چراغ سبز ترامپ به اردوغان

عقب‌نشینی سربازان آمریکایی یک تغییر اساسی در سیاست ایالات‌متحده است. در این زمینه رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه روز دوشنبه اعلام کرد که کشورش آماده حمله به مواضع کردها در سوریه است. اگر ترکیه به دلایلی حمله خود را به شمال سوریه به تاخیر نیندازد، این حمله ممکن است از لحظاتی پس از نگارش این گزارش آغاز شود. اردوغان در یک گفت‌وگوی تلویزیونی گفت: «ما یک ضرب‌المثل داریم و آن این است که ما هر شبی بدون اخطار می‌توانیم بیاییم.» او افزود: «این دیگر خارج از موضوع است که ما در برابر این گروه‌های تروریستی صبر و مدارا نشان دهیم.» روز دوشنبه اما نیروهای کرد که نقش اساسی در مبارزه با داعش داشتند به ترکیه هشدار دادند هر نوع حمله آنها را پاسخ خواهند داد و سوگند خوردند که با ارتش ترکیه وارد جنگ خواهند شد.

نیروهای دموکراتیک سوریه در یک بیانیه گفتند: «چنین حمله‌ای می‌تواند جریان موفقیت کرد‌ها در این منطقه را معکوس کند و برخی از رهبران داعش نیز از خفا بیرون آیند.» در این بیانیه همچنین نیروهای کرد، خروج سربازان آمریکایی از این منطقه را محکوم کردند. در این بیانیه آمده است: «نیروهای آمریکایی به قول و قرار خود وفادار نماندند و سربازان خود را از مرکز سوریه خارج کردند و حالا ترکیه خود را برای اشغال منطقه شمالی سوریه آماده می‌کند.» در این بیانیه تاکید شده است: «عملیات نظامی ترکیه در شمال و شمال شرق سوریه تاثیر منفی زیادی در مبارزه ما با داعش دارد.» در انتهای بیانیه با اشاره به اینکه آنها ۱۱ هزار سرباز کرد و سوریه خود را در جنگ با داعش از دست داده‌اند، تصریح کردند: «ما لحظه‌ای در دفاع از ملت خود درنگ نخواهیم کرد.» در این زمینه سونر چاغاپیی، مدیر بخش مطالعات ترکیه در موسسه واشنگتن و نویسنده «امپراتوری اردوغان: ترکیه و سیاست‌های خاورمیانه‌ای» در یک گفت‌وگوی تلفنی به نیویورک‌تایمز گفت: «حمله ترکیه با اجازه ایالات‌متحده، به این کشور اجازه سوء‌استفاده می‌دهد که به مناطق تحت‌کنترل کردها در سویه وارد شود.» او افزود: «این امر به اردوغان اجازه می‌دهد که خود را آماده بازگرداندن صدها هزار پناهنده سوری کند و نشان دهد که وی روی ترامپ نفوذ دارد.» چاغاپیی تاکید کرد: «این تحول بزرگ است.»

بسیاری از متخصصان سوریه از تصمیم کاخ‌سفید انتقاد کردند و هشدار دادند که خروج نیروهای آمریکا از این منطقه و تنها گذاشتن نیروهای کرد به‌عنوان هم‌پیمان آمریکا در جنگ با داعش، می‌تواند به گسترده شدن میدان جنگ ۸ ساله در سوریه منجر شود. به گفته آنها این امر در نهایت کردها را به هم‌پیمانی با بشار اسد سوق می‌دهد، چرا که تجهیزات جنگی نیروهای سوری برای مبارزه با نیروهای ارتش ترکیه به مراتب مجهزتر از تسلیحات آنها است. روبن گالگو، نماینده مجلس نمایندگان و از حزب دموکرات که در جنگ با عراق حضور داشت به نیویورک‌تایمز گفت: «اجازه ورود ترکیه به شمال شرق سوریه یکی از خطرناک‌ترین اقدامات در جهت بی‌ثبات کردن خاورمیانه است» او در توییتی نوشت: «کردها دیگر هرگز به آمریکا اعتماد نخواهند کرد. آنها به‌دنبال یک متحد جدید خواهند گشت یا مستقلا به دفاع از خود خواهند پرداخت.»

