بخش صد و بیست و یکم
نه «صلح آمریکایی» نه «صلح چینی»
از نظر فنی، چین پیشرفت چشمگیری در فناوری نظامی کرده که بی‌تردید برای افزایش امنیت و قابلیت اعتماد این کشور به قوای هسته‌ای‌اش بسیار سودمند است.
برخی دانشمندان چینی در مورد قابلیت موجود بازدارندگی هسته‌ای چین نگرانی‌های مهمی ابراز کرده‌اند. با کاهش قابلیت بقای قوای هسته‌ای محدود این کشور و بهبود قابلیت‌های دفاع موشک بالستیکی دشمنانش، می‌توان چالش‌های جدی برای کارآیی قابلیت بازدارندگی چین را تصور کرد. برای پرداختن به این چالش، هیچ نیازی به تمرکز بر افزایش قابلیت بقا و قابلیت‌های رسوخ زرادخانه‌ای چین وجود ندارد. روش‌های بسیاری برای بهبود قابلیت بقا هست مانند افزایش پنهانکاری و سخت‌تر کردن اقدامات و افزایش تحرک. گزینه‌ها برای افزایش قابلیت‌های رسوخ شامل توسعه ذخایر هسته‌ای، توسعه کلاهک‌های متعدد و سایر اقدامات متقابل است. این پیشنهادهای متفاوت شامل مولفه‌های چندگانه‌ای مانند قابلیت اعتماد تکنولوژیک، هزینه بهره‌وری و ایمنی است.
برای انتخاب از میان این گزینه‌ها و پاسخ‌ها، ملاحظات فراگیر و به هم پیوسته مورد نیاز است. در این محیط جدید امنیتی بین‌المللی، انتخاب یک استراتژی برای بهبود بازدارندگی وظیفه‌ای چالش‌برانگیز است.
تلاش‌های مربوط به نوسازی هسته‌ای چین طی دو دهه گذشته عمدتا در سه جنبه بروز یافته است: اول، حفظ و تقویت ایمنی، قابلیت اعتماد و امنیت تسلیحات هسته‌ای بدون آزمایش هسته‌ای؛ دوم، افزایش تحرک سیستم‌های وارد آوردن ضربه هسته‌ای برای بهبود قابلیت بقا؛ سوم، آغاز تحقیق در مورد تکنولوژی طراحی شده برای بهبود قابلیت‌های رسوخ. به تازگی، گزارش‌های مکرر رسانه‌ای در مورد تحولات جدید مربوط به موشک‌های بالستیکی متحرک، زمین پایه و بین قاره‌ای چین و زیردریایی‌های دارای موشک بالستیک با سوخت هسته‌ای وجود داشته است. در حال حاضر، جزئیات مربوط به این طرح‌ها هنوز مبهم است. به‌دلیل اندازه محدود قوای هسته‌ای چین، مقام‌ها عموما سطحی از ابهام در مورد جنبه‌های مشخصی از وضعیت هسته‌ای این کشور را حفظ می‌کنند. این برای محافظت از قابلیت بقای تسلیحات هسته‌ای چین و تقویت بازدارندگی سودمند است. با این حال، چیزی که همچنان روشن است این است که استراتژی توسعه هسته‌ای فعلی چین همچنان به اصل کلی «کوچک اما کارآ» پایبند است.
تکرار مداوم این اصول از سوی چین – مانند نفی «مشارکت در مسابقه تسلیحات هسته‌ای با کشورهای دیگر» در کتاب سفید این کشور در مورد دفاع ملی و سایر اسناد رسمی در سال‌های اخیر- شاهدی است بر این موضع.
در آینده‌ای قابل پیش‌بینی، حتی اگر استانداردهای اقتصادی همچنان رشد یابد، چین احتمالا وارد مسابقه تسلیحات هسته‌ای نشود یا زرادخانه هسته‌ای خود را با افزایش تعداد کلاهک‌ها توسعه ندهد- چنانکه قدرت‌های بزرگ طی دوران جنگ سرد چنین کردند- مگر اینکه تغییراتی بنیادین در استراتژی هسته‌ای دفاعی‌اش به‌وجود آورد. البته، با توجه به تهدیدات و چالش‌هایی که قوای هسته‌ای این کشور با آن دست به گریبان است، انتظار می‌رود که نسل جدید تصمیم‌گیران چین تلاش‌های مربوط به نوسازی هسته‌ای کشور را برای افزایش اعتماد به قابلیت بازدارندگی هسته‌ای کشور شدت بخشند.
توسعه تسلیحات هسته‌ای و دستور کار کنترل تسلیحات هسته‌ای
تسلیحات هسته‌ای نه‌تنها می‌تواند مدافع امنیت یک دولت باشد بلکه می‌تواند تاثیر چشمگیری بر الگوهای بین‌المللی و منطقه‌ای داشته باشد. توسعه تسلیحات هسته‌ای ممکن است محرک مسابقه تسلیحاتی هسته‌ای شود، خطر جنگ هسته‌ای تصادفی را افزایش دهد و موجب برانگیختن توسعه تسلیحات هسته‌ای از سوی کشورهای دیگر شود.
بنابراین، برای جلوگیری از یک جنگ هسته‌ای و مسابقه تسلیحات هسته‌ای و نیز اشاعه هسته‌ای در مقیاس وسیع، دولت‌های هسته‌ای باید خلع سلاح هسته‌ای را انجام داده و در حوزه کنترل تسلیحات هسته‌ای همکاری‌جویانه‌تر رفتار کنند.
کشورهایی مانند اتحاد شوروی (و سپس روسیه) و آمریکا در کنار استراتژیست‌های هسته‌ای تنها پس از اینکه آنها پس از سال‌ها به تسلیحات هسته‌ای دست یافتند شروع به ملاحظه و در نظر گرفتن خلع سلاح هسته‌ای و مسائل مربوط به کنترل تسلیحات هسته‌ای گرفتند درحالی‌که رهبران چین توضیحات عمیقی در مورد این مسائل از اوایل دهه ۵۰ و ۶۰ ارائه داده‌اند. بینش آنها زمینه‌ای برای خلع سلاح هسته‌ای فراگیر چین و سیاست‌های کنترل تسلیحات هسته‌ای فراهم آورد و همچنین مبنای اصل کوچک اما کارآی چینی برای به‌کارگیری تسلیحات هسته‌ای را تقویت کردند.
ارسال نظر