مسیر پر از ریسک و مخاطره در واشنگتن

اکونومیست نوشت: با وجود آنکه استیضاح یکی از بندهای قانون‌اساسی آمریکاست، اما یک مبارزه سیاسی نیز هست. تصمیم نانسی پلوسی، سخنگوی مجلس نمایندگان برای هدایت همکاران دموکراتش در مجلس به سمت استماع استیضاح ترامپ، آغاز یک مبارزه سیاسی بود. البته استماع عملکرد ترامپ لزوما به معنای منجر شدن به استیضاح نیست، هر چند که در گذشته چنین استماعاتی در نوع خود از قدرت قابل‌توجهی برخوردار بودند. این فرآیند در هر دو طرف ریسک‌هایی را به‌دنبال دارد، اما در این بین یک نکته قطعی است: این فرآیند کشوری را که هم اکنون هم علیه خود عمل می‌کند، بیش از پیش دچار تفرقه می‌کند. پلوسی به این دلیل چنین گام پرقدرتی برداشته است که بر این باور است رفتار رئیس‌جمهوری در مورد دولت اوکراین از خط قرمز گذشته است. اگر این دلیل کافی برای ایده برکناری یک رئیس‌جمهوری باشد، بد نیست به یاد آوریم که تلاش برای استیضاح ریچارد نیکسون ریشه در اتهام قصد ارتکاب به جرم در سمت ریاست‌جمهوری داشته و تلاش برای استیضاح بیل کلینتون به بهانه روابط او با یک کارآموز آغاز شد. حالا اما به نظر می‌رسد ترامپ اجازه داده دولت اوکراین بفهمد که روابطش با آمریکا، از جمله تامین کمک به این بستگی دارد که خانواده یکی از رقبای سیاسی وی را مورد بررسی و پیگرد قرار دهد. این موردی بسیار جدی‌تر از به زور وارد شدن به عرصه ریاست‌جمهوری یا به زور خارج کردن رقیب است. این بدان معناست که رئیس‌جمهوری منافع ملی را فدای یک انتقام‌گیری سیاسی کرده است.

دولت فدرال آمریکا اغلب به قدرت‌های خارجی وعده کمک می‌دهد و در ازای آن از آنان می‌خواهد کاری را که خواسته‌اش هست انجام دهند. منافع آمریکا در این است که اطمینان یابد اوکراین قادر است از خود در برابر حمله روسیه دفاع کند. به همین دلیل کنگره بسته ۳۹۱ میلیون دلاری کمک نظامی برای دولت تازه منتخب اوکراین در نظر گرفت. ترامپ اما با به تعلیق درآوردن آن کمک علیه امنیت ملی آمریکا عمل کرد تا ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین را تحت فشار گذارد تا‌ هانتر بایدن، پسر جو بایدن، نامزد دموکرات و پیشتاز انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا را که کسب‌وکاری در اوکراین داشت، مورد پیگری و تحقیق قرار دهد. ترامپ برای اطمینان از اینکه این موضوع به اندازه کافی شفاف شده است، همچنین وکیل شخصی خود را فرستاد تا با زلنسکی دیدار کند و پیام را بار دیگر برایش توضیح دهد. در کشوری با سطح فساد و آسیب‌پذیری اوکراین، درک ارتباط بین حمایت آمریکا و انجام تحقیقات از بایدن‌ها، یعنی «شما از کثیف کاری جو بگویید تا ما به شما سلاح و پول بدهیم»، چندان هم پیچیده نیست. زلنسکی در تماسی تلفنی در ۲۵ ژوئیه به ترامپ گفت:‌ «من هم می‌خواهم به شما اطمینان دهم که در مورد این پرونده بسیار جدی خواهیم بود و روی تحقیقات کار خواهیم کرد.» شاید تصور کنید که تحقیقات مولر در مورد روابط کمپین ترامپ با روسیه باعث شد که ترامپ در مورد وقت‌گذرانی با دولت‌های خارجی محتاط‌تر شود، اما اینطور نشد. عملکرد او در موضوع اوکراین بیشتر به ارتشا یا اخاذی شبیه است. استفاده از بودجه مالیات‌دهندگان و قدرت آمریکا در جهت تحت تعقیب قرار دادن یک دشمن سیاسی، سوءاستفاده از قدرت محسوب می‌شود. موسسان دولت در آمریکا می‌خواستند استیضاح در این کشور یک گزینه عملی باشد و نه تئوریک. در غیر این صورت رئیس‌جمهور ورای قانون شناخته می‌شد و همچون پادشاهی بر تخت چهار یا هشت سال تکیه می‌زد. رد استیضاح ترامپ، برای روسای جمهوری آینده آمریکا پیامدهایی خواهد داشت: هر آنچه چهل و پنجمین رئیس‌جمهوری آمریکا انجام داده یا در آن مشارکت داشته، درست بوده و میهن‌پرستان جمهوری‌خواه باید تصمیم بگیرند که یک رئیس‌جمهوری دموکرات در آینده تا چه حد در برابر آنان سر خم کند. علاوه بر این چنین رویدادی به متحدان و دشمنان آمریکا هم نشان می‌دهد که نگاه تجسس‌آمیز به آمریکایی‌هایی که بانفوذ هستند یا ممکن است با نفوذ شوند، راه خوبی است در جهت خود شیرینی برای یک رئیس‌جمهور. دیگر نیازی نخواهد بود که این کار کثیف اثبات شود. روسیه و چین هم می‌شنوند؟ این‌ها ریسک‌های فرار از استیضاح است. اما ریسک‌های طرف دیگر، یعنی فشار برای پیشبرد استیضاح هم زیاد هستند. رای‌دهندگان انتظار دارند استیضاح به‌عنوان آخرین راه‌حل در نظر گرفته شود نه یک شگرد به‌کار گرفته شده از سوی یک حزب برای برکناری یک رئیس‌جمهوری از حزب دیگر یا راهی برای شکست‌خوردگان در یک انتخابات برای به چالش کشیدن نتایج آن. علاوه بر این استماع می‌تواند آن‌قدر گیج‌کننده و خصمانه شود که مردم از پیگیری آن صرف‌نظر کنند.

