«این» و «اون» یکدیگر را در آغوش کشیدند
پایان ۶۵ سال تخاصم
عکس: AFP
در این حین، دوربین‌ها رهبر کره‌شمالی را نشان دادند که با تیمی از محافظان از در یک ساختمان اداری خارج شده و به سوی مرز دو کره می‌رود. پس از رسیدن و مصافحه دو رهبر، رئیس‌جمهور کره‌جنوبی، رهبر کره‌شمالی را به طرف مرز کره‌جنوبی آورده و در برابر دوربین‌ها لبخندزنان دست می‌دهند. «کیم‌جونگ‌اون» هم لحظاتی بعد، رئیس‌جمهور کره‌جنوبی را به آن سوی مرز برده و سپس عازم روستای محل مذاکره در طرف کره‌جنوبی می‌شوند. گزارش بی‌بی‌سی، رویترز و سایر رسانه‌های انگلیسی‌زبان حاکی است که «کیم جونگ‌اون»، ۳۴ ساله، با دیدن رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی خطاب به او گفت : «از اینکه ما در این محل تاریخی ملاقات می‌کنیم خوشوقتم و اینکه شما تمامی راه را برای استقبال از ما به اینجا آمده‌اید برایم ارزشمند است.» «مون جائه‌این»، ۶۵ ساله، نیز در پاسخ گفت که «تصمیم بزرگ شما بود که باعث این ملاقات شد.»
رهبران دو کره پس از سان دیدن و البته اعطای دسته گل از سوی ساکنان منطقه غیرنظامی (DMZ) به رهبر کره‌شمالی بر روی فرش قرمز به راه افتاده و به محل نشست رفتند. دیروز تمام لحظات و حرکات و سکنات رهبران دو کره از سوی دوربین خبرنگاران ثبت و در صدر اخبار جهان نشست. مقام‌های دو کره سه روز گفت‌وگو داشتند تا تمام جزئیات حرکات رهبرانشان را برنامه‌ریزی کنند. برخی این دیدار را «تاریخی» خوانده‌اند و برخی هم از «نمادین» بودن آن سخن گفته‌اند، اما هرچه باشد نقطه عطفی در روابط دو کره است؛ چنانکه «اون»، رهبر کره‌شمالی در دفتر یادبود کره‌جنوبی از «آغاز فصلی نو» در روابط دو کشور سخن گفت. دو رهبر سپس رایزنی‌هایشان را با کاشت یک درخت آغاز کردند که روی پلاک سنگی پایین این درخت عبارت «صلح و سعادت کاشته شد» حکاکی شده بود. پس از این مقدمات و تشریفات، رهبران دو کره مذاکرات ۹۰دقیقه‌ای خود را آغاز کردند.
رهبر کره‌شمالی خطاب به رئیس‌جمهور کره‌جنوبی گفت: «ما دیگر خواب صبحگاهی شما را مختل نمی‌کنیم.» این سخنان تاکیدی است بر اینکه کره‌شمالی احتمالا دیگر دست به آزمایش هسته‌ای یا موشکی نخواهد زد. «مون جائه این»، رئیس‌جمهور کره‌جنوبی هم این مذاکرات را «بسیار خوب» و «هدیه‌ای به جهان» نامید. این نشان می‌دهد که دور اول مذاکرات دو طرف با موفقیت همراه بوده است. به گزارش گاردین، طرفین برای صرف ناهار جدا می‌شوند. «کیم جونگ اون» و هیات همراه به سمت مرز کره‌شمالی می‌روند و سپس باز می‌گردند. ضیافت شام هم میهمان کره‌جنوبی بودند.
«کریستین کیم» و «جاش اسمیت»، گزارشگران رویترز در گزارش دیروز خود نوشتند که «صحنه‌های دیدار کیم و مون که با حالتی از لبخند با یکدیگر قدم می‌زدند تفاوتی اساسی با سال گذشته دارد. سال پیش کره‌شمالی به شلیک موشک و آزمایش‌های هسته‌ای و نظامی می‌پرداخت اما اکنون رهبران دو کره دست در دست هم لبخند زده و برای اولین بار ظرف یک دهه گذشته رو در رو مذاکره می‌کنند.» آنها بر این باورند که این دیدار پیش‌زمینه و مقدمه دیدار کیم با ترامپ خواهد بود. «کیم- اسمیت» به نقل از رهبر کره‌شمالی و پیش از آغاز دیدار دو رهبر و مشاورانشان می‌نویسند: «ما امروز در خط شروع هستیم، جایی که تاریخ جدیدی از صلح، سعادت و روابط بین دو کره درحال نگارش است.» رهبر جوان کره‌شمالی به همتای جنوبی خود گفت که برای پایان دادن به تاریخ درگیری به این نشست آمده است.
