بحران تمام عیار در شام

رجب طیب اردوغان که اوایل دیروز سخن می‌گفت، افزود آنکارا این حمله را تلافی کرد. او افزود:«ما روشن کرده‌ایم که نیروهای سوری را هدف گرفتیم، نیروهای رژیم سوریه را، زیرا آنها بودند که به سربازان ما، سربازان ترکیه، حمله کردند.» اردوغان همچنین افزود: «نمی‌توانیم بی‌توجه و سهل‌انگار باشیم. در پاسخ، تمام کسانی که مرتکب این حمله شدند را پاسخگو خواهیم کرد. از همین‌جا می‌گویم که نیروهای هوایی و جنگنده‌های ما عملیات مربوطه را به روال قبل انجام خواهند داد.» اردوغان افزود حمله ترکیه به نیروهای سوری موجب کشته شدن ۳۰ تا ۳۵ نیروی سوری شد. «کاسی اوغلو»، گزارشگر الجزیره می‌افزاید، این حمله یک روز پس از آن رخ داد که کاروان نظامی ترکیه روز یکشنبه- در بحبوحه عملیات تهاجمی نیروهای سوری با حمایت جنگنده‌های روسی – وارد منطقه شد. همین مساله موجب طرح پرسش‌هایی شده مبنی بر اینکه ممکن است بحران جدیدی از آوارگان شکل گیرد.

کاروان نظامی ترکیه شامل ده‌ها دستگاه خودروی زرهی، کامیون حامل تانکرهای سوخت و کامیون‌های حامل تانک و زره‌‌پوش و نفربر بود. برخی منابع سوری تعداد خودروهای ترکیه را حدود ۱۹۵ دستگاه برآورد کردند. ترکیه ۱۲ پست ایست بازرسی در حوالی ادلب در امتداد معامله سال ۲۰۱۸ خود با روسیه و  ایران در راستای منطقه عاری از درگیری برقرار کرده است. گزارشگر الجزیره همچنین می‌گوید که ترکیه نیروهای مضاعفی را برای این ایست بازرسی‌ها به حوالی سراقب ارسال کرده است. این گزارشگر می‌افزاید: «با پیشروی نیروهای دولتی سوریه از جنوب به شمال ادلب، سه پست از ۱۲ پست نظامی ترکیه در محاصره نیروهای سوری قرار گرفت.» او همچنین افزود: «جابه‌جایی غیرنظامیان در جریان است، به همین دلیل است که هدف این پست‌های نظامی متوقف ساختن پیشروی‌های نیروهای دولتی سوریه به حلب بوده است.»

