«واشنگتـن» تنهـا می‌مانـد؟ عکس: AFP

دنیای اقتصاد: پس از اظهارات انتقادی آنگلا مرکل، از سیاست خارجی ترامپ، وزیر خارجه آلمان نیز نارضایتی خود را از خط‌مشی جدید دولت آمریکا اعلام کرد. زگمار گابریل در نطقی بی‌سابقه اعلام کرد ترامپ آرامش اروپا را به خطر انداخته و غرب را تضعیف کرده است. او خواستار نقش قوی‌تر اروپا در جهان شد.

پس از صحبت‌های آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در مورد جدایی راه اتحادیه اروپا از آمریکا و بریتانیا، این‌بار نوبت به وزیر خارجه آلمان رسید تا حمله‌ای تازه نسبت به آرایش جدید جامعه جهانی داشته باشد. به گزارش سی‌ان‌ان زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان در انتقاداتی تند اعلام کرد که ترامپ آرامش اروپا را به خطر انداخته است. او تاکید کرد که اقدامات ترامپ غرب را ضعیف کرده است. گابریل همچنین از غیبت آمریکا گفته و از اروپا خواسته است تا در برابر سیاست‌های ترامپ ایستادگی کنند. پس از اجلاس ناموفق سران هفت کشور صنعتی جهان در ایتالیا، ابتدا آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، سرخوردگی خود را از مواضع هیات آمریکایی بیان کرد. او با تاکید بر اینکه دیگر زمان اتکای کامل به دیگران به سر رسیده، بر نزدیکی و همبستگی بیشتر کشورهای اروپایی با یکدیگر تاکید کرد. حال زیگمار گابریل، وزیر خارجه و معاون مرکل، با صراحت هر چه بیشتری وارد میدان شده و نقش رهبری آمریکا به ریاست‌جمهوری ترامپ را در نمایندگی کردن «ارزش‌های غربی» زیرسوال برده است. او همزمان اقدامات ترامپ را که باعث «تضعیف» غرب شده‌اند، مورد انتقاد بی‌سابقه قرار داده است. وزیر امور خارجه آلمان معتقد است که مناسبات قدرت در دنیا تغییر پیدا کرده است. این نخستین انتقاد تند و تیز یکی از کشورهای قدرتمند غربی علیه ایالات‌متحده است. این سیاستمدار سوسیال دموکرات پس از دیدار با نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی در ارتباط با بحران پناهجویی، از غیاب ایالات‌متحده به‌عنوان ملتی مهم سخن گفت و افزود: مساله آخر هفته گذشته فقط بر سر ناموفق بودن اجلاس گروه ۷ نبود، بلکه این امر متاسفانه نشانه‌ای بود از تغییر مناسبات قدرت در جهان.

معاون صدر اعظم آلمان ادامه داد: «غرب اینک اندکی کوچک‌تر شده است». زیگمار گابریل گفت، ایالات‌متحده کشوری است که در گذشته نقش رهبری را برعهده گرفته بود. او پیش از هر چیز دولت ترامپ را متهم کرد که منافع ملی را بر فراز نظم جهانی قرار می‌دهد. گابریل همچنین اولین سفر خارجی دونالد ترامپ در مقام رئیس‌جمهوری آمریکا به عربستان سعودی را نشانه‌ای فاجعه‌بار ارزیابی کرد و افزود که ترامپ در این سفر یک قرارداد میلیاردها دلاری تسلیحاتی بسته و سخنی از وضعیت حقوق بشر در عربستان بر زبان نیاورده است. معاون سوسیال دموکرات صدراعظم آلمان، همچون صدر اعظم دموکرات مسیحی، نقش قوی‌تر اروپا را پیامد ضروری سیاست آمریکا می‌داند. او در این زمینه می‌گوید: «باید برای همبستگی اروپا بیشتر تلاش کرد، زیرا تنها به این شکل از چنان قدرتی بهره‌مند خواهیم شد که بتوانیم به‌عنوان بازیگران معتبر سیاست جهانی نقش ایفا کنیم.» وزیر خارجه آلمان در بخش دیگری از سخنان خود افزود: «باور عمیق دارم که باید به‌عنوان اروپایی نیرومندتر تمام توان‌مان را در این راستا به کار گیریم تا روزی دوباره ایالات‌متحده آمریکا را به ایده غرب بازگردانیم.» گابریل با اشاره به تلاش دیگر کشورها برای پر‌کردن این خلأ قدرت تصریح کرد: «ما در حال تجربه امری هستیم که با پا پس کشیدن آمریکا از یکی از قراردادهای بین‌المللی، دیگران وارد می‌شوند، مثلا چین.»

معاون صدراعظم آلمان اما مشکل را در تلاش چین برای تثبیت «استانداردهای دیگر» می‌بیند. این در حالی است که زیگمار گابریل مثال‌های زیادی را علیه دولت ترامپ برشمرد: دستگاه دولتی ترامپ می‌خواهد از توافق‌نامه اقلیمی خارج شود، تسلیحات نظامی به مناطق جنگی و بحرانی ارسال کند و به مردمی از مناطقی خاص اجازه ورود به آمریکا را ندهد. گابریل تصریح کرد: «اگر اروپایی‌ها امروز قاطعانه در برابر او نایستند، موج مهاجرت به اروپا ابعادی وسیع‌تر خواهد یافت. چنانچه کسی در برابر این سیاست آمریکا نایستد، خود را شریک جرم کرده است.» دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، پیش‌تر گفته بود که می‌خواهد تصمیم خود درباره «توافق اقلیمی» را همین هفته اعلام کند. برخی رسانه‌ها از قطعی بودن تصمیم ترامپ برای خروج از این توافق خبر داده‌اند.

