رونمایی از توافق محرمانه ریاض

دنیای اقتصاد: سی‌ان‌ان با انتشار اسنادی محرمانه جزئیات توافق میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس و قطر در سال ۲۰۱۳ و توافق تکمیلی این کشورها در سال ۲۰۱۴ را فاش و اعلام کرد عدم پایبندی قطر به بندهای این دو توافق‌نامه دلیل اصلی بحران فعلی است. سی.ان.ان می‌افزاید: «توافق‌نامه ریاض» که کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس در سال ۲۰۱۳ امضا و در سال ۲۰۱۴ توافق‌نامه‌ای را در تکمیل آن تدوین کردند کشورهای عضو این شورا از جمله قطر را به منع حمایت از همه فعالیت‌ها و سازمان‌های تروریستی مخالف این شورا و مصر از جمله اخوان‌المسلمین ملزم می‌کند. سی‌ان‌ان تصاویری از این دو توافق‌نامه را که در ریاض امضا شد و در یکی از آنها امضای امیر قطر دیده می‌شود، منتشر کرد. قطر و همسایگانش در خلیج‌فارس در کنار یمن و مصر طی سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ با امضای توافق‌هایی حمایت از گروه‌های متخاصم علیه سایر کشورها را ممنوع کردند. جزئیات این توافق‌ها توسط یک منبع در یکی از کشورهای منطقه که به این اسناد دسترسی دارد، ارائه شده است. با این حال قطر با انتشار بیانیه‌ای عربستان سعودی و امارات را به نقض ماهیت این توافق متهم کرده و مدعی شده که این کشورها بدون دلیل به تمامیت ارضی قطر حمله کرده‌اند.

در اولین توافق که در ۲۳ نوامبر سال ۲۰۱۳ به‌صورت دست‌نویس از سوی پادشاه عربستان، امیر قطر و امیر کویت به امضا رسیده طرف‌های مختلف متعهد شدند تا از هرگونه مداخله در امور داخلی سایر کشورهای خلیج‌فارس خودداری کنند و همچنین مانع از حمایت‌های سیاسی و مالی گروه‌های «منحرف» در کشورهای خود شوند؛ اصطلاحی که برای توصیف گروه‌های فعال ضددولتی استفاده شده است. این توافق که از آن به‌عنوان «توافق ریاض» یاد می‌شود به‌صورت مشخص از اخوان‌المسلمین نام برده که به هیچ‌وجه نباید از آن حمایت شود؛ گروهی که اکنون کشورهای حوزه خلیج‌فارس، قطر را به حمایت از آن متهم می‌کنند. در این توافق همچنین تاکید شده که از گروه‌های اپوزیسیون در یمن که می‌تواند کشورهای همسایه را «تهدید» کند، حمایت نشود. در این توافق همچنین کشورهای امضا‌کننده متعهد شدند تا از رسانه‌های مخالف که اکنون می‌توان آن را اشاره‌ای به شبکه الجزیره دانست، حمایت نکنند. در این توافق به‌صورت مشخص امضاکنندگان متعهد شدند تا از ثبات مصر با جلوگیری از استفاده از شبکه خبری الجزیره از سوی گروه‌ها و شخصیت‌هایی که دولت مصر را به چالش می‌کشند، حمایت کنند.

در این توافق به‌صورت مشخص تنها از شبکه خبری الجزیره و نه سایر رسانه‌هایی چون شبکه عربستانی العربیه نام برده شده است. پس از امضای این توافق شبکه الجزیره کانال خود را که به پوشش اخبار مصر اختصاص یافته بود، تعطیل کرد. در این اسناد چگونگی جلوگیری حمایت‌ها از اخوان‌المسلمین و همچنین گروه‌های یمنی و عربستانی که تهدیدی علیه امنیت و ثبات کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس محسوب می‌شوند، مشخص شده است. اسناد مربوط به توافق‌های سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ نشان‌دهنده تنش‌های طولانی مدت میان کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس است. به نظر می‌رسد این توافق‌ها تلاشی برای بهبود روابط میان این کشورها بوده‌اند.

