بخش صد و سی و یکم
نه «صلح آمریکایی» نه «صلح چینی»
هر دو کشور درک کردند که کاهش تسلیحات و کنترل آن ابزار مهمی در راستای محافظت از امنیت ملی است و دیگر مزیت ساده عددی در اندازه زرادخانه هسته‌ای‌شان را دنبال نکردند. بنابراین، پس از امضای اولین «پیمان کاهش تسلیحات استراتژیک» (Strategic Arms Reduction Treaty / START I) در سال ۱۹۹۱، هر دو کشور «START ۲» را در سال ۱۹۹۳ امضا کردند.
اهمیت خلع‌سلاح هسته‌ای آمریکا- روسیه
پس از اینکه آمریکا و روسیه «استارت جدید» را امضا کردند، شفافیت و پیش‌بینی‌پذیری زرادخانه هسته‌ای‌شان افزایش یافت و این، اعتماد متقابل را بهبود بخشید. دانشمندان چین ارزیابی مثبتی از این طرح به دست آوردند چراکه باور داشتند این پیمان می‌تواند به آمریکا و روسیه در راستای حفظ ثبات استراتژیک یاری رساند درحالی‌که همزمان به بهبود اهداف منع اشاعه آنها با نشان دادن اینکه هر دو کشور درحال محقق کردن تعهدات خود به جهان هستند کمک می‌کرد. پیشنهاد پرزیدنت اوباما برای برقراری جهان عاری از تسلیحات هسته‌ای، دولت‌های هسته‌ای را به همکاری و هماهنگی، مذاکره و توسعه اقدامات اعتمادساز ترغیب کرد. بنابراین، جامعه بین‌المللی را به سوی مرحله اولیه فرآیند خلع‌سلاح هسته‌ای چندجانبه حرکت داد. افزون بر این، برخی دانشمندان چینی معتقدند که توافق آمریکا- روسیه در مورد خلع‌سلاح هسته‌ای برای جلوگیری از رقابت شدید هسته‌ای پیرامون چین برای ترفیع و ارتقای فعالیت‌های منع اشاعه در میان همسایگان چین سودمند است. با این حال، دانشمندان چینی «وانگ مینگ فانگ» و «لی پی شین» بیان می‌دارند که «خلع‌سلاح هسته‌ای آمریکا- روسیه موجب چالش‌هایی در دیپلماسی چین خواهد شد.» این چالش به دو دلیل است: یکی اینکه، می‌تواند اهرم دیپلماتیک چین در برابر آمریکا در مسائل منع اشاعه را کاهش بدهد و دوم اینکه، به چین فشار می‌آورد تا در مذاکرات خلع‌سلاح هسته‌ای که هنوز نارس است (و به جایی نرسیده و در مراحل مقدماتی است) مشارکت کند.
تغییرات غیراساسی در نقش تسلیحات هسته‌ای به‌عنوان نماد وضعیت ملی
دنبال کردن مزیت کمّی یا عددی آمریکا در تسلیحات هسته‌ای (که شامل مزیت کیفی هم می‌شود) کمکی به ثبات استراتژیک نمی‌کند و هدف اصلی‌اش استفاده از مزیت کمی یا عددی این کشور در تسلیحات هسته‌ای برای برجسته کردن جایگاه رهبری این کشور است. درحال‌حاضر، این مانع مهمی برای کاهش چشمگیر در اندازه زرادخانه هسته‌ای آمریکا است. نسخه جدید ۲۰۱۳ «استراتژی به‌کارگیری تسلیحات هسته‌ای آمریکا» (U.S. Nuclear Weapons Employment Strategy) نشان می‌دهد که این کشور همچنان ناتوان در اتخاذ سیاستی است که محدود کردن برخوردهای هسته‌ای (nuclear strikes) به‌عنوان تنها نقش تسلیحات هسته‌ای را در نظر دارد اما در عین حال توضیح می‌دهد که آمریکا مایل به تداوم تلاش هایش برای این هدف است.
