پوتین و مرکل روی ریل عملگرایی

رئیس‌جمهوری روسیه در جریان سفر خود به آلمان با صدراعظم این کشور دیدار کرد. این دو رهبر، دیداری سه ساعته با هم داشتند. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در اقدامی به نسبت نامتعارف پیش از این دیدار با رسانه‌ها صحبت کردند. کرملین اعلام کرد که این اقدام از آن جایی صورت گرفته است که گفت‌وگو با رسانه‌ها پس از این دیدار که حدود سه ساعت به طول انجامید، با توجه به زمان‌بندی، متناسب نبوده است. مرکل پس از دیدار با پوتین گفت: «من بر این باورم که موضوعات اختلاف‌برانگیز را تنها در گفت‌وگو و از طریق صحبت با یکدیگر می‌توان حل کرد.» او این سخنان را شامگاه شنبه (۲۷ مرداد) پس از دیداری سه‌ساعته با پوتین در کاخ مسه‌برگ در براندنبورگ ابراز کرد.

«ملیسا ادی»، گزارشگر نیویورک‌تایمز در ۱۸ اوت درباره این دیدار تاریخی نوشت: تاریخ این دو کشور آمیخته با «نگرانی» و «حسن‌نیت» است. این دومین دیدار آنها در سه ماه گذشته بود. ارتش سوریه در جنگ داخلی در این کشور با کمک روسیه و متحدانش توانسته است بخش‌های زیادی از خاک سوریه را بار دیگر تحت کنترل خود در آورد. پوتین اما برای باز‌سازی روسیه به پشتیبانی مالی غرب نیازمند است. رئیس‌جمهوری روسیه اروپا را به کمک برای باز‌سازی سوریه فرا خواند. او گفت که باید زیرساختارهای لازم در سوریه، چون شبکه‌های آب‌ و برق‌ را باز‌سازی و از این طریق زمینه بازگشت آوارگان سوری را به کشورشان فراهم کرد. سران آلمان و روسیه در گفت‌وگوی سه‌ساعته خود نارضایتی خود را از وضعیت حاکم در شرق اوکراین ابراز کردند. به گفته‌ رئیس‌جمهوری روسیه هیچ پیشرفتی در بهبود اوضاع این منطقه حاصل نشده است. مرکل خواهان تقویت تلاش‌ها برای اجرای توافق‌های آتش‌بس مینسک شد و بر پیشنهاد آلمان در این راستا تاکید کرد. آلمان پیشنهاد کرده که گروهی از سربازان کلاه‌آبی پاسدار صلح سازمان ملل برای نظارت بر اجرای توافق آتش‌بس مستقر شوند. روسیه اما به این پیشنهاد بدبین است.

«ملیسا ادی»، گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌نویسد: تحلیلگران این دیدار را فرصتی برای قرار دادن روابط دو کشور روی ریل عملگرایانه می‌بینند، آن هم پس از سال‌ها تنش میان دو کشور. در هر حال، در این دیدار مرکل به ضرورت همکاری بزرگتر اشاره کرد و افزود: مسکو در این مسیر بار سنگینی به دوش دارد. مرکل افزود: «بر این باورم که مسائل مناقشه‌انگیز را می‌توان در قالب گفت‌وگو حل کرد و باید راهی برای این مناقشات یافت.» بنا بر ارزیابی ناظران و تحلیلگران سیاسی دیدار مرکل و پوتین به‌گونه‌ای بازگشت به مناسبات عادی دیپلماتیک است. روابط مسکو و غرب در پی اشغال شبه‌جزیره کریمه توسط روسیه در سال ۲۰۱۴ رو به تیرگی گذاشته بود. روسیه در آن زمان از نشست جی هشت G۸ کنار گذاشته شده و پوتین نیز از سفر به آلمان برای انجام دیدار و گفت‌وگوهای دوجانبه خودداری کرده بود. اما این دیدار آن هم در زمانی که ترامپ کمر به زمین زدن اروپا بسته است نه‌تنها می‌تواند مفید باشد، بلکه می‌تواند نشانه‌ای از بازگشت به مناسبات عادی و تشکیل ائتلافی از متحدان و دشمنان ترامپ باشد.

این گزارشگر با طرح این سوال که آیا دو کشور با توجه به پیوندهای اقتصادی، فرهنگی و فکری که قدمت آن به قرن‌ها می‌رسد آیا دوست هستند؟ دشمن هستند؟ یا ترکیبی هستند از «دوست- دشمن»؟ می‌افزاید: از قرن ۱۸ این دو کشور در چرخه‌ای از ستیزها و آشتی‌ها قرار داشتند و این به ویژه از جنگ جهانی دوم به این سو و جنگ سرد اهمیت می‌یابد. در تمام دوران شوروی، آلمان یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری مسکو بود و بسیاری از آلمانی‌ها پیوند قوی و مثبت با مسکو را کمکی مهم به پایان جنگ سرد و الحاق دو آلمان تلقی می‌کردند. پس از تنش‌های چند ساله، احتمالا دو کشور پی به اهمیت صلح و برقراری روابط نزدیک‌تر برده‌اند. این دیدار می‌تواند روابط دو کشور را در ریل مناسبی قرار دهد.