موگابه بعد از کودتا برای اولین‌بار در ملأ عام ظاهر شد
تلاش برای ابقای دیکتاتوری
به‌رغم حضور مجدد موگابه در عرصه عمومی اما بخشی از حزب او می‌گوید که زیمبابوه به عقب باز نمی‌گردد و راه رفته باید کامل طی شود. به گزارش رویترز، یکی از مقامات ارشد این حزب می‌گوید که موگابه باید از قدرت کناره بگیرد. این شخص که خواسته نامش فاش نشود به رویترز می‌گوید: اگر موگابه بخواهد سماجت کند ما برنامه‌ای ترتیب خواهیم داد تا او در روز یکشنبه اخراج شود. این منبع تصریح کرد کار تمام شده است و احتمالا روز سه‌شنبه وی را استیضاح کنند. روزنامه هرالد روز پنج‌شنبه عکسی منتشر کرد که در آن موگابه درحال رایزنی با فرمانده کودتاچیان بوده است. او قصد دارد با ارتش به توافق برسد برای اینکه بتواند تا انتخابات سال آینده در قدرت باقی بماند. اما این منبع از حزب موگابه به نام «زانو-پی‌اف» می‌گوید: هیچ راه برگشتی دیگر وجود ندارد. اما سی‌ان‌ان گزارش داد: رابرت موگابه کوتاه نمی‌آید و می‌گوید که قصد کنار رفتن ندارد. او که از سال ۱۹۸۰ در راس حکومت زیمبابوه قرار دارد، در ۹۳ سالگی هم قصد کنار رفتن ندارد. به گزارش رویترز و به نقل از منابع آگاه در هراره پایتخت زیمبابوه، رابرت موگابه همچنان اصرار دارد به‌عنوان تنها حاکم مشروع در این کشور بر سر قدرت باقی بماند.
یک منبع در گفت‌وگو با رویترز گفته است که رابرت موگابه هیچ قصدی برای استعفای داوطلبانه ندارد و اصرار دارد که رئیس‌جمهور باید دوره ریاست خود را به پایان برساند. ارتش زیمبابوه صبح چهارشنبه، به‌طور رسمی اعلام کرد که قدرت را در دست گرفته است. ارتش زیمبابوه با جنایتکار خواندن اطرافیان رابرت موگابه، کودتا در این کشور را تکذیب کرده و هدف از عملیات روز چهارشنبه را کنار زدن افراد فاسد از اطراف موگابه می‌داند. این درحالی است که پس از دیدار موگابه با فرماندهان کودتا و رد احتمالی کناره‌گیری از ریاست جمهوری زیمبابوه، سرنوشت او و نیز آینده قدرت در این کشور همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است. این ابهام با انتشار تصاویری از موگابه پس از دیدار با فرمانده ارتش زیمبابوه که کودتا علیه او را رهبری کرده بیشتر شده است. موگابه در این تصاویر درحالی‌که لبخند به لب دارد در کنار فرمانده ارتش دیده می‌شود.
ارتش زیمبابوه پس از این دیدار اعلام کرد که مذاکرات سازنده‌ای با موگابه داشته که در مورد آینده کشور و آینده پست ریاست‌جمهوری بوده است و به‌زودی بیانیه‌ای در این‌باره صادر خواهد کرد. با این حال مشخص نیست که آیا موگابه حاضر به ترک قدرت شده است یا خیر و در صورت کناره‌گیری چه امتیازاتی به او داده خواهد شد.
ارتش زیمبابوه تلاش دارد به شکل مسالمت‌آمیز رابرت موگابه را از قدرت کنار بزند و به حکمرانی ۳۷ ساله او بر این کشور پایان دهد و امرسون امنان گاگوا، معاون برکنار شده موگابه را بر سر کار بیاورد. درواقع بیشتر تلاش ارتش و جناح مخالف در زیمبابوه ممانعت از روی کارآمدن همسر موگابه است که در دوره اخیر تلاش زیادی برای فراهم شدن شرایط رهبری او در این کشور آفریقایی انجام شده بود. فرستاده آفریقای‌جنوبی به زیمبابوه که تلاش دارد اوضاع را بدون خشونت حل‌وفصل کند نیز در این کشور به سر می‌برد و در نشست دیروز در کنار موگابه و فرمانده ارتش حاضر بود. موگابه به شکل غیرمنتظره‌ای از کاخ مجلل خود معروف به «کاخ آبی» که در آنجا تحت بازداشت خانگی قرار داشت به کاخ ریاست‌جمهوری منتقل شد و عکس‌هایش با فرمانده ارتش و نماینده آفریقای جنوبی در کاخ ریاست‌جمهوری گرفته شد.
