بخش پنجاه و ششم

محرمانه‌های کره‌شمالی

دانیل تودور / جیمز پی‌یر سون ترجمه: محمدحسین باقی این روزها می‌توان بیلبوردهای تبلیغاتی کوریولینک و تصاویر مردمی را که از موبایل در رسانه‌های دولتی استفاده می‌کنند، در پیونگ‌یانگ دید. این شبکه با داشتن دو و نیم میلیون مشترک، دیگر در قرق نخبگان سنتی نیست، بلکه برای طبقات درحال ظهور تاجر و سوداگر هم قابل دسترس است. تماس‌های بین‌المللی و دسترسی به اینترنت همچنان مسدود است اما حداقل این است اکنون مشاهده مردمی که تماس تلفنی برقرار می‌سازند و پیام‌های متنی ارسال می‌کنند به امری معمول تبدیل شده است. اکثریت پیونگ‌یانگی‌های ۲۰تا۵۰ ساله تلفن همراه دارند هرچند، فقدان دسترسی به اینترنت از ارزش آنها می‌کاهد.

یک منبع بیان می‌کند برای بسیاری، گوشی‌های موبایل یک چراغ‌قوه گران‌قیمت است. به عبارت دیگر، یک فقره نمایشی که تنها کاربردش، استفاده از چراغ‌قوه پشت آن است. در کشوری که قطعی برق بسیار متداول است، این شاید امری قابل انتظار باشد (این موضوع تقریبا به امری بسیار شایع تبدیل شده که از گوشی‌های موبایل به‌عنوان چراغ‌قوه یا نوعی مشعل در هنگام تاریکی و قطع برق استفاده شود). در کره‌شمالی، شماره تلفن‌تان اطلاعاتی در مورد جایگاه‌تان می‌دهد. درحالی‌که شماره‌هایی که با ۱۹۱ یا ۱۹۳ شروع می‌شود (و بعد از آن ۷ رقم دیگر می‌آید) برای مردم معمولی است اما «رجیستر‌کننده‌های خاص» برای نخبگان شماره‌هایی را در نظر می‌گیرند که با ۱۹۵ شروع می‌شوند. حدود ۳۰۰ هزار شماره از این دست هست که به کادرهای حزبی، افسران نظامی یا مقام‌های دولتی تعلق دارد. این شماره‌های ۱۹۵ یک شبکه کاملا مجزا با کوریولینک دارند. این شبکه از سوی Orascom به این شرط نصب شد که اجازه داده شود در این کشور اجرایی شود اما برخلاف کوریولینک، مالک ۱۰۰ درصدی Orascom دولت کره‌شمالی است. معدود افراد خوش‌شانسی که از آن استفاده می‌کنند ۱۰۰ دقیقه تماس تلفنی رایگان و ۱۰ پیام متنی بیشتر در ماه دریافت می‌کنند. هزینه آنها ۸۴۰ وون کره می‌شود، مبلغی حدود ۱۰ سنت آمریکا در بازار آزاد [البته هنگام نوشتن این بخش]. روشن است که این رقم سودی نیست که Orascom یا دولت بخواهند آن را به شهروندان عادی هم تسری دهند.

