ترامپ با اون در اردیبهشت ماه دیدار می‌کند
ملاقات تاریخی در اردیبهشت‌ماه
لابی‌های فشرده و چانه‌زنی‌های سخت مقام‌های کره‌جنوبی جواب داد. ترامپ اعلام کرد حاضر به مذاکره و دیدار چهره‌به‌چهره با رهبر کره‌شمالی است. گویا همه چیز برای مذاکره مستقیم رهبران دو کشوری که تا چندی پیش یکدیگر را به نابودی تهدید می‌کردند درحال مهیا شدن است. «جرمی دایاموند» و «یوان مک کردی» در گزارش ۹ مارس ۲۰۱۸ در سی‌ان‌ان می‌نویسند: وقتی «چانگ‌یوی‌یونگ»، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی به کاخ سفید رفت حامل پیامی بود که وقتی به گوش ترامپ رسید خطاب به خبرنگاران گفت: «اطلاعیه‌ای مهم» به‌زودی اعلام خواهد شد. به‌دنبال این دیدار بود که ترامپ در توییتی تصریح کرد: «پیشرفت عظیمی» به‌دست آمده اما چشم‌اندازی از برداشتن تحریم‌ها وجود نخواهد داشت مگر اینکه به معامله‌ای دست یافته شود. سارا سندرز، سخنگوی کاخ سفید، در بیانیه‌ای اعلام کرد که ترامپ «با بهترین تعابیر توافق هیات دیپلماتیک کره‌جنوبی را قدر می‌نهد. او دعوت دیدار با اون را در زمان و مکانی که تعیین خواهد شد، می‌پذیرد. ما به‌دنبال شبه‌جزیره عاری از تسلیحات هسته‌ای هستیم. همزمان فشارهای مضاعف و تحریم‌ها برقرار خواهد ماند.» «دایاموند- مک کردی» به نقل از مشاور امنیت ملی کره‌جنوبی می‌نویسند: رهبری کره‌شمالی به هیات کره‌جنوبی گفته که «متعهد به عاری‌سازی هسته‌ای» است و وعده داده که کره‌شمالی «از آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی عقب‌نشینی می‌کند.» در مقابل، استیون منوخین، وزیر خزانه‌داری آمریکا هم گفت: «ما تحریم‌ها را برنمی‌چینیم تا زمانی که اهداف مان عملی شود و اطمینان یابیم که جهان جای امنی شده است.» برخی بر این باورند که کره‌شمالی و آمریکا از نظرات قبلی خود عدول کرده‌اند.
با وجود اعلام موافقت دو کشور برای دیدار چهره‌به‌چهره و مستقیم اما صداهای مخالف و تحلیل‌های متناقض هم دیده می‌شود. «کریستین کیم» و «استیو اولاند» در گزارش ۸ مارس ۲۰۱۸ در رویترز این مذاکره احتمالی را «بزرگ‌ترین قمار سیاست خارجی ترامپ از زمان به قدرت رسیدن در سال ۲۰۱۷» اعلام کرده‌اند. از جمله نشانه‌های مثبت این خوش‌بینی افزایش شاخص سهام در آسیا بود. هونگ چونگ اوک، اقتصاددان ارشد در «Kiwoom Securities» در سئول معتقد است: «این خبر خوبی است اما شاید مولفه‌ای کوتاه مدت و بهبودی موقت باشد مگر اینکه اقدامات بیشتر و قوی‌تری پس از آن دنبال شود.» لیدنسی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه هم «موضع سخت ترامپ» را «بهترین امید» طی چند دهه گذشته برای حل و فصل بحران کره دانسته و خطاب به رهبر کره‌شمالی می‌گوید: «...بدترین کاری که می‌توانید بکنید این است که ترامپ را به بازی بگیرید. اگر چنین کنید، این یعنی پایان تو و رژیمت.»
