سیگنال‌هایی برای پروژه سازش در خاورمیانه

دنیای اقتصاد: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، تصمیم گرفته است دست‌کم تا شش ماه آینده سفارت این کشور را از تل‌آویو به بیت‌المقدس منتقل نکند. این اقدام برخلاف وعده‌ای است که او در جریان مبارزات انتخاباتی‌اش داده بود. کنگره آمریکا در سال ۱۹۹۵ میلادی با تصویب قانونی دستور انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس را صادر کرد ولی این مصوبه به‌خاطر هزینه دیپلماتیک بالایی که می‌تواند برای منافع آمریکا داشته باشد از جمله واکنش شدید متحدان عرب واشنگتن، هیچ‌گاه اجرا نشده است. روسای جمهوری آمریکا - بیل کلینتون، جورج بوش و باراک اوباما - طی دو دهه گذشته هر شش ماه یک بار با امضای دستورالعملی اجرای مصوبه کنگره را به تاخیر انداخته‌اند. ترامپ که وعده داده بود سفارت را به بیت‌المقدس منتقل کند، روز پنج‌شنبه (یکم ژوئن) اجرای مصوبه کنگره را برای شش ماه دیگر به تاخیر انداخت. کاخ سفید در عین حال وعده داد که سفارت سرانجام به بیت‌المقدس منتقل خواهد شد.

به گزارش بی‌بی‌سی، کاخ سفید در بیانیه‌ای گفت: «رئیس‌جمهور ترامپ این تصمیم را برای افزایش شانس موفقیت در مذاکرات برای دستیابی به توافقی بین اسرائیل و فلسطینیان گرفته تا به این ترتیب به تعهداتش برای دفاع از منافع امنیت ملی آمریکا عمل کرده باشد.» دونالد ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی‌اش وعده داد که در اولین روز آغاز کارش، سفارت آمریکا را به بیت‌المقدس انتقال دهد تا به این ترتیب حمایت آمریکا را از اسرائیل نشان دهد. اسرائیل بیت‌المقدس را شهری یکپارچه و پایتخت ابدی خود می‌داند. در مقابل فلسطینیان می‌گویند بیت‌المقدس شرقی باید در آینده پایتخت کشور مستقل فلسطین باشد.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی تاکید کرد که از تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا برای تاخیر در انتقال سفارت آمریکا به قدس ناامید شده است. شبکه سی‌ان‌ان و روزنامه صهیونیستی یدیعوت آحارونوت خاطرنشان کردند، احتمال می‌رود ترامپ هم سیاست سلف خود را در ریاست‌جمهوری با امضای تمدید مصوبه ‌دنبال کند. با تمام این تفاصیل، به نظر می‌رسد صداهای ضدونقیض از واشنگتن به گوش می‌رسد و مقام‌های آمریکایی دچار یک بی‌تصمیمی شده‌اند. «شان اسپایسر» سخنگوی کاخ سفید سه‌شنبه گذشته اعلام کرده بود که دونالد ترامپ هنوز تصمیم خود را برای امضای دستور تعویق اجرای قانون انتقال سفارتخانه این کشور از تل‌آویو به قدس اتخاذ نکرده است. اسپایسر خاطرنشان کرد اگر این طرح به امضا نرسد، واشنگتن حاکمیت اسرائیل بر شهر قدس را به رسمیت خواهد شناخت و این مساله اجازه انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به قدس را خواهد داد.

اسرائیل در جنگ سال ۱۹۶۷، با شکست ارتش اردن، شرق بیت‌المقدس را تصرف و در سال ۱۹۸۰ کل بیت‌المقدس را بخشی از خاک خود اعلام کرد. اسرائیل می‌گوید حق حکمرانی بر آن را به‌طور انحصاری از آن خود می‌داند اما جامعه بین‌المللی از جمله آمریکا و اروپا، این منطقه را طبق قانون بین‌المللی، یک منطقه اشغال شده می‌دانند. با این حال، چند کشور در بیت‌المقدس کنسولگری دارند و اغلب، نام آن را دفتر نمایندگی خود در بیت‌المقدس و مناطق فلسطینی می‌نامند، نه سفارت یا دفتر نمایندگی نزد اسرائیل. دولت‌های گذشته آمریکا، از ۷۰ سال پیش تاکنون، موضعشان این بوده است که سرنوشت بیت‌المقدس باید با مذاکرات بین دو طرف مشخص شود و اقدامی نمی‌کنند که به معنی موضع‌گیری برای تاثیرگذاری بر نتیجه چنین مذاکراتی باشد.

جورج بوش پسر، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا، در کارزارهای انتخاباتی‌اش وعده انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس را داده بود ولی بعد که آن را عقب انداخت، گفت که «دولت من متعهد می‌ماند که روند انتقال سفارت‌مان به بیت‌المقدس را آغاز کند.» بعد از اعلام اینکه دونالد ترامپ فعلا سفارت را از تل‌آویو به بیت‌المقدس نمی‌برد، دفتر نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، در این باره ابراز تاسف اما بابت تعهد ترامپ به انتقال سفارتخانه در آینده، قدردانی کرد. سفیر تشکیلات خودگردان فلسطینی در آمریکا نیز از این تصمیم استقبال کرده و گفته است که این در راستای سیاست دیرینه آمریکا و اجماع جهانی است و به برقراری صلح، فرصت دیگری می‌دهد.