چرخش کامل آمریکا به سوی هند

دنیای اقتصاد: سه رئیس‌جمهور متوالی ایالات‌متحده قریب به ۱۶ سال است که به‌دنبال متقاعد کردن، تهدید و بمباران پاکستان هستند و هدف همه آنها تلاش برای تغییر دادن تصمیم اسلام‌آباد از حمایت از گروه‌های کارشکنی است که شعله جنگ داخلی در افغانستان را بالا نگه داشته‌اند. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز آخرین رئیس‌جمهوری که دست به چنین تلاش‌هایی زده دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری فعلی ایالات‌متحده است اما وی تلاش کرد تا رویکرد متفاوت‌تری را در حین سخنرانی خود در دوشنبه شب اتخاذ کند.

وی در این سخنرانی پس از ملامت پاکستانی‌ها به دلیل پناه دادن به شبه‌نظامیان و تروریست‌ها، از هندوستان رقیب منطقه‌ای پاکستان خواست به منظور برقراری ثبات در افغانستان نفوذ اقتصادی خود را در این کشور افزایش دهد. این یک هشدار بی‌نظیر بود که نشان داد دونالد ترامپ در نشان دادن علامت موفقیت به یک گروه درنگ نخواهد کرد و به اتخاذ سیاست‌های متعادل در قبال قدرت‌های سیاسی جنوب آسیا اهمیتی نمی‌دهد و به‌طور آشکار نشان داد که ایالات‌متحده به هندوستان نزدیک‌تر و پاکستان را در زمره غیردوستان طبقه‌بندی کرده است. اما به‌طرز گسترده‌ای هم در اسلام‌آباد، هم در واشنگتن بدبینی وجود دارد که این تهدیدها نتواند اسلام‌آباد را تحت فشار قرار دهد که از سیاست‌های طولانی‌مدت خود در افغانستان دست بردارد.

برخی حتی می‌گویند موضع‌گیری ترامپ ممکن است نتیجه عکس بدهد و ارتش پاکستان و نیروهای اطلاعاتی این کشور را بیش از گذشته مصمم کند تا با قدرت بیشتری از گروه‌هایی که شعله درگیری‌ها را در افغانستان بالا نگه داشته‌اند، حمایت کنند. در این ارتباط این دسته هشدار می‌دهند که بین پاکستان و چین ارتباط مستحکم‌تری وجود دارد تا بین هند و چین. شاید این نوع موضع‌گیری پاکستان را به آغوش چین هل دهد. ست جی. جونز یک کارشناس شرکت «RAND» که موسسه‌ای تحقیقاتی هم هست، می‌گوید: افغانستان یک سرزمین برای جنگ نیابتی هند و پاکستان است و برای هر دو طرف بازی با حاصل جمع صفر است. مقامات آمریکایی برای سالیان مدیدی است که تلاش می‌کنند پاکستان را متقاعد سازند تا ارتباط خود را با طالبان و شبکه حقانی قطع کنند. شبکه حقانی یکی از خطرناک‌ترین گروه‌های کارشکنی است که اسلام‌آباد از این گروه به سود خود در جنگ نیابتی در افغانستان استفاده می‌کند. این گروه در کاهش نفوذ هند در افغانستان نقش مهمی را برای پاکستان ایفا می‌کند.

مقامات اطلاعاتی آمریکا بر این باورند که پاکستان از این گروه هم حمایت مالی و معنوی می‌کند و هم تجهیزات نظامی در اختیار این گروه مخوف قرار می‌دهد. این گروه در غرب پاکستان اقامت دارد، زیرا حمله به افغانستان از این ناحیه آسان‌تر است. واشنگتن هم بارها پاکستان را مورد شماتت قرار داده است، زیرا این گروه در مرگ سربازان آمریکایی در افغانستان سهم به‌سزایی دارد. سال گذشته باراک اوباما تصمیم گرفت که با حملات هوایی از طریق پهپادها در منطقه بلوچستان، یعنی جنوب غرب پاکستان، قدم محکمی برای کشتن رهبر طالبان بردارد. موقعیتی که برای حمله در نظر گرفته بودند، محل استقرار ملا اختر محمد منصور بود که یکی از بزرگ‌ترین چالش‌‌های آمریکا با پاکستان بود.

پاکستان برای مدت طولانی است که به سیا اجازه داده است تا عملیات نظامی خود را علیه نیروهای القاعده در کوه‌های این کشور انجام دهد اما اصرار داشت که حمله به بلوچستان جزو محدودیت‌های عملیاتی سیا باشد. هندوستان هم بیش از یک دهه است که آرام آرام و در سکوت در پی نفوذ خود در افغانستان است. این کشور در حال حاضر در ساخت و ساز بزرگراه‌ها، جاده‌ها و همچنین سازه‌های سنگین کمک حال افغانستان است و در این رهگذر پنهان و آشکارا برای تامین منافع خود دست کمک به افغانستان داده است. میزان حمایت هندوستان از افغانستان هنوز به‌طور واضح مشخص نشده است.

جنگ نیابتی بین هند و پاکستان در افغانستان در سال ۲۰۰۸ خونین شد و یک بمب‌گذار انتحاری در مقابل سفارت هندوستان در افغانستان موجب مرگ ده‌ها نفر شد. براساس داده‌هایی که نیروهای اطلاعاتی آمریکا در آن زمان گردآوری کردند، مشخص شد که این حمله از سوی ارتش پاکستان طراحی شده تا نسبت به هشداری که بوش به اسلام‌آباد داده بود، واکنش عملی نشان دهد. اگر قرار بر قیاس سیاست‌های باراک اوباما و ترامپ باشد، باراک اوباما هم هندوستان را تشویق به سرمایه‌گذاری در این کشور می‌کرد اما معتقد بود که پاکستان نباید احساس تهدید کند.