلام کردند. اگرچه ارزیابی‌ها متفاوت است اما بسیاری معتقدند کره‌شمالی به‌قدری سوخت هسته‌ای دارد که برای ساخت ۲۰ بمب هسته‌ای کافی باشد و این در زمانی بود که رهبران دو کشور در یک باغ در سنگاپور برای آخرین فرصت جهت گرفتن یک عکس یادگاری جمع شده بودند. ترامپ همان روز در جمع خبرنگاران با همان جملات بی‌ربط و مغشوش خود گفت: «فکر می‌کنم او [رهبر کره‌شمالی] این کارها را انجام دهد. منظورم این است که ظرف ۶ ماه دیگر در برابر شما می‌ایستم و می‌گویم که من اشتباه کردم.» نمی‌دانم آیا بپذیرم یا نه اما بهانه‌ای برای آن خواهم یافت.
گزارشگران نیویورک‌تایمز افزودند، اینکه چگونه اوضاع به اینجا ختم شد، یک مطالعه موردی است در مورد خطرات بیش از حد وابستگی به دیپلماسی «رهبر با رهبر» آن هم با رئیس‌جمهوری که یکی «کورترین گره‌ها» و دشوارترین مشکلات در جهان را با کمترین آمادگی انجام داد. برای مدتی، ترامپ پاسخ هر سوالی در مورد کُندی فرآیند خلع‌سلاح را به یک شیوه می‌داد: اینکه او هنوز «ارتباطی عالی» با «آقای کیم» دارد و اینکه اگر او مداخله نمی‌کرد، ایالات‌متحده با این کشور وارد جنگ شده بود. شاید چنین باشد. اما دو کشور در چاله‌ای عمیق فرورفته‌اند که در آن ایالات‌متحده تحریم‌ها علیه کره‌شمالی را سخت‌تر کرد و کره‌شمالی هم برای گریز از تحریم‌ها کانال‌هایی را با چین و روسیه گشود. همزمان، کره‌شمالی هرگز سرعت غنی‌سازی اورانیوم خود را در راستای کار کردن روی موشک‌های بالستیک بین قاره‌ای متوقف نکرد. آنچه آنها از آن اجتناب کردند یکی، شلیک موشک‌هایی است که بتواند به خاک آمریکا برسد و دیگر، آزمایش‌های هسته‌ای جدید است. هر دو – به شیوه خود- برای مقابله با کرونا و آسیب‌های اقتصادی سخت در تقلا هستند. اکنون به‌نظر نمی‌رسد که هیچ‌کدام میل داشته باشند که خطر تقابل مستقیم را به جان بخرند.
«سانجر- هون» به نقل از «ویپین نارانگ»، متخصص مسائل هسته‌ای در موسسه فناوری ماساچوست، نوشتند:«ترامپ به خود گفته که این یک پیروزی است. کیم هم همین‌طور. ترامپ همچنان این را تکرار می‌کند که «جنگ هم رخ نداده است.» این متخصص هسته‌ای می‌افزاید: «برای کیم، این پیروزی بود زیرا توانست فضایی برای استنشاق و گریز از فشار حداکثری در راستای تار و مار کردن اقتصادی این کشور برای خود بیابد در حالی که همچنان نیروهای موشکی و هسته‌ای خود را توسعه می‌داد.» در ابتدا، ابتکار عمل ترامپ به‌شدت مورد تحسین قرار گرفت. پس از سال‌ها مذاکرات بی‌حاصل در سطوح پایین، نشست رهبر با رهبر اقدامی «مسرت‌بخش» بود. هرچند این نشست هیچ منطق یا برنامه‌ای در پس خود نداشت اما این نشست به یک تئاتر می‌مانست که توافق‌نامه‌های آن با ابهام و نقاط ضعف همراه بود. بنابراین زمانی که مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا، در پی یافتن لیستی از تاسیسات کره‌شمالی به‌عنوان گام اول خلع‌سلاح برآمد، رهبر کره‌شمالی، پمپئو را به جست و جوی «لیست هدف» برای موشک‌های آمریکایی متهم کرد. پمپئو پاسخ داد که «من نیازی به لیست هدف ندارم» و روشن کرد که خودش از قبل یک لیست هدف داشت. او افزود هدفم اطمینان از این بود که کره‌شمالی صاف و صادق است. این لیست هرگز به دست مقام‌های آمریکایی نرسید. مذاکرات بعدی هم بر سر نحوه اجرای توافق‌نامه مبهم متوقف شد.