قمار ترامپ
برخی احتمال دیدار ترامپ با اون را یک قمار برای رئیس‌جمهور دانسته‌اند. «نیکولاس کریستوف»، تحلیلگر نیویورک تایمز در سرمقاله ۸ مارس ۲۰۱۸ می‌نویسد: روش مناسب برای برگزاری دیدار سران دو کشور همانا آمادگی محتاطانه برای اطمینان از این است که این دیدار به پیشبرد صلح می‌انجامد. او معتقد است: «ترامپ و اون هر دو شومن (Showman) هستند و به انجام اقدامات غیرمنتظره شهره.» این نویسنده بر این باور است که رهبران کره‌شمالی قبلا دیدارهایی با مقام‌های آمریکایی داشته‌اند. مثل بیل کلینتون پس از دوران ریاست‌جمهوری. اما دیدار «اون» با رئیس‌جمهور مستقر آمریکا «بزرگ‌ترین هدیه به اون» است، اما نباید رئیس‌جمهور را بی‌جهت هزینه کرد. کریستوف بر این باور است که ابتدا باید دیپلمات‌های آمریکایی با همتایان کره‌ای خود شرایط را بسنجند و ببینند چطور معامله‌ای را می‌توان شکل داد. او معتقد است دیدار با ترامپ چیزی است که کره‌شمالی به‌شدت دنبال آن است. این نویسنده می‌افزاید: «صادقانه بگویم، یکی از نگرانی‌ها در مورد نشست ترامپ - کیم این است که رئیس‌جمهور ما ممکن است به شدت با برخی از طرح‌های ناامیدکننده برای رسیدن به یک معامله موافقت کند؛ مثل خروج نیروهای ایالات‌متحده از کره‌جنوبی و از اوکیناوا.» او می‌افزاید باید به متحدانمان در آسیا نشان دهیم که به‌عنوان بخشی از معامله با کره‌شمالی آنها (ژاپن و کره‌جنوبی) را نادیده نخواهیم گرفت. ترامپ باید آنها را در این بحث‌ها و برنامه‌ریزی‌ها مشارکت دهد. او معتقد است ترامپ و اون هر یک اهدافی را دنبال می‌کنند: اول، ترامپ از اینکه با اعمال فشار اقتصادی توانسته کره‌شمالی را به پای مذاکره بکشاند اظهار غرور می‌کند. در مقابل، افزایش استانداردهای زندگی در کره‌شمالی هم پاشنه آشیل کیم است. بنابراین، هر دو در این مذاکرات نفع دارند. دوم، تهدید نظامی ترامپ، بیش از اینکه اسباب نگرانی کره‌شمالی باشد موجب نگرانی سئول شده بود. بنابراین، آنها نفع خود را در این دیدند که برادران شمالی را با اقدامات دیپلماتیک به راه آورند و در این راه مخالفت آمریکا و برخی دیگر از کشورها را به جان خریدند. در نهایت تلاش رهبران کره‌جنوبی نتیجه داد. این نویسنده این احتمال را از نظر دور نگاه نمی‌دارد که ممکن است کره‌شمالی ناگهان دست به یک آزمایش بزند تا نشان دهد به‌عنوان قدرتی برابر وارد مذاکرات شده است.
نگرانی در آسیا
احتمال مذاکرات «اون- ترامپ» موجب نگرانی در برخی کشورهای آسیایی شده است. اگر پیش از این احتمال حمله نظامی از سوی کره‌شمالی به کشورهای آسیایی یا واکنش نظامی آمریکا به این کشور اسباب نگرانی در آسیا شده بود؛ اما اکنون چشم‌انداز صلح و مذاکره موجب نگرانی شده است. «مونوکو ریچ» در گزارش ۸ مارس ۲۰۱۸ در نیویورک‌تایمز می‌نویسد ترس برخی کشورهای آسیایی این است که پرزیدنت ترامپ ممکن است بده‌بستان‌هایی با کره‌شمالی داشته باشد که چشمگیر باشد و اگر این مذاکرات شکست بخورد احتمال حمله نظامی بیشتر شود. یکی از این کشورهای آسیایی ژاپن است. شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن، اندکی پس از اعلام موافقت ترامپ برای دیدار با رهبر کره‌شمالی اعلام کرد که «ما به اعمال تحریم و نهایت فشار ادامه می‌دهیم مگر اینکه کره‌شمالی اقدامات خاصی انجام دهد.» او افزود: «آمریکا و ژاپن صددرصد در کنار هم خواهند بود.» «نوبیاس هریس»، تحلیلگر ژاپنی در Teneo Intelligence، یک شرکت مشاوره‌ای در زمینه ریسک‌های سیاسی مستقر در نیویورک می‌گوید: «نگرانی این است که این رئیس‌جمهور معامله‌گر به شکل چهره با چهره با کیم دیدار کند و چیزی را بپذیرد که کمتر از عاری‌سازی قابل اطمینان و غیرقابل بازگشت باشد.» تحلیلگران به خطراتی برای سئول و واشنگتن اشاره می‌کنند؛ از جمله این خطر که اگر کیم انتظارات آمریکایی‌ها را برای مذاکره برآورده نسازد یا اگر کره‌جنوبی به‌دنبال روابط بهتری با همسایه شمالی باشد آن هم در شرایطی که کره‌شمالی گامی برای عاری‌سازی برنداشته باشد. با این حال، گزارشگر نیویورک‌تایمز به نقل از «چنگ شیائوهی»، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه رنمین می‌نویسد: «آمریکا نمی‌تواند پیشنهاد کیم را نادیده بگیرد و ترامپ این پیشنهاد را دو دستی گرفته است. این خوب است.»