گزارشگران رویترز می‌نویسند که «کیم» در این نشست شوخ‌طبعی زیادی به خرج می‌داد تا فضای دوستی میان طرفین را خودمانی جلوه دهد. «کیم» از اینکه با شلیک موشک‌ها اسباب ناراحتی و «بر هم زدن خواب صبحگاهی» رهبر کره‌جنوبی را فراهم آورده اظهار تاسف کرد و اعلام آمادگی کرد که تمایل به دیدار از «کاخ آبی» (کاخ ریاست‌جمهوری کره‌جنوبی) دارد. رهبر کره‌شمالی خواستار تکرار این دیدارها در آینده شد. گزارش رویترز حاکی است که پس از پایان «راند اول» مذاکرات، کیم به سوی کشور خود رفت تا شامگاه بازگردد. تیم محافظان رهبر کره‌شمالی متشکل بود از یک بنز که تعدادی بادیگارد آن را در محاصره خود داشته و کنار ماشین می‌دویدند. پیش از این رهبران دو کره در سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۷ هم نتوانستند بر سر تعلیق فعالیت‌های تسلیحاتی کره‌شمالی به توافق برسند. چنین است که «کیم- اسمیت» بر این باورند که بدبینی‌هایی در مورد این دیدار تاریخی وجود دارد و روشن نیست آیا رهبر کره شمالی آمادگی کنار گذاشتن کامل زرادخانه هسته‌ای خود را دارد یا نه. این درحالی است که خبرگزاری آسوشیتدپرس دیدگاهی بر خلاف این نظر داشته و در خبرهای فوری خود نوشت: «سران کره‌شمالی و جنوبی گفتند که به عاری‌سازی کامل شبه‌جزیره کره از سلاح هسته‌ای متعهد هستند.»
این دیدار باعث شد «اون» اولین رهبر کره‌شمالی باشد که پس از جنگ کره در سال‌های ۱۹۵۳-۱۹۵۰ قدم در خاک همسایه جنوبی می‌گذارد. گزارشگران رویترز می‌نویسند از همان آغاز ورود رهبر کره‌شمالی و هیات همراه اتفاقاتی افتاد که توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد. اول اینکه، رهبر کره‌شمالی با «لباسی مائوگونه و مشکی» دیدار را آغاز کرد درحالی‌که هیات همراه او یا یونیفرم نظامی به تن داشتند یا کت و شلوار و کراوات به سبک غربی بر تن داشتند. دوم، محافظان وی حتی ماشین او را هم در خاک کره‌جنوبی به شکلی پیاده و «دوان دوان» اسکورت می‌کردند. سوم آنکه، «کیم یو جونگ»، خواهر رهبر کره‌شمالی که به‌عنوان نماینده برادرش به بازی‌های المپیک کره‌جنوبی رفته بود، در این مذاکرات حضور داشت.
در دور اول مذاکرات، رهبر کره‌شمالی با اشاره به مساله فراریان کره‌شمالی گفت که انتظار زیادی دارد که این نشست ترمیمی بر زخم‌ها باشد و روابط میان دو رقیب را ارتقا دهد. کیم جونگ اون گفت: «خط مرزی آنقدر قابل توجه نیست و نهایتا می‌تواند با عبور تعداد زیادی از مردم از بین برود.» از سوی دیگر، رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی نیز به همتای کره‌شمالی خود پیشنهاد داد که یک خط راه آهن ارتباطی میان دو کره کشیده شود چراکه این مساله مقدمه‌ای برای راه‌اندازی قطارهای سریع‌السیر بین دو کشور خواهد بود. گزارش لحظه به لحظه سی‌ان‌ان حاکی است که رهبران دو کره دیروز (جمعه ۷ اردیبهشت ماه) در کنفرانس خبری مشترک از امضای اعلامیه مشترکی سخن گفتند که در برگیرنده تحقق صلح دائمی و پایدار در شبه‌جزیره کره و پاکسازی این منطقه از سلاح هسته‌ای است. به این ترتیب، رهبران دو کره روی خلع‌سلاح کامل شبه‌جزیره کره توافق و شروع یک دوره جدید و پایان جنگ‌های بیشتر را اعلام کردند. رهبران دو کره تاکید کردند که براساس این اعلامیه توافق شده هرگونه اقدام خصمانه زمینی، هوایی و دریایی متوقف شود. رهبران دو کره اعلام کردند، دو کره قصد دارند آتش‌بس سال ۱۹۵۳ را به معاهده صلح تبدیل کنند و اواخر سال‌جاری میلادی رسما پایان جنگ کره و توقف خصومت‌ها اعلام