رهبر کره‌شمالی در سخنرانی سال نوی خود در ژانویه ۲۰۱۹ تهدید کرد که اگر واشنگتن بر تحریم‌ها اصرار ورزد، «راه جدیدی» خواهد یافت. وقتی رهبران دو کشور ماه بعد در‌هانوی دیدار کردند، مذاکراتشان به‌خاطر اختلافات بر سر تسهیل تحریم‌ها و اصرار کره‌شمالی بر اینکه این کشور فقط تاسیسات قدیمی خود در یونگ‌بیون را منهدم خواهد کرد، به شکست انجامید. با این حال، سایت‌های هسته‌ای مهم دیگری علاوه بر قابلیت پرتاب موشک‌ها به‌عنوان اهرم فشار در دست کیم باقی ماند. از آن زمان کره‌شمالی تغییر رویکرد داد و خشم و ناامیدی خود را از واشنگتن و سئول اعلام کرد. «مونه جائه- این»، رئیس‌جمهور کره‌جنوبی، هم دیداری از کره‌شمالی داشت. او «کیم» و «ترامپ» را تشویق کرد و افزود که آنها یکبار و برای همیشه باید یک مشکل بلندمدت تاریخی را حل‌وفصل کنند. «لی بیونگ- چول»، متخصص مسائل کره‌شمالی در موسسه دانشگاهی «کیونگ نام» برای مطالعات شرق‌دور در سئول می‌گوید: «انتظارات رهبر کره‌شمالی از ترامپ خیلی بزرگ بود. وقتی مذاکرات به شکست انجامید هم ناامیدی او خیلی زیاد بود.»
در مه۲۰۱۹ کره‌شمالی وقفه ۱۸ ماهه در توقف آزمایشات را شکست. یک سال بعد «کیم» تاکتیک خود را تغییر داد و به ملت خود گفت که انتظار زیادی از تسهیل در تحریم‌ها نداشته باشند و آماده رقابتی طولانی با ایالات‌متحده باشند و به ایدئولوژی«جوچه» بیندیشند. او خواستار تقویت بازدارندگی نظامی کشورش شد. گزارشگران نیویورک‌تایمز می‌افزایند، استراتژی کیم بازگشت به استراتژی خانوادگی‌اش است: یعنی افزایش تنش‌ها وقتی مذاکرات به بن‌بست می‌رسد، استفاده از دوره بن‌بست برای افزایش توانایی‌های هسته‌ای و موشکی‌اش و بازگذاشتن درها برای بازگشت احتمالی به دیپلماسی. وزیرخارجه کره‌شمالی روز جمعه در بیانیه‌ای گفت: «مساله این است که آیا نیازی هست که دست‌هایی که در سنگاپور به هم داده شد همچنان در دست هم بمانند.» او افزود که انتظار پیشرفتی معنی‌دار از «حفظ روابط شخصی میان رهبر والامقام‌مان با رئیس‌جمهور آمریکا ندارد.» اما مذاکرات را نیز با صراحت رد نکرد. اما کره‌شمالی تمام خطوط ارتباطی با جنوب را قطع کرد و دولت «مون» را «خیانتکار و حیله‌گر» نامید. رهبر کره‌شمالی با فشار بر همسایه جنوبی می‌خواهد واشنگتن و سئول را بار دیگر وارد فاز مذاکره سازد. تحلیلگران می‌گویند اگرچه کره‌شمالی از سابقه افزایش تنش در هنگام انتخابات آمریکا برخوردار است اما محدودیت‌های خود را نیز می‌داند. «چون سئونگ وون»، رئیس سابق موسسه کره‌ای برای اتحاد ملی، می‌گوید: «رهبر کره‌شمالی طی دو سال دیپلماسی خود دستاورد بیشتری نسبت به ترامپ به‌دست آورد. نشست او با ترامپ جایگاه وی را در سطح جهان بالا برد درحالی‌که به او زمان کافی برای تداوم پیشرفت قابلیت‌های هسته‌ای هم بخشید.» بی‌تردید رهبر کره‌شمالی این ماه‌های اخیر از دست چینی‌ها عصبانی است. اقتصاد این کشور که طی تحریم‌ها کوچک شده امسال هم کوچک‌تر می‌شود. بر اساس یک ارزیابی گفته می‌شود اقتصاد کره‌شمالی ۶ درصد کوچک‌تر می‌شود.