اردوغان خواستار یک «منطقه امن» در خاک سوریه شده است که در ۲۰ مایلی عمق خاک سوریه و به عرض ۳۰۰ مایل در مرز با سوریه است. به ادعای ترکیه این کشور قصد دارد با ایجاد این منطقه میلیون‌ها نفر از پناهجویان سوری به ترکیه را به این منطقه بازگرداند. اردوغان پیش‌تر غربی‌ها را تهدید کرده بود که اگر اجازه ساخت این منطقه را به آنکارا ندهند، او میلیون‌ها آواره و پناهجوی سوری را به سمت اروپا گسیل خواهد کرد. از اوایل ماه اوت، نظامیان آمریکایی و ترکیه‌ای در یک سلسله اقدامات اعتمادساز با یکدیگر همکاری داشتند و شروع به گشت‌ها و پروازهای شناسایی مشترک کردند. گفته می‌شود نیروهای کرد تحت‌حمایت آمریکا چندین مایل عقب‌نشینی و استحکامات آن منطقه را نابود کرده‌اند. البته این روند عقب‌نشینی برای اردوغان ناکافی بوده است و او هفته پیش اعلام کرد که به این منطقه از سوریه حمله خواهد کرد. در این زمینه هفته گذشته مارک اسپر، وزیر دفاع و مارک مایلی، رئیس جدید نیروهای ستاد مشترک ایالات‌متحده هر دو به هم‌پیمان ترکیه‌ای خود زنگ زدند تا از میزان تنش‌ها کم کنند اما تهدیدات اردوغان منجر به تصمیم ترامپ در روز یکشنبه شد.

به گزارش سی‌ان‌ان، روز یکشنبه بیانیه بی‌سابقه کاخ سفید مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از بخشی از سوریه اجازه داد تا دست اردوغان برای عملی کردن تهدیداتش باز شود. هلن ریگان و جرامایا دیاموند، نویسندگان گزارش سی‌ان‌ان نوشتند: این یک تغییر اساسی در سیاست خارجی آمریکا و چراغ سبز آشکار به ترکیه است تا حملات خود را به نیروهای کرد این منطقه آغاز کند. این درحالی است که این گروه برای مدت‌های طولانی متحد آمریکا در جنگ با داعش بوده است. در این زمینه اردوغان و ترامپ یک گفت‌وگوی تلفنی داشتند و پس از آن نیز کاخ سفید اعلام کرد که ترکیه به زودی حمله خود را علیه کردها آغاز خواهد کرد و آمریکا نیز در این حملات مشارکت نخواهد داشت. کاخ سفید در بیانیه خود تصریح کرده است که حالا ترکیه مسوولیت کامل اسرای داعشی را خواهد داشت که در جنگ با کردها به دست این نیروها اسیر شده بودند.

روز شنبه اردوغان گفت که ترکیه آمادگی کامل برای حمله زمینی و هوایی خواهد داشت. او مدعی شد که هدف از این حمله برقراری صلح و پاک‌سازی تروریست‌ها است. روز شنبه گزارش شد که ترکیه چند تانک، چند کامیون تسلیحات و چند اتوبوس که حامل سربازان این کشور بود را به این منطقه اعزام کرده است. خبرگزاری آناتولی در گزارشی تاکید کرد که این نیروها برای تقویت نیروهای مستقر به این منطقه اعزام شدند. در گزارش خبرگزاری رسمی ترکیه، هدف از این عملیات پاکسازی شبه‌نظامیان کرد که حمایت آمریکا را داشتند، اعلام شده است. آنکارا نیروهای کرد موسوم به «YPG» را یک گروه تروریستی و مرتبط با پ.ک.ک می‌داند، اما برای ایالات‌متحده کردها یک گروه متحد در جنگ با داعش محسوب می‌شدند. اردوغان در تماس تلفنی با ترامپ گفته بود که از عدم موفقیت ارتش آمریکا در اجرای توافق ناامید شده است. حالا با دعوت ترامپ قرار است این دو ماه آینده میلادی در واشنگتن دیدار داشته باشند.

ترکیه و آمریکا روی برقراری یک منطقه حائل کار می‌کردند که آمریکا آن را «سازوکار امنیتی» در شمال سوریه می‌خواند. آمریکا همواره ترس آن را داشت که در این منطقه داعش مجددا رشد کند. اما حالا لحن آمریکا عوض شده و منطقه را به سود ترکیه خالی کرده است. این درحالی است که اخیرا سخنگوی پنتاگون گفته بود: «هر نوع حمله نظامی غیرهماهنگ شده می‌تواند مواضع آمریکا را در قبال جنگ با داعش تضعیف کند.» روز یکشنبه هم مایک پمپئو به خبرنگاران گفته بود که ما گفتیم این اقدام نباید همراه با عملیات نظامی باشد. اما کارشناسان بر این باورند که ترکیه عملیات نظامی در این منطقه را انجام خواهد داد. مقامات آمریکا بر این باورند که حمله ترکیه فراگیر نخواهد بود و این حمله محدود صورت خواهد گرفت. به باور آنها ترکیه عملیات گسترده پاک‌سازی را بعدا انجام خواهد داد.