این تحولات در شرایطی روی می‌دهد که گزارشگر سی‌ان‌ان می‌گوید رفت و آمدها در این کشور عادی است و هیچ اعتراضی تاکنون صورت نگرفته است. ارتش هم با تانک‌هایش در خیابان‌ها حضور دارد اما نشانی از جنجال دیده نشده است. در این راستا الجزیره گزارش می‌دهد که ارتش قصد دارد بدون خونریزی قدرت را از دست موگابه خارج کند. ارتش در نظر دارد امرسون، ام‌نانگاگوا، معاون سابق ریاست‌جمهوری را به قدرت بازگرداند و او شرایط انتقال قدرت را مهیا کند.
بنا بر بیانیه‌ای که ارتش زیمبابوه صادر کرده، اعلام شده است که شرایط به خوبی درحال پیشرفت بوده و گفت‌وگوهای خوبی نیز صورت گرفته است. با این حال موگابه در برابر درخواست استعفا مقاومت نشان می‌دهد اما این امکان وجود دارد که به‌خاطر ام‌نانگاگوا به‌طور موقت از خواسته خود کوتاه بیاید. در این شرایط مقامات ارتش می‌گویند که هنوز در مراحل اولیه قرار دارند و عدم موافقت موگابه با کناره‌گیری بزرگ‌ترین مانع آنها برای تاسیس دولت انتقالی است. هنوز مشخص نیست که در صورت اصرار موگابه بر باقی ماندن در قدرت، ارتش چه واکنشی نشان خواهد داد. ام‌نانگاگوا که با اسم مستعار «ان‌گوینا» به معنی تمساح شناخته می‌شود پل عبور بحران زیمبابوه لقب گرفته است. در داخل زیمبابوه نگاه‌ها به تمساح این کشور مثبت است و ویلیام جرالد لوموموبا موتومونجا، رهبر تبعیدی گره لاکوست گفته است که از کناره‌گیری موگابه و رهبری ام‌نانگاگوا حمایت می‌کند.
عصر لیبرال‌سازی آفریقا
نشریه انگلیسی اکونومیست هم در یکی از دو سرمقاله شماره این هفته خود از سقوط رابرت موگابه به‌عنوان سرنگونی آخرین دیکتاتور در عصر لیبرال‌سازی آفریقا یاد کرده است. براساس تحلیل اکونومیست، او طی ۳۷ سال قدرت خود کشورش را به نابودی کشاند و ملتش را به خاک سیاه نشاند. جای تعجب و خجالت دارد که او تا این مدت طولانی در قدرت باقی‌مانده بود. جهان باید از این سوء‌حاکمیت درس بگیرد و کمک کند که زیمبابوه خود را پس از آن احیا کند.
رابرت موگابه می‌خواست همسرش، گریس، پس از او سمت ریاست‌جمهوری زیمبابوه را تحویل گیرد. این درحالی است که تنها ویژگی گریس موگابه برای اشغال یک مقام عالی این بود که همسر رابرت موگابه شده بود؛ مردی که ۴۱ سال از او بزرگ‌تر است و در شرایطی با او رابطه داشت که همسر سابقش درحال مرگ بود. دستگیری موگابه و همسرش توسط ارتش پایانی را برای دیکتاتورهای آفریقایی رقم زد. حتی اگر موگابه عنوان خود را از دست ندهد، قدرتش دیگر پایان یافته است. سرانجام موگابه در سن ۹۳ سالگی و در شرایطی که شکننده و فراموشکار شده است، کنترل کشوری را که به نابودی کشاند، از دست داد. درس‌های زیادی در شکست انقلاب او وجود دارد. او در دهه ۱۹۷۰ علیه حاکمیت سفیدپوستان جنگید و در انتخابات سال ۱۹۸۰ به‌طور مشروع به پیروزی رسید. با کمک و حسن‌نیت جهان و محصولات کشاورزی خوب، کشور جدید زیمبابوه توانسته بود برای مدتی روی ثروت و سعادت را ببیند.