ادلب سکونتگاه سه میلیون نفر است که بسیاری از آنها از دیگر بخش‌های سوریه آواره شده‌اند. به گفته سازمان ملل، تقریبا ۳۹۰ هزار نفر- عمدتا زن و کودک- خانه‌های خود را از شمال غرب سوریه از اول دسامبر سال گذشته به این سو ترک کرده‌اند. ترکیه میزبان ۵/ ۳ میلیون آواره و مهاجر سوری است و از موج دیگری از آوارگان بیم دارد. دولت سوریه و مهم‌ترین متحدش یعنی روسیه با هدف بیرون راندن تروریست‌ها از منطقه دست به عملیات نظامی در ادلب زده‌اند و این همراستا با توافق سال ۲۰۱۸ است. «هیات تحریر‌الشام» که زیرشاخه القاعده است و از سوی روسیه و ترکیه سازمانی تروریستی شناخته می‌شود بخش زیادی از ادلب را در کنترل خود دارد.اسکای نیوز هم روایت مشابهی دارد. این خبرگزاری به نقل از وزارت دفاع ترکیه می‌نویسد این وزارتخانه شدیدا مخالف پیشروی ارتش سوریه در ادلب در شمال غرب سوریه است. وزارت دفاع ترکیه، بار دیگر انگشت اتهام را به سمت نیروهای دولتی سوریه گرفته است. وزارت دفاع ترکیه ادعا کرد: «به رغم اطلاع قبلی ما به نظام سوریه درباره مواضع‌مان و نیز در چارچوب ارسال تجهیزات به منطقه به منظور ممانعت از وقوع درگیری‌ها در ادلب، در نتیجه حمله توپخانه‌ای شدید ارتش سوریه که نیروهای ما را هدف گرفت، چهار سرباز قهرمان ما کشته و ۹ تن دیگر زخمی شدند.» «روسیا الیوم» هم گزارش داد که رئیس جمهوری ترکیه در سخنانی گفت کشورش پاسخ حملات ارتش سوریه به نیروهای ترکیه در ادلب را «چند برابر» داد و «به پاسخگویی به هرگونه حمله در آینده ادامه خواهد داد». به دنبال این اتفاق، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در سخنانی پیش از سفر به اوکراین در فرودگاه آنکارا در این باره گفت: «ترکیه حملات ارتش سوریه به نیروهای ترکیه در ادلب را بدون پاسخ نخواهد گذاشت.» اردوغان مدعی شد: «تا ساعت ۶:۱۵ صبح (به وقت محلی دوشنبه) ۴۶ موضع نیروهای سوریه را با ۱۲۲ راکت توپخانه و ۱۰۰ راکت خمپاره هدف قرار دادیم. حدود ۴۰ موضع نیروهای سوریه شناسایی شده و پی در پی هدف حمله نیروهای ترکیه قرار می‌گیرند. مخاطب ما، نه روسیه، بلکه نظام بشار اسد است. بنابراین ممانعتی صورت نگیرد. ما شهید داده‌ایم. از این رو نمی‌توانیم نسبت به این حوادث بی‌تفاوت باشیم و به حساب عاملان خواهیم رسید.» اردوغان در ادامه تصریح کرد: «یگان توپخانه‌ای و جنگنده‌های «اف‌ـ ۱۶» ترکیه همچنان در حال پاسخ به حمله به نیروهای‌مان در ادلب هستند.» رئیس جمهوری ترکیه همچنین ادعا کرد: «کسانی که نسبت به عزم و اراده ما تردید دارند به زودی متوجه خواهند شد که دچار اشتباه شده‌اند.» شبکه المیادین هم گزارش داد که پس از محاصره دو ایست بازرسی وابسته به ترکیه در «مورک» و «الصرمان» و محاصره موقت سومین ایست بازرسی در جنوب ادلب توسط ارتش سوریه، آنکارا به دنبال ایجاد ایست‌های بازرسی برای نیروهای خود خارج از بزرگراه حلب – دمشق و حلب - لاذقیه است. به گفته منابعی در ادلب، کاروان نظامی متشکل از چهار خودروی زرهی ترکیه و برخی خودروهای نظامی وابسته به نیروهای مسلح از پایگاه‌های وابسته به هیات تحریر الشام در اطراف استان ادلب یعنی اردوگاه المطسومه در جنوب این استان، کارگاه ریسندگی در شرق آن، کارخانه کنسروسازی در غرب آن بازدید کردند. اردوگاه المطسومه شامل پایگاه‌های آموزشی گروه‌های اویغور و ازبک‌ بوده و همگی این اماکن تحت کنترل هیات تحریر الشام قرار دارند. این در حالی است که ترکیه این گروه را تروریستی اعلام کرده است.  به گفته این منابع، این ایست‌های بازرسی خطوط دفاع از ادلب محسوب می‌شوند. همچنین ارتش ترکیه دو کاروان نظامی را از گذرگاه غیرقانونی کفرلوسین در شمال ادلب به حومه جنوبی حلب و ادلب منتقل کرد. در همین راستا، منابع مخالف نزدیک به جبهه «آزادی‌بخش ملی» سوریه وابسته به ترکیه به روزنامه الوطن گفت: پس از اینکه آنکارا دو ایست بازرسی در جنوب ادلب و شمال آن بدون هماهنگی با روسیه ایجاد کرد، اینک به ایجاد ایست بازرسی غیرقانونی در مسیر ابوالظهور و سراقب در نقطه اتصال شهرک کفرعمیم به منظور نظارت بر سراقب از سه جهت مبادرت ورزیده است.