می‌شود. همچنین مساله خانواده‌های جدا شده نیز از محورهای مورد توافق دو طرف بود. مذاکرات در اواسط ماه آینده میلادی در سطح ژنرال‌ها برای ایجاد ارتباطات برای حل مسائل نظامی برگزار می‌شود. کیم جونگ اون، رهبر کره‌شمالی، نیز تاکید کرد: «ما توافقی را امضا کردیم که به دوره‌ای از جنگ و تنش بسیار در روابط دو طرف پایان می‌دهد. ما ملتی واحد در کنار هم هستیم و باید برای آینده‌ای جدید برای نسل‌های آینده تلاش کنیم. من و رهبر کره‌جنوبی در تحقق صلح بسیار جدی هستیم و من به صراحت عزم خود را برای آینده صلح‌آمیز اعلام کردم. این رویکرد را نیز از سمت کره‌جنوبی شاهد بودم.» در این کنفرانس اعلام شد که رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی طی سال‌جاری میلادی به پیونگ یانگ سفر خواهد کرد. نیویورک‌تایمز نیز روایت خود از این دیدار را به قلم «دیوید سانجر» و «چو سانگ هون» چنین بیان می‌کند: «عبور رهبر کره‌شمالی از مرزی که نظامی‌شده‌ترین مرز در جهان است؛ مرزی که تا همین چند هفته پیش عبور از آن غیرممکن بود. مثال آن، فرار مردی از کره‌شمالی بود که با تیراندازی نیروهای مرزی این کشور مواجه شد و در حالتی زخمی به سوی مرز جنوبی کشیده شد.»
این گزارش می‌نویسد رهبر کره‌شمالی تا چند هفته پیش با لفاظی‌های آتشین خود در صدر اخبار نشسته بود اما اکنون با دیپلماسی خویش صدرنشین اخبار جهان شده است. بی‌تردید روستای پانمونجوم این حادثه تاریخی و «به شدت نمادین» را در دل خود ثبت خواهد کرد. «سانجر- هون» می‌نویسند اگرچه این دیدار «شوکی» به رهبران دو کشور بود چراکه انتظار این دیدار را نداشتند اما این دیدار برای رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی چالش‌هایی به‌دنبال دارد: اولین چالش این است که آیا از «اون» انتظار می‌رود که به درخواست‌های رئیس‌جمهوری آمریکا مبنی بر نابودی کامل تسلیحات هسته‌ای و خلع‌سلاح هسته‌ای گوش فرا دهد؟ دومین چالش این است که کره‌جنوبی تا چه حد «می‌تواند» با رهبر کره‌شمالی معامله کند؟
قدم زدن روی لبه شمشیر
گزارشگران نیویورک‌تایمز بر این باورند که رهبر کره‌جنوبی از استراتژی «گام در ازای گام» حمایت می‌کند یعنی در ازای هر گام مثبت کره‌شمالی، یک گام مثبت از سوی کره‌جنوبی برداشته شود. رهبر کره‌شمالی در دیداری که از چین داشت اعلام کرده بود در صورت دریافت تضمین‌های امنیتی، نیازی به تسلیحات اتمی نخواهد داشت. با این حال، مقام‌های جنوبی می‌گویند فرآیند مذاکرات شاید دو سال به طول انجامد. نیویورک‌تایمز بر این باور است که اگرچه برخی رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی را «مذاکره‌گر» و برخی دیگر «میانجیگر»ی می‌دانند که میان «اون- ترامپ» در رفت و آمد است اما هر چه باشد یک چیز روشن است: با حضور یک رئیس‌جمهوری بی‌ثبات در آمریکا که هیچ تجربه‌ای در مذاکرات هسته‌ای ندارد و رهبر سرسخت کره‌شمالی که تجربه‌ای در عرصه جهانی ندارد، کار برای رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی همچون قدم زدن روی لبه شمشیر است. او همچون بندبازی است که میان آمریکا و کره‌شمالی با نهایت احتیاط در رفت و آمد است و بار اصلی هم بر دوش «مون» است. رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی می‌گوید: «آنچه باید برایش تلاش کنیم این است که به کره‌شمالی و آمریکا کمک کنیم که به توافق برسند و به آنها در کاهش تفاوت‌ها و تنش‌ها کمک کنیم و به دنبال ارائه ایده‌های عملی برای پذیرش از سوی هر دو طرف باشیم.»
