سناتورهای آمریکایی پس از گزارش رئیس سازمان سیا:
دستور قتل خاشقجی از سوی ولیعهد صادر شده بود
سناتور لیندسی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه از کارولینای جنوبی، پس از شنیدن گزارش جینا هاسپل، رئیس سیا، در جمع خبرنگاران گفت محمد بن‌سلمان «قدرتی نابودگر است» [البته او از عبارت «توپ مخرب» یا «wrecking ball» استفاده کرده بود که اشاره دارد به توپ‌های عظیمی که از جرثقیل‌های غول‌پیکر آویزان است و از آن برای تخریب ساختمان‌ها استفاده می‌شود]. او افزود: «ولیعهد عربستان در قتل خاشقجی همدست بوده است.» نشست روز سه‌شنبه بازتاب گسترده‌ای بین سناتورهای شرکت‌کننده در نشست مجلس سنا داشت و بسیاری از آنها به این باور رسیدند که محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی نه تنها در قتل جمال خاشقجی دست داشته بلکه باید تدابیری فوری و جدی علیه او اتخاذ شود.
«اریک اشمیت» و «نیکولاس فاندوس»، در گزارش ۴ دسامبر برای نیویورک‌تایمز، نوشتند که گراهام افزود: «عربستان و محمد بن‌سلمان دو موجودیت مختلف هستند. اگر عربستان برای مدتی طولانی دست چنین فردی بماند کار کردن با او بسیار دشوار خواهد شد زیرا به تصور من او دیوانه و خطرناک است و روابط ما با آنها را به خطر می‌اندازد.» این سناتور تصریح کرد که «عملا غیرممکن است این عملیات بدون اطلاع ولیعهد سعودی انجام گرفته باشد» و «نمی‌توانم او را شریکی قابل اعتماد برای آمریکا بدانم.» سناتور لیندسی گراهام همچنین متعهد شد پیش‌نویس طرحی را که در آن بر دست داشتن محمد بن‌سلمان به قتل خاشقجی تاکید می‌شود، مطرح کند. گراهام افزود: «قصد دارم پس از آن، تحریم‌هایی را در چارچوب قانون مگنیتسکی بر مسوولان قتل اعمال کنم و دوست دارم به جهان بگویم اگر کسی تمایل به ائتلاف با آمریکا دارد و می‌خواهد اقتصادش را با آن گره بزند و در تلاش برای عملیات نظامی مشترک است این پیش‌بینی‌ها را هم داشته باشد که باید در قبال اقداماتش پاسخگو باشد از جمله عدم دست داشتن در قتل وحشیانه خبرنگاران. اگر این پیام را به جهان ندهیم جهان را تبدیل به‌جایی بسیار خطرناک خواهیم کرد.»
باب کورکر دیگر سناتور جمهوری‌خواه نیز اظهار کرد: هیچ شکی ندارد که بن‌سلمان آمر قتل خاشقجی و ناظر بر آن بوده است. وی به خبرنگاران گفت: اگر بن‌سلمان در برابر هیات منصفه قرار بگیرد در عرض ۳۰ دقیقه محکوم می‌شود. ترامپ باید ظرف روزهای آینده بایستد و بگوید آمریکا قتل را تایید نمی‌کند و الا کنگره وارد عمل خواهد شد. برخی منابع می‌گویند دولت آمریکا قصد دارد به مجلس نمایندگان کنگره در سایه قتل خاشقجی و بحران یمن موضوع روابطش با عربستان را شرح دهد. به این ترتیب، دولت ترامپ ۱۳ دسامبر نشستی با تمامی اعضای مجلس نمایندگان خواهد داشت تا آنها را در جریان موضوع روابطش با دولت عربستان قرار دهد.
در عین حال برخی نیز از جینا هاسپل، رئیس سیا انتقاد کردند که چرا این نشست را تنها با برخی اعضای سنا داشته و با همه اعضا نشست را برگزار نکرده است. سناتور «ریچارد سی. شلبی»، جمهوری‌خواه از آلاباما و رئیس کمیته تخصیص بودجه نیز اعلام کرد که «تمام شواهد ما را به سوی ولیعهد می‌برد و نشان می‌دهند که او در این قتل دست داشته است.» به نوشته «اشمیت- فاندوس» این ارزیابی روشن سناتورهای هر دو حزب را در اصطکاک با کاخ سفید قرار داده است زیرا کاخ سفید همواره کوشیده بن‌سلمان را از تقصیرات مبرا سازد. تمرکز بر قتل خاشقجی در نهایت موجب توجه دوباره به جنگ در یمن شد. سناتورها مشتاق شنیدن این نکته از زبان هاسپل بودند که محمد در قتل خاشقجی به‌طور مستقیم دست داشته است. پیش از آن گزارش‌های اطلاعاتی نشان می‌داد که دست شاهزاده محمد در این قتل دیده شده است.
