گذار نرم در قزاقستان

این انتخابات در پی کناره‌گیری غیرمنتظره نظربایف در ماه مارس سال‌جاری برگزار شد. وی ۳۰ سال سمت ریاست‌جمهوری را در دست داشت. با وجود این، نظربایف با برخورداری از عنوان مادام‌العمر «رهبر ملت»، ریاست دائمی شورای امنیت ملی و رهبری حزب نوراوتان همچنان قدرت اصلی در این جمهوری سابق اتحاد شوروی محسوب می‌شود. به نوشته رویترز، نظربایف یک دیپلمات ۶۶ ساله را به‌عنوان جانشین برگزیده که رئیس مجلس علیای پارلمان قزاقستان بود. او قرار است تا برگزاری انتخابات جدید به سمت کفیل ریاست‌جمهوری منصوب شود. اولین اقدام وی تصویب لایحه‌ای در پارلمان برای تغییر نام آستانه، پایتخت، به شهر نظربایف بود. در انتخابات روز یکشنبه علاوه بر توکایف، ۶ نامزد دیگر هم شرکت داشتند اما هیچ‌کدام از آنان از اعتبار و شهرتی در این کشور برخوردار نبوده و امکان پیروزی آنها نمی‌رفته است. این گزارش می‌افزاید: «اگرچه منتقدان این ترتیبات را غیردموکراتیک می‌دانند اما گذار نرم خبری مثبت برای روسیه و چین و برای شرکت‌های انرژی و معدنی در جهان است که صدها میلیارد دلار در قزاقستان سرمایه‌گذاری کرده‌اند.» برای بسیاری از ۱۲ میلیون واجد شرایط رای‌دهی در این کشور، توکایف به‌عنوان نخست‌وزیر سابق و وزیرخارجه سابق تنها چهره آشنا در میان نامزدهای دیگر بود. او تقریبا از پیروزی قاطع خود مطمئن بود.

ناتالیا، یک مستمری بگیر، پس از انداختن رای خود به صندوق گفت که به او رای داده است. او می‌گوید: «خب، نظربایف دیگر در انتخابات حضور ندارد و توکایف تنها کسی بود که می‌شناختمش.» دو موسسه نظرسنجی مجاز در قزاقستان پیش‌بینی کردند که نامزد حزب حاکم ٧٣ درصد آرا را به‌دست خواهد آورد درحالی‌که نظربایف در آخرین دوره ریاست‌جمهوری خود در چهار سال پیش تقریبا ٩٨ درصد آرا را کسب کرد و میزان مشارکت مردم در آن انتخابات ٩٥ درصد اعلام شد. این انتخابات از سوی ناظران غربی نه آزاد شناخته شد و نه منصفانه. به گزارش رویترز، پارلمان قزاقستان تهی از مخالف است و مخالفت از طریق کنترل رسانه‌های سنتی و الکترونیک و شبکه‌های اجتماعی در نطفه خفه می‌شود. در آلماتی، بزرگ‌ترین شهر قزاقستان، فیس‌بوک و تلگرام در اوایل روز یکشنبه از دسترس خارج شده بودند.  با وجود محدودیت‌هایی که در این انتخابات وجود داشت، دولت قزاقستان به بیش از ٣٠٠ ناظر سازمان امنیت و همکاری اروپا اجازه داد بر انجام انتخابات نظارت کنند. ناظران می‌گویند که این انتخابات با داشتن ظاهری رقابتی و آزاد اما در واقع نه آزاد است و نه منصفانه. یکی از خبرنگاران رویترز نوشت با وجود تمام سخت‌گیری‌ها اما چند صد نفری در پارکی در آلماتی جمع شده و شعار «شرم، شرم» سر دادند که پلیس ده‌ها نفر از آنان را دستگیر کرد. به نوشته رویترز، توکایف گفته بود پیروز انتخابات اوست و وعده داده بود که در مسائل استراتژیک از نظربایف راهنمایی بگیرد.

نظربایف از سال ١٩٨٤ مقام نخست‌وزیری جمهوری شوروی قزاقستان را در دست داشت، در سال ١٩٨٩، به سمت دبیر حزب کمونیست شعبه این جمهوری منصوب شد و در سال ١٩٩٠ از سوی شورای‌عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالستی به مقام ریاست‌جمهوری قزاقستان رسید. پس از فروپاشی اتحاد شوروی و استقلال جمهوری‌های آن در سال ١٩٩١ تا همین اواخر در همین سمت ماند. اینکه نظربایف هنوز در پشت پرده عهده دار امور است به معنای تداوم سیاست‌های اوست اما با این حال، ابهام سیاسی هم ادامه خواهد یافت تا زمانی که او به‌طور کامل از قدرت بیرون برود. طرفداران نظربایف می‌گویند با وجود محدودیت‌های سیاسی، قزاقستان در سال‌های اخیر از رشد اقتصادی قابل ملاحظه برخوردار بوده و درحال‌حاضر، دارای بزرگ‌ترین اقتصاد در منطقه آسیای میانه است. توکایف اگرچه معاونانی برای خود برگزیده اما هیچ تغییر سیاسی یا تغییر در چهره‌های مهم و در پست‌های مهم انجام نداده است. با این حال، رویترز به نقل از کارشناسان می‌افزاید توکایف هم سیاست سنتی موازنه‌سازی نظربایف میان روسیه، چین و غرب را ادامه خواهد داد؛ سیاستی که باعث جذب سرمایه‌گذاری خارجی در این کشور شده و درها را به روی صادرات نفتی و فلزی این کشور گشوده است.

 

اخبار مرتبط