درگذشت مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

به گزارش بی بی سی، در سپتامبر گذشته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که آمانو تحت درمان پزشکی قرار دارد اما جزئیات بیماری او را اعلام نکرد. بیانیه آژانس اتمی جزئیاتی درباره جایگزین احتمالی آمانو اعلام نکرده است. از «رافائل گروسی»، نماینده آرژانتین در آژانس و همین طور «کرنل فیروتا»، رئیس دفتر رومانیایی آمانو به‌عنوان نامزدهای جانشینی او نام برده می‌شود.

یوکیا آمانو، مدیرکل فقید آژانس، در حالی خدمت خود را در این سمت آغاز کرد که بحران‌های هسته‌ای ایران و کره شمالی، در جریان بود و هر دو می‌توانست به بروز درگیری‌های نظامی منجر شود. در مورد نقش احتمالی آمانو در بحران کره شمالی، از آنجا که این کشور از پیمان منع گسترش جنگ‌افزارهای اتمی و در نتیجه، عضویت در آژانس بین‌المللی کناره گرفته، آژانس بین‌المللی در حال حاضر نفوذ چندانی برفعالیت‌های هسته‌ای آن ندارد. در جریان رای‌گیری برای انتخاب مدیرکل جدید آژانس، آمانو بیشتر مورد توجه کشورهای پیشرفته عضو شورای حکام بود در حالی که کشورهای توسعه‌نیافته عضو شورا بیشتر به عبدالصمد مینتی، دیپلمات اهل آفریقای جنوبی، گرایش داشتند و به دلیل رقابت نزدیک این دو نفر، گزینش مدیرکل منتخب تنها پس از شش دور رای‌گیری صورت گرفت.

مدیرکل آژانس بین‌المللی با رای ۳۵ کشور عضو شورای حکام و تایید اجلاس عمومی آژانس برای دوره‌های چهارساله انتخاب می‌شود و انتخاب مجدد او بلامانع است. یوکیا آمانو در سال ۱۹۴۷ در استان کاناگاوا در ژاپن متولد شده و فارغ‌التحصیل دانشکده حقوق دانشگاه توکیو است و در یک دوره تحقیقاتی در دانشگاه نیس فرانسه هم شرکت کرده است. وی در سال ۱۹۷۲ وارد خدمت وزارت امور خارجه ژاپن شد و در طول سال‌های خدمت خود، عمدتا در مشاغل مرتبط با خلع سلاح و جلوگیری از گسترش جنگ‌افزارهای هسته‌ای فعالیت داشته است و در سال ۲۰۰۲ به‌عنوان مدیرکل بخش علمی و امور کنترل تسلیحات در این وزارتخانه منصوب شد.

در دوره خدمت در وزارت امور خارجه ژاپن، یوکیا آمانو به‌عنوان نماینده کشور خود در جلسات بین‌المللی مرتبط با کنترل تسلیحات و منع گسترش جنگ‌افزارهای اتمی شرکت کرده و در نهادهای مرتبط با این مسائل فعالیت داشته است. آمانو در سال ۲۰۰۵ به‌عنوان نماینده ژاپن در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منصوب شد و در سال ۲۰۰۸، دولت ژاپن رسما او را به‌عنوان نامزد تصدی سمت مدیریت کل آژانس معرفی کرد. یوکیا آمانو در توصیف هدف‌های خود در این سمت، بر عزم خود برای جلوگیری از گسترش و کاربرد تسلیحات هسته‌ای و تلاش برای حرکت به سوی خلع سلاح اتمی تاکید نهاده و گفته است که شهروند کشوری است که فاجعه بمباران اتمی را در شهرهای هیروشیما و ناکازاکی تجربه کرده است.

آمانو در سفارتخانه‌های ژاپن در ویتنام، واشنگتن و بروکسل نیز حضور داشته و همچنین یکی از اعضای هیات اعزامی ژاپن به کنفرانس خلع سلاح هسته‌ای در ژنو بود. آمانو پیش از فوت، پیش‌نویس استعفایش را از سمت مدیرکلی آژانس تهیه کرده بود. در پی اعلام این خبر، فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجه اتحادیه اروپا، در پیامی یوکیا آمانو را فردی حرفه‌ای توصیف کرد و نوشت او خود را وقف شغل اش کرد. موگرینی تاکید کرد یوکیا آمانو «همیشه در بی‌طرفانه‌ترین شکل ممکن در خدمت جامعه جهانی بود». جکی والکات، سفیر ایالات متحده در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، نیز در بیانیه‌ای با تسلیت درگذشت آمانو نوشت که مجموعه دستگاه‌های دولتی و سیاسی ایالات متحده برای او «به‌عنوان رهبر و دیپلماتی تأثیرگذار و فردی متشخص احترام بسیاری قائل بوده و هستند». جکی والکات در ادامه نوشته است که یوکیا آمانو بیشتر زندگی خود را در راه ایجاد صلح و امنیت و پیشرفت جهانی صرف کرد. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، نیز مراتب تسلیت خود را تسلیم همسر یوکیا آمانو کرده و با ارسال تلگرامی تاکید کرده است که روسیه یوکیا آمانو را به‌عنوان «دیپلماتی برجسته و مدافع بااخلاق امنیت و ثبات مستحکم‌تر در جهان به یاد خواهد داشت.»