چالش، تیره و تار است. هر کشوری که دست به آزمایش هسته‌ای زده باشد به راحتی این تسلیحات را کنار نمی‌گذارد. کره‌شمالی هم از این مقوله مستثنا نیست. این کشور ۶ آزمایش هسته‌ای و چند آزمایش موشکی انجام داده است. چنین است که مقام‌های دولت آمریکا می‌گویند تا زمانی که کره‌شمالی کل تسلیحات هسته‌ای خود را کنار نگذارد، از فشار حداکثری بر این کشور کاسته نخواهد شد. نیویورک‌تایمز در ادامه گزارش خود می‌آورد: اگر دیداری میان رهبران کره‌شمالی و آمریکا انجام بگیرد، این دیدار احتمالا در سنگاپور و اولین دیدار چهره به چهره میان رهبران دو کشور خواهد بود؛ همچنین اولین فرصت برای محک زدن طرفین برای دستیابی به پیشرفت در این بن‌بست هسته‌ای است که گشایش‌هایی از آن در افق نمایان است.
بدبینی همچنان باقی است
نیویورک‌تایمز معتقد است که با وجود خوش‌بینی در مورد مذاکرات اما تردیدها همچنان وجود دارد. «گری سامور»، یکی از مقام‌های آمریکایی که در دولت‌های کلینتون و اوباما به‌عنوان دستیار کنترل تسلیحات در مذاکرات کره حضور داشته، می‌گوید: «معتقدم غیرممکن است که کیم آماده کنار گذاشتن آن چیزی باشد که پدر و پدربزرگش در راه کسب آن تلاش سختی به خرج دادند.» او می‌افزاید: «با این حال، کره‌شمالی ممکن است به این ارزیابی رسیده باشد که به قدر کافی از زرادخانه نظامی- هسته‌ای برخوردار است و آنقدر اطمینان دارد که بتواند از آن به‌عنوان کارتی برای چانه‌زنی استفاده کند.»
«سانجر- هون» می‌نویسند یک احتمال دیگری که باعث شده برخی طرف‌ها به مذاکرات کره‌شمالی- آمریکا بدبین باشند این است که ترامپ با دنبال کردن شعار «ابتدا آمریکا» ممکن است کره‌جنوبی و ژاپن را «تنها» گذاشته و موجب «آسیب‌پذیری» آنها شود. با وجود این بدبینی‌ها در واشنگتن اما «مون» بسیار خوش‌بین است. نزد سیاست‌گذاران سئول، تصمیمات اخیر «کیم» نشان می‌دهد که او تمایل دارد برنامه هسته‌ای خود را در ازای دریافت کمک اقتصادی، تضمین امنیتی و در نهایت رشد اقتصادی به قمار بگذارد چراکه به این حقیقت پی برده که این اقدام برای بقای حاکمیت او و خاندان «کیم» حیاتی است.نیویورک‌تایمز بر این باور است که حضور افرادی مانند بولتون در تغییر تصمیمات کره‌شمالی بی‌تاثیر نبوده است. او کسی است که از نابودی زرادخانه هسته‌ای کره‌شمالی سخن می‌گفت و رهبران کره‌جنوبی را «عروسک‌هایی در دستان کره‌شمالی» نامید و مقام‌های پیونگ‌یانگ را «بزرگترین حقه بازان در دنیا» معرفی کرد. از سوی دیگر، اعلام سفر پنهانی مایک پمپئو به کره‌شمالی نیز مزید بر علت شده است. عده‌ای می‌گویند قرار نبود وی با «کیم» ملاقات کند اما سپس دیدارشان چند ساعت به طول انجامید.این نشان می‌دهد که شاید در دیدار مخفی پمپئو از کره‌شمالی قرار و مدارهایی گذاشته شده باشد که از آن با عنوان «دیداری بزرگ» یاد شد. در هر حال، مردی که روزگاری به تمسخر از سوی ترامپ «مرد موشکی کوچک» یا «چاقالو» مورد خطاب قرار گرفته بود با عبور از خط قرمزهای خودساخته درحال ورق زدن بزرگترین تحول در تاریخ شبه‌جزیره و در تاریخ دیپلماسی در دنیاست.
محمدحسین باقی
دستخط «اون» در دفتر یادبود کره‌جنوبی
ارسال نظر