اگرچه دستورالعمل‌های جدید نقش تسلیحات هسته‌ای را کم کرده و از دامنه اختیارات این تسلیحات کاسته – که در اصل نقش اساسی تسلیحات هسته‌ای برای محدود کردن برخوردهای هسته‌ای را محدود می‌سازد- اما آمریکا اصل استفاده از تسلیحات هسته‌ای برای بازداشتن ضربات غیرهسته‌ای را کنار نگذاشته است. در واقع، جایگاه تسلیحات هسته‌ای به‌عنوان سنگ بنای استراتژی امنیت ملی آمریکا هرگز کم نخواهد شد. برای مدت زمانی نامشخص، تسلیحات هسته‌ای با هدف اجرای استراتژی بازدارندگی، حفظ جایگاه آمریکا به‌عنوان ابرقدرت هسته‌ای و رهبری متحدان به‌عنوان ابزار مهمی برای آمریکا باقی خواهد ماند.
نوسازی تسلیحات هسته‌ای و توسعه قابلیت‌های استراتژیک غیرهسته‌ای
ایالات‌متحده استراتژی خود مبنی بر زدن اهداف نظامی را در نسخه جدید «استراتژی به‌کارگیری تسلیحات هسته‌ای آمریکا» مورد بازتایید قرار داد و نشان داد که این کشور همچنان به یک استراتژی هسته‌ای پایبند است که فرض می‌دارد تسلیحات هسته‌ای ممکن است به راستی در جنگ مورد استفاده قرار بگیرند. براساس این استراتژی، نیروهای هسته‌ای آمریکا به ناگزیر از برتری در مقیاس و قابلیت‌ها از جمله قابلیت ضربه اول بسیار قدرتمندانه برخوردار خواهد بود. روسیه همچنان می‌کوشد تا در به‌کارگیری تسلیحات استراتژیک برابری با آمریکا را حفظ کرده و پا به پای این کشور حرکت کند و به تعداد زیادی از کلاهک‌های هسته‌ای تاکتیکی دست یافته است.
ایالات‌متحده مبالغ گزافی را صرف بهبود و ارتقای زرادخانه هسته‌ای‌اش طی ۱۰ سال آینده خواهد کرد؛ درحالی‌که همچنان به کاهش هزینه‌های نظامی ادامه می‌دهد. روسیه همچنان به تقویت نیروهای هسته‌ای استراتژیکش ادامه می‌دهد و در نظر دارد طی ۳سال آینده بیش از ۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده تا نوع جدیدی از موشک بالستیک قاره پیما را آزمایش کرده و به‌کار گیرد. این کشور همچنین در نظر دارد تا عمر فعال تسلیحات هسته‌ای خود را توسعه دهد و طرح‌های دیگر را هم به سرانجام برساند. آنچه نگران‌کننده‌تر است این که آمریکا در توسعه قابلیت‌های استراتژیک غیرهسته‌ای از جمله دفاع موشکی استراتژیک و قابلیت‌های متعارف دوربرد با دقت بالا و ضریب خطای پایین رهبری دارد. این به ناگزیر خلع‌سلاح هسته‌ای را دشوارتر خواهد ساخت.
چشم‌انداز خلع‌سلاح هسته‌ای
همان‌طور که دانشمندان چینی «چن شو ژو» و «دوان ژان یوان» می‌گویند: «منافع شخصی پیچیده‌تر و ملاحظات استراتژیکی در پس عقد معاهده استارت جدید از سوی آمریکا و روسیه وجود دارد. با این حال، با توجه به اجماع روی نقش و اهمیت خلع‌سلاح متقابل و کنترل تسلیحات و دنبال کردن ثبات در روابط استراتژیک دوجانبه، هر دو طرف به ناگزیر مجبور خواهند شد گام‌های جدیدی در راستای خلع‌سلاح و کنترل تسلیحات هسته‌ای اتخاذ کنند و سازوکار خلع‌سلاح و کنترل تسلیحات هسته‌ای دوجانبه‌ای را برقرار و حفظ کنند که منطبق با منافع استراتژیک بلندمدت هر دو طرف است.»
ارسال نظر