شب ژانویه خونین در استانبول

عکس: AP

هنوز سال ۲۰۱۷ آغاز نشده بود که اولین خبر حمله تروریستی در سال جدید منتشر شد. استانبول که دیرگاهی است هدف اول حملات تروریستی شده است شب ژانویه وحشتناکی را پشت‌سر گذاشت. شبی که در آن بابانوئلی در قامت یک تروریست ظاهر می‌شود و مردمی را در یک کلوب شبانه به رگبار می‌بندد. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، به دلیل حمله یک فردناشناس به یک کلوب شبانه در محله اورتاکوی بشیکتاش استانبول ۳۹ نفر کشته و ده‌ها نفر نیز زخمی شدند. مقامات ترکیه‌ای می‌گویند این حمله درست ساعاتی پس از سال نوی میلادی صورت گرفت. سلیمان سویلو، وزیر کشور ترکیه می‌گوید که این حمله یک اقدام تروریستی بوده و هنوز به‌دنبال عامل این حمله هستند. وزیر کشور ترکیه تایید می‌کند که از این ۳۹ کشته ۱۶ تن خارجی بودند. وزیر کشور ترکیه هنوز مشخص نکرده است که کشته‌شدگان متعلق به چه کشورهایی بوده‌اند.

بنا به گفته وزارت کشور ترکیه ۶۹ نفر از زخمی‌شدگان نیز در بیمارستان بستری شده‌اند و حال برخی از مجروحان نیز وخیم اعلام شده است. در این زمینه سویلو اضافه می‌کند که حال ۴ تن به شدت وخیم است و یکی از این ۴ نفر از چند ناحیه مورد اصابت گلوله قرار گرفته است. مقامات ترکیه می‌گویند که پ.ک.ک یا داعش مسوول این حمله تروریستی هستند. با این حال وزیر کشور ترکیه به‌طور دقیق مشخص نکرده چه گروهی پشت این حمله بوده است. مشابه این حمله در سال ۲۰۱۶ در آمریکا رخ داد و داعش هم مسوولیت آن را به عهده گرفته بود. برخی می‌گویند با توجه به اینکه ترکیه به‌طور مستقیم در موصل و سوریه با داعش درگیر شده است این حمله احتمالا از سوی گروه‌های طرفدار داعش در ترکیه صورت گرفته است. هر چند برخی خبرها حکایت از این دارد که مهاجم به زبان عربی صحبت می‌کرده است.

در ابتدای گزارش‌های منتشره، برخی خبرگزاری‌ها اعلام کردند که مسببین حمله دو نفر بودند اما ساعاتی بعد وزارت کشور ترکیه اعلام کرد که در این حمله تنها یک نفر حضور داشته است.

فرد مهاجم که لباس بابانوئل پوشیده بود ابتدا پلیس و نگهبان مقابل کلوب را می‌کشد و سپس در اقدامی دیوانه‌وار به مردمی که در کلوب گرد هم آمده بودند، شلیک می‌کند. مهاجم یاد شده کلوب «رینا» را در نزدیکی تنگه بسفر انتخاب می‌کند و حمله در ساعت ۱:۱۵ بامداد صورت گرفته است. گزارش‌ها حاکی از این است که برخی از مردم برای نجات جان خود مجبور شده‌اند که به دریا بپرند. گفته می‌شود احتمالا یکی از دلایل انتخاب این کلوب حضور زیاد خارجی‌ها بوده است. کلوب رینا جزو مکان‌های مورد علاقه خارجی‌ها است و هر سال در آغاز سال نوی میلادی میزبان ده‌ها نفر از اتباع خارجی است. در زمان حادثه تخمین زده می‌شود که ۶۰۰ نفر حضور داشته‌اند. یکی از شاهدان عینی می‌گوید: مهاجم تنها بوده و از سلاح کلاشنیکف هم استفاده کرده است. واسیب شاهین، فرماندار استانبول می‌گوید: پلیسی که در نزدیکی کلوب بوده توسط مهاجم کشته شد، سپس وی در مقابل در منتظر می‌ماند و یکی دیگر از شهروندان ترک (نگهبان غیرمسلح) را می‌کشد. به گفته شاهین، مهاجم پس از کشتن این دو نفر به راحتی وارد سالن می‌شود و مردم را به رگبار می‌بندد. یکی از شهروندان ترک که به همراه همسر خود در کلوب بوده می‌گوید که وی توانسته جان سالم از این حمله به در برد اما شوهر او سطحی زخمی شده است. او در توصیف این حمله به خبرگزاری آسوشیتدپرس می‌گوید: از لحظه‌ای که شلیک شروع شد افراد یکی پس از دیگری به روی زمین می‌افتادند.