متن توافق‌نامه براساس اسنادی که سی‌ان‌ان منتشر کرده به‌صورت زیر است:

* عدم مداخله در امور داخلی کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس چه به‌صورت مستقیم و چه غیرمستقیم و عدم پناه دادن به شهروندانی که فعالیت‌های غیرقانونی انجام می‌دهند و عدم حمایت از گروه‌های مخالف یا رسانه‌های متخاصم.

* عدم حمایت از اخوان‌المسلمین یا هرگونه نهاد یا سازمان یا شخصیت‌هایی که امنیت و ثبات کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس را تهدید می‌کنند چه از طریق اقدام مستقیم و چه از طریق تلاش برای تاثیرگذاشتن سیاسی.

* عدم حمایت کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس از هر گروهی در یمن که خطری برای کشورهای همجوار آن باشد.

اولتیماتوم دوحه به عربستان و متحدانش

یک منبع خبری مصری مدعی شد وزیر خارجه قطر با ارسال نامه‌ای برای دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس، تهدید کرده در صورت ادامه تحریم‌ها این شورا را ترک خواهد کرد. به گزارش خبرگزاری الشرق الاوسط مصر، محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، وزیر خارجه قطر در نامه‌ای به عبداللطیف بن راشد الزیانی، دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس گفت: «ما به قوانین و منشورهای بین‌المللی و در رأس آن مبارزه با تروریسم و عدم حمایت مالی از آن پایبند هستیم.» وی گفت: «همان‌طور که گفتیم بعد از محاصره بیرحمانه قطر ما هرگز درباره حاکمیتمان مذاکره نخواهیم کرد و با قیمومیت دیگر کشورها بر قطر و ملت آن مخالفیم. ما بارها تاکید کردیم که درهای مذاکره براساس اصول انسانی و قوانین بین‌المللی برای حفظ وحدت باز است اما کشورهای تحریم‌کننده قطر، شورای همکاری خلیج‌فارس را برای طمع‌ورزی‌های خود در منطقه و جهان براساس اقدامات اشتباه به کار می‌گیرند و یک کشور مکان و جایگاه بقیه کشورها را تعیین می‌کند. به نوشته این خبرگزاری مصری، وزیر خارجه قطر تأکید کرده، قطر به کشورهای تحریم‌کننده سه روز از تاریخ ارسال این نامه مهلت می‌دهد تا محاصره قطر را لغو کرده و خسارت‌های سیاسی و اقتصادی را جبران کنند و بعد از پایان این مهلت به‌صورت رسمی از شورای همکاری خلیج‌فارس خارج شده و به تصمیمات قبلی و بعدی آن پایبند نخواهد بود. دولت قطر یا شورای همکاری خلیج‌فارس ارسال این نامه را به‌صورت رسمی تایید نکرده‌اند و تنها خبرگزاری الشرق الاوسط مصر این خبر را منتشر کرده است.

وساطت‌ها و رایزنی‌ها از سر گرفته می‌شود

کویت، آمریکا و انگلیس ضمن ابراز نگرانی نسبت به ادامه بحران قطر، خواهان تسریع در حل این بحران از طریق مذاکره شدند. به گزارش رویترز، در بیانیه‌ای که بعد از نشست صباح الخالد الحمدالصباح، وزیر خارجه کویت با رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا و مارک سیدویل، مشاور امنیت ملی انگلیس منتشر شد آمده است که این سه کشور به شدت نگران ادامه بحران کنونی در منطقه هستند و از تمامی طرف‌ها می‌خواهند به سرعت این بحران را مهار و راهکاری در نزدیک‌ترین زمان ممکن از طریق مذاکره برای آن بیابند. تیلرسون روز دوشنبه در راستای سفر منطقه‌ای وارد کویت شد و با امیر این کشور دیدار کرد. وی روز گذشته به قطر رفت و امروز به عربستان می‌رود.