وضعیت در مرزها چگونه است؟

اگرچه کوریولینک افراد را از نظر کاری که می‌توانند انجام دهند توانمند می‌سازد و برای آنها آسایشی را در سبک زندگی به ارمغان می‌آورد که ابتدا در دهه ۸۰ دنیای ثروتمند از آن برخوردار شده بود اما نباید به این نتیجه‌گیری برسیم که این شبکه از قدرت تضعیف کنترل دولت برخوردار است. کوریولینک به‌شدت رصد می‌شود- برای مثال، پیام‌های متنی‌اش همواره زیر ذره‌بین قرار دارد- و به همین دلیل حتی می‌تواند به حفظ کنترل دولت کمک هم بکند. این شبکه البته منبعی مطمئن و روزافزون از درآمد برای دولت است. شرکت OTMT هرگز داده‌هایی در مورد کوریولینک منتشر نکرده غیر از شماره مشترکانش اما پیش از سازماندهی دوباره این شرکت، حاشیه سود ناخالص براساس متوسط درآمد هر کاربر که تقریبا ۱۵ دلار در هر سهم بود حدود ۸۰ درصد می‌شد [ gross profit margins: حاشیه سود ناخالص هر شرکتی از اختلاف فروش و بهای تمام شده کالای فروش رفته به‌دست می‌آید. یعنی، درآمد منهای قیمت تمام شده کالا مساوی است با  حاشیه سود ناخالص]. با پایگاه کاربری بیش از ۲ میلیونی رجیسترکنندگان معمولی، سهم سود به‌دست آمده برای دولت کمتر از ۱۰ میلیون دلار در سال است. آنچه بر این افزوده می‌شود حاشیه سود فراوان به‌دست آمده از گوشی‌هایی است که به دو یا سه برابر ارزش واقعی‌شان فروخته می‌شوند. به گفته حسابداران موسسه «دیلویت»، کوریولینک ۴۲۲ میلیون دلار (ظاهرا از عملیات‌های سوداگرانه‌اش) در کره‌شمالی پول به جیب زده است [Deloitte: یکی از چهار موسسه بزرگ حسابرسی در جهان که به «چهار بزرگ» معروفند. این موسسات عبارتند از: «پرایس واتر‌هاوس کوپرز»، «دیلویت»، «ارنست‌اند یانگ» و «کی‌پی‌ام‌جی». این چهار موسسه، بزرگ‌ترین شبکه‌های خدمات حرفه‌ای بین‌المللی در حسابداری هستند؛ و خدماتی از جمله، حسابرسی، اطمینان‌دهی، مالیات، مشاوره، ریاضیات بیمه‌سنجی (اکچوئری)، تامین مالی شرکتی، و حقوقی عرضه می‌کنند. این چهار موسسه اکثر قریب به اتفاق حسابرسی‌های شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس‌ها و همچنین بسیاری از حسابرسی‌های شرکت‌های خصوصی را انجام می‌دهند، و عملا یک انحصار در حسابرسی شرکت‌های بزرگ پدید آورده‌اند]. اینکه چقدر از این مبلغ را قرار است OTMT در کره‌شمالی خارج کند نگرانی بزرگ مدیریت OTMT است. الان، این پاسخ «صفر» بوده است.

تا کنون که برای رژیم خوب بوده است اما همه تلفن‌های موبایل به‌طور رسمی با استقبال مواجه نمی‌شوند. طی ۱۵ سال گذشته، تلفن‌هایی که به شبکه‌های موبایل چین در شهرهای مرزی مانند سینویجو،‌هایسان و هوریونگ [Hoeryeong] دسترسی دارند به تغییر وضعیت درآمدی کسانی که نزدیک این ابرقدرت در شمال زندگی می‌کنند کمک کرده است. از تلفن‌های چینی برای صحبت با اعضای خانواده که در چین و کره‌جنوبی زندگی می‌کنند استفاده می‌شود و نیز برای ترتیب دادن کارهای سوداگرانه و تجاری، رد و بدل کردن اطلاعات و حتی تسهیل فرآیند فرار هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. به چنین دلایلی، در کره‌شمالی اتصال به شبکه موبایل چین به‌شدت غیرقانونی است. طی یورش‌ها و برخوردهای گاه‌وبیگاه، مجازات‌ها و تنبیهات می‌توانند بی‌نهایت سخت باشند اما چیزی از اعدام شنیده نشده است. ولی مقام‌ها هرگز نمی‌توانند به‌دلیل وجود انگیزه‌های مالی امیدوار به از میان رفتن چنین اقدامی باشند. سوداگران چینی گوشی‌ها را به شکل انبوه وارد این کشور و یک جورهایی با مقام‌های کره‌شمالی هم معامله می‌کنند اما کسانی که به‌دلیل استفاده از تلفن‌های چینی گرفتار شوند، بیشتر مواقع می‌توانند با پرداخت رشوه از مجازات بگریزند.  مقام‌ها هم به‌طور مستقیم در این کار و کاسبی دخیلند. یکی از منابع ما که از فراریان بود و نزدیک مرز چین زندگی می‌کرد می‌گوید وقتی داشت با تلفن چینی صحبت می‌کرد از سوی یک افسر MPS دستگیر شد و برای آزادی مجبور شد ۳ هزار یوآن رشوه بپردازد. گوشی او هم مصادره شد اما از آنجا که نمی‌توانست کاسبی مرزی خود را بدون این گوشی انجام دهد، پس از مدتی نزد همان مقام رفت و با پرداخت ۱۸۰۰یوآن گوشی خود را پس گرفت. به‌عنوان یک اقدام احتیاطی در برابر دستگیری دوباره، او یک گوشی دیگر برای همان مقام MPS خرید البته به قیمتی پایین‌تر تا پشتیبانی او را جلب کند.