سناریوی خلافت برای رقه

دنیای اقتصاد: نفس‌های داعش به‌شماره افتاده است. این گروه در عراق و سوریه زیر فشارهای سختی قرار گرفته است. در همان روزی که ارتش عراق مسجد بزرگ موصل را از داعش پس گرفت، نیروهای کرد سوری که تحت حمایت آمریکا هستند موفق شدند تمام مسیرهای فرار داعش از رقه را قطع کنند.

اکنون داعش در رقه سوریه نیز در محاصره قرار گرفته است. دیده‌بان سوری حقوق بشر می‌گوید داعش روز جمعه یک ضدحمله بزرگ را علیه نیروهای کرد- عرب سوری انجام داد تا بتواند مناطق تحت کنترل نیروهای SDF را بازپس بگیرد. با این حال، داعش به این راحتی رقه را واگذار نخواهد کرد.

به گزارش ایندیپندنت، همان طور که نبرد برای آزادی موصل بیش از ۸ ماه طول کشید احتمال دارد نبرد برای آزادی رقه هم مدت‌ها به طول انجامد با توجه به این حقیقت که بخش زیادی از نیروهای داعش به سوریه بازگشته‌اند. با این حال، چندین مبارز داوطلب خارجی نیز در صفوف نیروهای کرد که تحت حمایت آمریکا هستند می‌جنگند از جمله «کیمی تیلور» که در یگان‌های زنان کرد (YPJ) در حال نبرد با داعش هستند.

نگرانی‌های فراوان و مشابهی هم برای ساکنان رقه وجود دارد. ایندیپندنت می‌نویسد صدها هزار نفر در خانه‌های خود بدون امدادرسانی و بی هیچ آب و غذایی محصور شده‌اند. آنها امکان فرار ندارند. به نظر می‌رسد داعش سناریویی را که برای موصل چیده بود (گروگان گرفتن شهروندان، هدف قرار دادن آنها با تک‌تیراندازها و الخ) اکنون به شکل خشن‌تری برای رقه به اجرا در آورده است.

به نوشته «بتان مک کرنان»، گزارشگر ایندیپندنت، داعش هم اکنون ۱۰۰ هزار شهروند ساکن در رقه را به‌عنوان «سپر انسانی» مورد استفاده قرار داده‌ است.

«ناصر حاج منصور»، یکی از مقام‌های ارشد SDF می‌گوید: «بازپس‌گیری رقه بیش از یک ماه طول خواهد کشید.» تحلیل IHS Markit's Conflict Monitor نشان می‌دهد که به احتمال زیاد داعش شاهد جشن چهارمین سالگرد تاسیس خود نخواهد بود. این نهاد دیده‌بان می‌افزاید تا ژوئن ۲۰۱۷ این گروه ۶۰ درصد از سرزمین‌های خود و ۸۰ درصد از درآمدهای خود را از دست داده است.

این تحلیل معتقد است بازپس‌گیری مسجد بزرگ موصل شکست نمادین بزرگی به داعش بود که می‌تواند لطمه روحی بزرگی به سربازان خلافت وارد آورد.

«شیراز ماهر»، قائم مقام مرکز بین‌المللی مطالعات رادیکالیسم در کینگ کالج لندن می‌گوید: «پروژه دولت اسلامی روی خرابه‌ها شکل گرفته است. برای اینکه دریابیم اوضاع چقدر بد شده فقط در نظر داشته باشید که این گروه همان مسجدی را تخریب کرد که البغدادی در آن خلافت خود را اعلام کرد.»

اگر داعش رقه را هم از دست بدهد یعنی دو پایتخت خود در عراق و سوریه را از دست داده اما مبارزه هنوز تمام نشده است. داعش هنوز در حویجه، تل عفر و القائم در عراق بخش‌هایی را در اختیار خود دارد و حدود ۲۰۰ کیلومتر (۱۳۰ مایل) را هم در سوریه در کنترل دارد.

تحلیلگران بر این باورند که داعش اگر در عراق و سوریه به لحاظ نظامی- سرزمینی شکست بخورد به اقدامات شورشی و عملیات انتحاری تمام‌عیار روی می‌آورد.

استراتژی داعش در دوران پساشکست این خواهد بود: وارد آوردن حداکثر خسارت و تلفات به دشمن و کاستن از میزان تلفات خود. به عبارت دیگر، این گروه به عملیات‌های انتحاری تک‌نفره روی خواهد آورد تا به این ترتیب هم خسارات طرف مقابل را افزایش دهد و هم از میزان تلفات خود بکاهد. عملیات گروهی احتمالا از سوی این گروه کاهش خواهد یافت تا از توان نیروها در موقع مقتضی استفاده شود.

با این حال، دکتر آندره کریج عضو دپارتمان مطالعات دفاعی کینگ کالج، می‌گوید:«باید میان داعش به مثابه یک ایدئولوژی جهانی و داعش به‌عنوان یک پروژه شبه‌دولتی تفاوت قائل شد. تا زمانی که علت‌العلل خشونت یعنی بحران سوریه و ... باقی باشد خشونت‌های محلی هم ادامه خواهد یافت و این بستر مناسبی برای داعش برای فعالیت فراهم می‌آورد. این فلسفه فعلا شکست‌پذیر نخواهد بود.»