بلای غول‌های نفتی

به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد» نشریه اکونومیست در شماره این هفته، سرمقاله خود را به موضوع «تغییرات آب‌‌و‌هوایی» و پیامدهای افزایش تولید سوخت‌های فسیلی اختصاص داد. در این مطلب آمده است: در آمریکا، بزرگ‌ترین اقتصاد جهان که از حیث تولید آلاینده‌ها نیز در رتبه دوم قرار دارد، مساله «تغییرات آب‌و‌هوایی» را دیگر نمی‌توان نادیده گرفت. طی سال‌های گذشته شرایط جوی نامساعد ملموس‌تر از گذشته است. برای مثال در ماه نوامبر شعله‌های آتش جنگل‌های کالیفرنیا را درنوردید و بخش مهمی از آن را با خاکستر یکسان کرد. هفته گذشته دمای شیکاگو حتی از مناطقی از مریخ نیز سردتر بود. دانشمندان به‌طور پیاپی هشدار می‌دهند و مردم نیز بیش از پیش تهدید تغییرات آب‌و‌هوایی را جدی تلقی می‌کنند. ماه گذشته، ۷۳ درصد از افراد شرکت‌کننده در نظرسنجی دانشگاه ییل تایید کرده‌اند که این یک خطر جدی است. طیف چپ حزب دموکرات آمریکا از این‌رو بنا دارد تا سیاست حفاظت از محیط‌زیست را در راس شعار‌های انتخاباتی خود برای سال ۲۰۲۰ قرار دهد. در این روند با تغییر انتظارات، بخش‌خصوصی نیز انعطاف ملموس‌تری را از خود نشان می‌دهد. تنها در سال گذشته ۲۰ معدن زغال‌سنگ تعطیل شدند. مدیران مالی در حال برنامه‌ریزی برای حرکت شرکت‌ها به سوی سیاست‌های منطبق با حفاظت از محیط‌زیست هستند.

ایلان ماسک، رئیس شرکت تسلا از همین‌رو درنظر دارد تا بزرگراه‌های آمریکا را مملو از خودروهای برقی سازد. با این حال در میان این تب‌و‌تاب‌ها یک حقیقت متضاد وجود دارد. تقاضا برای نفت درحال افزایش است و صنعت انرژی در آمریکا و جهان درحال انجام سرمایه‌گذاری‌های چند تریلیون‌دلاری است تا این نیاز‌ها را برطرف سازد. هیچ شرکتی بهتر از «اکسون‌موبایل» این استراتژی را پیاده‌سازی نمی‌کند، غول نفتی که رقبا آن را مورد تمجید قرار می‌دهند و فعالان محیط‌‌زیستی از آن نفرت دارند. این شرکت قصد دارد تا در سال ۲۰۲۵، تولید نفت و گاز خود را نسبت به سال ۲۰۱۷ تا ۲۵ درصد افزایش دهد. اگر حتی دیگر شرکت‌های فعال انرژی طرح‌های کوچک‌تری را دنبال کنند، نتیجه آن برای آب‌‌و‌هوا فاجعه‌بار خواهد بود. اقدامات اکسون‌موبیل نشان از آن دارد که بازار به‌تنهایی قادر نیست تا مساله تغییرات آب‌و‌هوایی را هموار کند و در این زمینه اقدام قاطع دولت‌ها نیاز است. برای بخش قابل توجهی از قرن بیستم، پنج غول نفتی اکسون‌موبیل، توتال، بی‌پی، شل و شورون دارای نفوذ بیشتری نسبت به برخی از کشورهای کوچک بوده‌اند. این شرکت‌ها همچنان تولید ۱۰ درصد از نفت و گاز جهان را به خود اختصاص داده‌اند. براساس اعلام اکسون موبیل انتظار می‌رود که تقاضای جهانی برای نفت و گاز تا سال ۲۰۳۰، ۱۳ درصد افزایش یابد. همه غول‌های انرژی درنظر دارند تا تولیدات خود را افزایش دهند. از این رو شرکت‌های نفتی به‌طور مستقیم و از طریق گروه‌های تجاری علیه اقدامات و طرح‌های کاهش آلاینده‌ها لابی می‌کنند. براساس گزارش موسسه دانش آب‌و‌هوا «آی‌پی‌سی‌سی»، در راستای متوقف ساختن افزایش دمای زمین باید تا سال ۲۰۳۰، ۲۰ درصد و تا سال ۲۰۵۰، ۵۵ درصد از نیاز برای تولید نفت‌و‌گاز کاهش یابد. برای نیل به این هدف، ۱۵ سال آتی برای مساله تغییرات آب‌و‌هوایی بسیار حیاتی است. اگر سرمایه‌گذاران، پیشگامان، دادگاه‌ها و خود شرکت‌ها نتوانند چالش سوخت‌های فسیلی را حل کنند بار این مسوولیت بر دوش سیستم سیاسی قرار خواهد داشت. در سال ۲۰۱۷ دولت آمریکا اعلام کرد که از معاهده آب‌و‌هوایی پاریس خارج خواهد شد و در عین حال دولت ترامپ تلاش کرده است تا صنعت ز‌غال‌سنگ را بازسازی کند. با این حال موضوع آب‌و‌هوا می‌تواند وارد جریان‌های سیاسی شود و به یک موضوع مهم فراحزبی در آمریکا بدل شود. نتایج نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهد که اعضای جوان‌تر جمهوری‌خواه نسبت به این موضوع نگران هستند.