ترامپ روز ۲۷ ژانویه نیز طی فرمانی صدور روادید سفر به آمریکا برای شهروندان ایران و ۶ کشور دیگر عمدتا مسلمان‌ را برای سه ماه ممنوع اعلام کرد. ترامپ همچنین روند پذیرش پناهجویان را برای ۴ ماه به حال تعلیق درآورد. دستگاه قضایی آمریکا اما در برابر این فرمان ایستاد و آن را لغو کرد. در حالی که گفته می‌شود ترامپ اجازه ورود برخی از پناهجویان را به آمریکا صادر کرده است اما چشم‌انداز مثبتی در قبال پناهجویان دیده نمی‌شود. رویترز در این زمینه گزارش داد: برلین به شدت نگران اقدامات آمریکا است. باوجود اینکه آلمان همچنان خود را طرفدار ترانس آتلانتیک می‌داند اما به نظر می‌رسد این رشته پیمان در حال پاره شدن است. زیرا مرکل گفته است دیگر اروپا نباید روی آمریکا حساب باز کند. آنچنان‌که وزیر امور خارجه مرکل از غیبت آمریکا سخن گفته‌ است. مرکل هم تاکید کرده است که دیگر دوران حساب باز کردن روی دیگران گذشته است. باوجود اینکه مرکل تاکید کرده آلمان و آمریکا همچنان به‌عنوان دو دوست نزدیک به حساب می‌آیند در عین حال تصریح کرده است که اروپایی‌ها باید بیش از پیش به یکدیگر نزدیک شوند.

مرکل در این زمینه می‌گوید: برای گروه ۷ مشخص شده است زمانی که نمی‌توان هیچ توافقی با آمریکا داشت راه چقدر سخت خواهد بود. اما او تاکید می‌کند که این راه باید بدون آمریکا پیموده شود. مرکل در سخنان خود همچنین به‌طور غیرمستقیم هشدار داده است که آمریکا با این سیاست‌ها خود را منزوی خواهد ساخت. او در این ارتباط گفت: تقریبا مطمئن هستم هر کسی امروز چشم‌بند ملی به چشمانش داشته باشد و سایر نقاط دنیا را نبیند، در عمل خود را از عرصه به بیرون پرت کرده است. این سخنان هنوز با واکنش آمریکا مواجه نشده است اما سخنگوی مرکل در ارتباط با این سخنان تند و تیز گفت: مرکل احساس کرد که حق دارد تا دیدگاه‌های متفاوت خود را از ایالات‌متحده بیان کند تا روابط بین آنها سالم باقی بماند. استفن شیبرت تصریح کرد: از آنجا که برای مرکل ترانس آتلانتیک بسیار اهمیت دارد، این حق برای او محفوظ است تا با صدای بلند صادقانه از تفاوت دیدگاه‌هایش با ایالات‌متحده سخن بگوید.

البته وزیر کشور آلمان توماس دی‌میزیره تاکید می‌کند که مناسبت‌های امنیتی بین آلمان و آمریکا در سطح بسیار عالی است. با وجود این مرکل در نظر دارد با نارندرا مودی، نخست‌وزیر هندوستان و لی‌کی‌کیانگ، نخست‌وزیر چین ملاقات داشته باشد و این نشان می‌دهد که آلمان تمایل دارد درباره تغییرات اقلیمی به جای آمریکا با سایر کشورها همکاری داشته باشد. این نشان می‌دهد اگر آمریکا از مواضع خود درباره خط‌مشی‌های تجاری و زیست‌محیطی کوتاه نیاید، آلمان کشورهای دیگر را جایگزین آمریکا می‌کند. سخنان چند روز اخیر مقامات آلمانی نشان می‌دهد غیبت آمریکا می‌تواند راه کشورهای غربی را از هم جدا کند. حملات تند زیگمار گابریل اگرچه نشان می‌دهد نبود آمریکا در اروپا، کشورهای غربی را ضعیف می‌کند اما در عین حال از همتایان اروپایی خود خواسته است با یکدیگر کار کنند تا خلأ آمریکا را پر‌کنند. زیگمار گابریل گفته است چون سیاست‌های منفعت‌طلبانه آمریکا، اروپا را ضعیف‌تر کرده است کشورهای اروپایی باید بیش از پیش در کنار یکدیگر قرار بگیرند. یورگن هارت، هماهنگ‌کننده دولت آلمان برای سیاست‌های ترانس آتلانتیک می‌گوید: مدیریت ترامپ برای متحدان خارجی‌اش زجرآور بوده است. هارت تصریح می‌کند: این مدیریت آمریکا را تضعیف کرده، در عین حال که دوستان خود را هم زجر می‌دهد.

«واشنگتـن» تنهـا می‌مانـد؟