حتی اگر مجلس نمایندگان تصمیم گیرد که ترامپ را استیضاح کند، بسیار بعید به‌نظر می‌رسد او از سوی دو سوم اکثریت موردنیاز در سنا مجرم شناخته شود. چون در آنجا جمهوری‌خواهان ۵۳ کرسی از ۱۰۰ کرسی را در اختیار دارند. به لحاظ قانونی هم قراردادهای آلوده به فساد پسر بایدن در اوکراین لزوما به سوءاستفاده ترامپ از قدرت ارتباط ندارد. اما به لحاظ سیاسی، این دو موضوع به هم ربط دارند چون به سناتورهای جمهوری‌خواه این امکان را می‌دهد که مجموعه‌ای مفید از دفاعیات را به نفع ترامپ مطرح کنند.

استیضاحی که شکست بخورد و منجر به ابقای ترامپ در مقامش شود، نه تنها برای ترامپ یا حتی رئیس‌جمهوری آینده بازدارنده نخواهد بود، بلکه حتی ممکن است به او کمک کند که ادعا کند پس از تلاش دموکرات‌های شکست خورده برای شکارش، معلوم شد بی‌گناه است. تا این هفته که محاسبات خانم پلوسی و دموکرات‌های مجلس نمایندگان چنین نبوده است. هنوز معلوم نیست که عقیده عموم هم آنقدر تغییر کرده باشد که محاسبات را تغییر دهد. البته تیم کمپین ترامپ همیشه لاف می‌زنند و بر این نکته تاکید دارند که هر چه دموکرات‌ها بیشتر از استیضاح سخن گویند، شانس رئیس‌جمهوری برای پیروزی در انتخابات ۲۰۲۰ بیشتر خواهد شد.

پلوسی تا کنون در برابر چنین تصمیم مایوس‌کننده‌ای بازداشته شده بود. اما به‌نظر می‌رسد با نزدیک شدن به انتخابات، ترامپ بیش از پیش جسور می‌شود. رفتار رئیس‌جمهوری آمریکا نیازمند بررسی است، آن‌هم با اقتدار مضاعفی که استیضاح در اختیار می‌گذارد. بنابراین بهتر است بیش از آنکه عملگرایی لحاظ شود، به اصول توجه شود. اما این مسیری پر از ریسک و مخاطره است.