با این حال، گزارشگران نیویورک‌تایمز می‌نویسند اگرچه میان برخی دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان یک اتفاق‌نظر برای برخورد با عربستان به‌وجود آمده اما هستند نمایندگانی که هنوز در این مورد اختلاف‌نظر دارند و نمی‌دانند گام بعدی را چگونه بردارند. آنها تردید دارند که آیا گام بعدی باید قطع کمک‌های نظامی به عربستان باشد یا نه. اقدامات تنبیهی دیگر شامل تحریم‌هایی علیه ولیعهد و دیگرانی بود که در این قتل دست داشتند اما باز این سوال مطرح است که روابط دو کشور در سطح گسترده به کدام‌سو خواهد رفت. سناتور شلبی می‌گوید: «یک نفر باید تنبیه شود اما سوال این است که چگونه می‌توان میان ولیعهد از ملت قائل به تفاوت و جدایی شد؟» با تمام این تفاصیل و سرنخ‌هایی که از دست داشتن محمد بن‌سلمان در قتل خاشقجی به‌دست آمده، ترامپ همچنان روابط خود را با سعودی و به‌ویژه محمد حفظ کرده است. ماه گذشته ترامپ زیر فشارها گفته بود «محتمل است» که ولیعهد «از این رویداد تراژیک اطلاعاتی داشته» باشد. با این حال، وی افزود: «ما کل حقیقت را در مورد این قتل نمی‌دانیم. اما روابطمان با عربستان را به هم نمی‌زنیم.»
اما پرونده خاشقجی یک برنده هم داشته است: ترکیه. اردوغان که سخت می‌کوشید تا پرونده خاشقجی را بین‌المللی کند و مانع مختومه اعلام شدن این پرونده شود یک هم‌پیمان غیرمنتظره یافته است: سازمان سیا. گزارش سیا و به تبع آن نشست اعضای کنگره در روز سه‌شنبه این سیگنال را مخابره کرد که ترکیه اکنون دست برتر را در این ماجرا دارد و در عوض، عربستان مورد خشم کنگره قرار گرفته است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند سرعت انتشار گزارش سیا نشان می‌دهد که این سازمان اطلاعاتی در توانایی ولیعهد عربستان برای دفاع از منافع استراتژیک آمریکا تردید دارد. «مهار ایران» و «حمایت از امنیت اسرائیل» از جمله این منافع است. جنگ یمن و حمله دیپلماتیک علیه قطر شکست خورده است و ولیعهد به‌عنوان «شاهزاده جنگ» در منطقه مطرح شده است. با تضعیف محمد در عربستان، آمریکا با انتخاب سفیر جدید در این کشور کوشید تا هم جنگ یمن را به سوی خط پایان سوق دهد و هم بحران دیپلماتیک با قطر را حل‌وفصل کند تا اتحاد اعراب در راستای مقابله با ایران مستحکم شود. ترامپ، بن‌سلمان را هم‌پیمان مهمی می‌داند اما سیا با آن هم‌عقیده نیست.
در هر حال، ترکیه تا حد زیادی به اهداف خود دست یافت. همراهی غیرمستقیم کنگره با ترکیه در راستای برخورد با عربستان در کلام باب کورکر و دیگر سناتورها بازتاب یافت: «کسی مانند بن‌سلمان می‌تواند آدم بکشد و مصونیت داشته باشد. این روند باید متوقف شود.» گزارشگران نیویورک‌تایمز همچنین می‌افزایند سناتور رابرت منندز، دموکرات از نیوجرسی و عضو کمیته روابط خارجی، هم اعلام کرد که عربستان سعودی «باید با مجموعه‌ای از تبعات» هم در مورد یمن و هم در مورد خاشقجی مواجه شود. از سال ۲۰۱۵ تاکنون حدود ۸۵ هزار کودک بر اثر گرسنگی در یمن مرده‌اند. چهار میلیون نفر نیز ممکن است به سرعت به جرگه گرسنگان بپیوندند. این محصول جنگی است که ولیعهد به راه انداخته است. گزارشگران نیویورک‌تایمز معتقدند آمریکا اکنون دست برتر را در تحولات سعودی دارد. با این حال، نمایندگان کنگره در اقدامی نمادین در هفته گذشته با رای ۶۳ به ۳۷ کاهش اقتدار رئیس‌جمهور در یمن را به بحث گذاشتند.
ارسال نظر