اما موگابه نیز همچون بسیاری از انقلابیون نتوانست هیچ چالشی را علیه حکومتش تحمل کند. او که دومین گروه قومی بزرگ کشورش موسوم به قوم اندبله را وفادار به خود نمی‌دانست، یک شورش جزئی آنان را دستاویزی کرد تا به آنها ضربه بزند. موگابه در سال ۱۹۸۳ نیروهای ویژه خود را که تحت آموزش کره‌شمالی قرار گرفته بودند، به اندبله اعزام کرد و در آنجا هزاران غیرنظامی را مورد تجاوز و آزار قرار دادند و کشتند. بازماندگان کشتار آن دهکده مجبور شدند روی گور‌های دسته‌جمعی همسایگانشان برقصند و آوازهایی در مدح حزب حاکم به زبان شونا که زبان اکثریت است، سر دهند. موگابه برخلاف صدام حسین یا عیدی امین(سومین رئیس‌جمهور اوگاندا)، از خشونت لذت نمی‌برد اما هرگز برای ماندن در قدرت از استفاده از آن کوتاهی نکرد.
به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، درک موگابه از اقتصاد به بدترین مفهوم ممکن، انقلابی بود. او زبان سوسیالیسم را دوست داشت چون به او اجازه می‌داد که بر افراد اطرافش ریاست کند و ژست مبارز فقرا را بگیرد. او پول دولت را وحشیانه خرج می‌کرد، گرچه بخشی از آن صرف کارهای خوبی همچون آموزش می‌شد، اما بخش اعظم آن صرف زد و بند می‌شد. وقتی که نقدینگی در اختیار موگابه تمام شد، شروع کرد به دست درازی به دارایی‌هایی همچون مزارع تجاری‌ای که مالکیت آن به سفیدپوستان تعلق داشت و آنها را به حامیان خود بخشید. بی‌اعتنایی او به حق مالکیت‌ها موجب وحشت سرمایه‌گذاران شد. او پول بیشتری چاپ کرد تا حقوق ارتش و خدمات کشوری را بپردازد این اقدام ابرتورمی را پدید آورد که در مقطعی از زمان با یک تریلیون دلار زیمبابوه هم نمی‌شد یک آبنبات خرید.
موگابه تلاش کرد با کنترل قیمت تورم را از بین ببرد. این اقدام هم موجب شد که مغازه‌ها از کالاهای اساسی خالی شوند. در نهایت رفقای موگابه با سرمستی اموال عمومی و معادن الماس را چپاول کردند. حال با گذشت نزدیک به چهار دهه از ریاست موگابه بر زیمبابوه، مردم این کشور به‌طور میانگین تا یک پنجم فقیرتر شده‌اند. امسال یک چهارم جمعیت این کشور با کمبود غذا مواجه شدند و درحدود ۳ تا ۵ میلیون نفر از جمعیت ۱۷ میلیونی آن از سر ناچاری مهاجرت کردند. دو درس اخلاقی می‌توان از عملکرد موگابه گرفت: نخست اینکه سیاست‌های بد، که با فساد به اجرا درآیند، با چنان سرعتی می‌توانند یک کشور را به نابودی کشانند که تا مدت‌ها بعد هیچ چیز سالمی در آن کشور باقی نماند. درس اخلاقی دوم این است که به‌خاطر همه این ناامیدی‌ها، دموکراسی همچنان بهترین پادزهر علیه حاکمان بد است. اگر مردم زیمبابوه مختار به انتخاب بودند، مدت‌ها پیش موگابه و اطرافیانش را از حکومت برکنار کرده بودند. حالا اگر رای صادقانه‌ای در کار باشد، جانشین او با مشروعیت واقعی کار خود را آغاز خواهد کرد.
ارسال نظر