یکی دیگر از شاهدان عینی که خود جزو زخمی شدگان بود به خبرگزاری مستقل «DHA» ترکیه می‌گوید: مهاجم هر که را زنده می‌دید یک گلوله در سرش خالی می‌کرد. تصاویر تلویزیونی لحظاتی پس از این حمله نشان می‌دهد که آمبولانس‌ها بلافاصله پس از حمله خود را آژیرکشان به نزدیکی محل حمله می‌رساندند تا مجروحان را به نزدیکترین بیمارستان منتقل کنند. در این تصویر مردم به یکدیگر کمک می‌کردند تا بتوانند از صحنه حمله تروریستی دور شوند. برخی از آنها از ناحیه پا زخمی شده بودند و برخی دیگر به کمک افراد زخمی شده آمده بودند. مهما کوچارلسان، صاحب کلوب رینا به روزنامه حریت‌ می‌گوید: ۱۰ روز پس از آنکه سفارت ایالات‌متحده نسبت به احتمال حمله تروریستی در شب ژانویه هشدار داد ترکیه تعداد نیروهای امنیتی خود را افزایش داده بود.

حمله اخیر درست چند روز پس از هشدار سایت خبری نزدیک به داعش به نام «بنیاد رسانه‌ای نشیر» رخ داد. این سایت چند روز پیش هشدار داده بود که مراسم سال نو میلادی را برای کشورهای غربی به روز عزا تبدیل خواهد کرد. این گروه رسانه‌ای خبر از حضور بی‌شمار گرگ‌های تنها در کشورهای غربی داده بود. آنها هشدار داده بودند که نیروهای وفادار به آنها به کلوب‌ها، سالن‌های سینما و بازارها حمله خواهند کرد. بنیاد رسانه‌ای نشیر همچنین همپای کشورهای غربی ترکیه را به حمله تروریستی تهدید کرده بود. این گروه رسانه‌ای هشدار داده بود که افراد آنها به سفارتخانه‌هایی که با ترکیه همدست هستند نیز حمله خواهد کرد. آنها این بیانیه را به زبان انگلیسی صادر کرده و گفته بودند: شادی‌های شما را به عزا تبدیل خواهیم کرد.

در روزهای اخیر هشدارهای گروه تروریستی داعش علیه ترکیه زیاد شده بود و حتی ابوبکر البغدادی نیز هشدار داده بود که به آن کشور حمله خواهند کرد. در روز ۲۲ دسامبر نیز دولت ایالات‌متحده هشدار داده بود که در روزهای آتی حمله تروریستی در هر نقطه‌ای از ترکیه می‌تواند اتفاق بیفتد. در این بیانیه سفارت آمریکا از شهروندان آمریکایی خواسته بود که از حضور در محل‌هایی که تجمع می‌شود، پرهیز کنند. با این حال با وقوع حمله تروریستی هنوز هیچ گروهی تا لحظه تنظیم گزارش مسوولیت حمله را به عهده نگرفته‌ است.

بینالی ییلدریم، نخست‌وزیر ترکیه از رسانه‌ها خواست در مورد این حمله گمانه‌زنی نکنند و تا تکمیل شدن اطلاعات قطعی صبر کنند. وزیر کشور ترکیه هم می‌گوید تلاش‌ها برای دستگیری مهاجم اول ژانویه در ترکیه آغاز شده است. این حمله تروریستی اما با واکنش منفی کشورها روبه‌رو شد. ایالات‌متحده آمریکا این حمله را محکوم کرد و سخنگوی امنیت ملی ایالات‌متحده گفت که مهاجم عده‌ای بی‌گناه را که برای شادی دور هم جمع شده بودند به رگبار بسته است.

حمله اول ژانویه در حالی صورت می‌گیرد که ترکیه در حال تسویه نیروهای مخالف خود پس از کودتای نافرجام است. کودتای ۱۵ ژوییه ۲۵۶ نفر تلفات جانی داشت و اردوغان این کودتا را از سوی طرفداران فتح‌الله گولن، روحانی ترک ساکن آمریکا خواند.

برخی می‌گویند؛ کودتای مذکور و تسویه حساب اردوغان موجب شده امنیت ترکیه آسیب‌پذیر شود. حتی برخی می‌گویند با تضعیف ارتش ترکیه، این کشور چگونه می‌خواهد در عرصه بین‌المللی برای مبارزه با تروریسم، به‌ویژه داعش ظاهر شود.