وندی شرمن، از اعضای تیم هسته‌ای و مذاکراتی در دوران اوباما هم می‌گوید شاید چینی‌ها مایل به دیدار ترامپ- کیم نباشند، اما چینی‌ها در ظاهر امر نشان داده‌اند که از گفت‌وگو میان دو کشور حمایت می‌کنند. این مقام آمریکایی می‌گوید: «چین خواهان تعریف آینده آسیاست. آمریکا قدرتی مهم در پاسیفیک است و می‌خواهد از جایگاه خود در آسیا حراست کند. با این حال، چین یک کره‌شمالی هسته‌ای را هم نمی‌خواهد. آمریکا هم نمی‌خواهد. شاید حداقل نقطه اشتراک چین و آمریکا همین باشد.»
اولین یا آخرین دیدار؟
اگر دیدار میان «ترامپ- کیم» آغاز شود اولین باری نخواهد بود که مذاکراتی در این سطح میان سلسله کیم با آمریکا شروع شده باشد. در اواخر دوران بیل کلینتون، مادلین آلبرایت، وزیر خارجه آمریکا، به پیونگ‌یانگ رفت و ۶ ساعت با کیم جونگ ایل، رهبر وقت این کشور، مذاکره کرد تا او را به تعلیق فعالیت‌های موشکی مجاب کند. «جین پرلز»، در گزارش ۹ مارس ۲۰۱۸، در نیویورک تایمز می‌نویسد: در آن زمان هم میان رهبران دو کره مذاکراتی چهره‌به‌چهره صورت گرفت. در هر حال، در دیداری که میان کیم و آلبرایت انجام گرفت، رهبر کره‌شمالی او را به شامی مفصل در یک کاخ پرزرق و برق با شراب فرانسوی میهمان کرد. هدیه‌ای به امضای مایکل جوردن هم به آلبرایت داد. هر دو حتی به استادیوم هم رفتند تا شاهد اجرای رقص و برنامه مربوط به پنجاه‌وپنجمین سالگرد حزب کمونیست کره‌شمالی باشند. در نهایت از طریق نمایش، تصویری از پرتاب موشک بالستیک روی دیوار استادیوم در مقابل او قرار گرفت؛ همان چیزی که آلبرایت برای متقاعد کردن کره‌شمالی به توقف آن عازم این کشور شده بود.
این اسباب شرمساری خانم وزیر شد. در بازگشت به واشنگتن، دولت کلینتون وارد بحث شد که آیا دعوت کیم برای رفتن به پیونگ‌یانگ را بپذیرد یا خیر. اما کیم محدودیت بر برنامه‌های نظامی‌اش را رد کرد. بسیاری در آن زمان دیدار آلبرایت- کیم را یک پیروزی تبلیغاتی برای کره‌شمالی دانستند. اکنون نیز شرایط تغییر چندانی نکرده است. گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌نویسد در دوران بوش هم کره‌شمالی در زمره محور شرارت قرار گرفت. اکنون هم نباید ترامپ به سرعت تن به دیدار با «کیم سوم» دهد تا بار دیگر یک پیروزی تبلیغاتی برای او شکل گیرد. این دیدار باید به دقت برنامه‌ریزی شده باشد تا در صورت شکست عواقبی سخت داشته باشد. چنین است که برخی تحلیلگران می‌گویند در صورت شکست مذاکرات، عزم ترامپ برای استفاده از زور جزم‌تر خواهد شد.
محمدحسین باقی
ارسال نظر