قمار نتانیاهو

دنیای اقتصاد: برای سالیان سال است که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر محافظه‌کار اسرائیل در عمل به ایفای دو نقش پرداخته است: ابتدا در یک نقش رقابتی با رقبای دست راستی خود ظاهر می‌شود که آنها هم از شهرک‌سازی در کرانه باختری دفاع می‌کنند، از سوی دیگر باید با فلسطینی‌ها درخصوص راه حل دو کشوری گفت‌وگو و مذاکره کند.

به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، با قطعنامه سازمان ملل در روز جمعه که اسرائیل را به دلیل ادامه شهرک‌سازی به اتفاق آرا محکوم کرد، نتانیاهو از سوی دست‌راستی‌ها، دست چپی‌ها و هر کس که در مرکزیت سیاسی قرار دارد تحت فشار قرار گرفته و آنها می‌گویند احتمالا به زودی بازی نتانیاهو به مشکل بر بخورد.

دست راستی‌های اسرائیل با انتخاب دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا به شدت قدرت گرفته‌اند، زیرا این احتمال را می‌دهند که ترامپ با اسرائیلی‌ها بیش از پیش همذات‌پنداری کند و نتانیاهو را تحت فشار قرار ندهد تا این ایده را که در کنار اسرائیل فلسطین تشکیل شود کنار بگذارد. دست‌راستی‌ها بر این باورند که تنها راه پایان بخشیدن به درگیری‌ها همین راهکار است. نفتالی بنت، رهبر حزب خانه یهود که در دولت ائتلافی بنیامین نتانیاهو هم حضور دارد و از رقبای اصلی نتانیاهو و دست چپی‌ها محسوب می‌شود، جزو کسانی است که نخست‌وزیر اسرائیل را تحت فشار قرار داده تا بخش‌هایی از کرانه باختری را به اسرائیل منضم کند و از این‌رو نتانیاهو باید زودتر تصمیم بگیرد که در کدام طرف این موضوع ایستاده است.

شلومو آوینری، استاد علوم سیاسی در دانشگاه عبری بیت‌المقدس می‌گوید: «او باید به زودی بین جامعه بین‌الملل و بنت یک طرف را انتخاب کند. این انتخاب، انتخاب آسانی نیست و او باید هر چه سریع‌تر دست به انتخاب بزند.» او می‌افزاید: «اسرائیل قصد دارد خود را از کل دنیا کنار بکشد؟ آیا این تمام جهان است؟ آیا معنای صهیونیسم این است؟»

روز یکشنبه و برای بار دوم نتانیاهو، باراک اوباما را رهبر ارکستری خواند که در روز جمعه علیه این رژیم «قطعه محکومیت» را نواخته‌اند. این در حالی است که واشنگتن این ادعای نتانیاهو را رد می‌کند. ایالات‌متحده روز جمعه تصمیم گرفت از قدرت وتوی خود علیه این قطعنامه استفاده نکند و در یک اقدام کم‌سابقه اسرائیل با رای بالای شورای امنیت محکوم شد. ۱۴ کشور به این قطعنامه رای موافق دادند و تنها آمریکا بود که به آن رای ممتنع داد.

اما نتانیاهو روز یکشنبه و در آغاز جلسه کابینه خود نشان داد به پاسخ ایالات‌متحده اطمینانی ندارد و در این جلسه به اعضای کابینه‌اش گفت: با توجه به اطلاعاتی که ما به دست آوردیم، جای هیچ شک و تردیدی وجود ندارد که اوباما پشت‌سر این موضوع ایستاده است. اوباما از این کشورها خواسته است تا قطعنامه با این جملات به تصویب برسد.

وی با توجه به سخنان جان کری گفت: یک دوست هیچ وقت دوست خود را به شورای امنیت نمی‌سپارد. نخست‌وزیر اسرائیل تصریح کرد که قصد دارد با رئیس‌جمهوری بعدی آمریکا که تقریبا از یک ماه بعد روی کار خواهد آمد، همکاری بیشتری داشته باشد. در این راستا از تل‌آویو خبر می‌رسد که نتانیاهو سفرای اسرائیل را در کشورهایی که به این قطعنامه رای مثبت داده‌اند فراخوانده است.

بنیامین نتانیاهو همچنین سفر همه وزیران کابینه این کشور به کشورهای حامی قطعنامه از جمله بریتانیا، فرانسه، چین و روسیه را منع کرد و از آنها خواست با همتایان خود از کشورهای حامی قطعنامه «هیچ نوع همکاری نداشته باشند.»

این دستورات که می‌تواند به مفهوم قبول انزوایی خودخواسته برای رژیم اسرائیل باشد، در ادامه واکنش تند نتانیاهو به قطعنامه شورای امنیت صادر شده است. شورای امنیت، بیست‌وسوم دسامبر، با حمایت ۱۴ کشور و اقدام نادر آمریکا در امتناع از رای‌دهی قطعنامه ۲۳۳۴ را به تصویب رساند که بر محکومیت شهرک‌سازی‌های اسرائیل و لزوم توقف این ساخت‌وسازها تاکید می‌کند.

این نخستین بار در ۳۷ سال اخیر بود که آمریکا یک قطعنامه شورای امنیت را در مورد اسرائیل وتو نکرد. رسانه‌های اسرائیل همچنین گزارش داده‌اند، نخست‌وزیر اسرائیل که شخصا پست وزارت خارجه را نیز در دست دارد، یکشنبه دان شاپیرو سفیر آمریکا در تل‌آویو را احضار کرد تا او را «توبیخ» کند. به نظر می‌رسد این اولین بار است که سفیر دولت آمریکا در اسرائیل برای «توبیخ» از سوی رژیم اسرائیل احضار شده است.

نتانیاهو همچنین خبر داده است که ملاقات خود با ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا را که قرار بوده در اجلاس اقتصادی داووس سوئیس انجام شود، لغو کرده است. او همچنین روز یکشنبه به وزیران خود «هشدار» داد که «دولت اوباما قبل از پایان کار خود، اقدام دیگری نیز علیه اسرائیل انجام خواهد داد.» نتانیاهو در این زمینه پیش‌بینی کرد که اوباما در سه هفته باقی‌مانده از ریاست‌جمهوری‌اش، ممکن است استقلال کشور فلسطین را نیز به رسمیت بشناسد. شماری از وزیران کابینه اسرائیل نیز در این روز مدعی شدند که اوباما در آخرین روزهای کار دولت خود «بعد از ضربه توافق هسته‌ای با ایران، از پشت به اسرائیل خنجر دیگری وارد کرده است.»

مطرح شدن اتهام «خیانت» به اوباما علیه اسرائیل از سوی دولتمردان ارشد اسرائیلی در حالی است که دولت واشنگتن به تازگی اعطای ۳۸ میلیارد دلار کمک نظامی بلاعوض به ارتش این رژیم را برای یک دوره ۱۰ ساله تایید کرد. اسرائیل تایید کرده بود که «هیچ دولتی در آمریکا در حد دولت اوباما به اسرائیل کمک نظامی و مالی اعطا نکرد.»

اما غیر از تشنج دوباره در مناسبات اسرائیل با واشنگتن در آخرین روزهای کاری دولت اوباما، مناسبات اسرائیل با شماری از کشورهای مهم جهان نیز رو به تیرگی گذاشته است. براساس دستور نخست‌وزیر اسرائیل یکشنبه پنجم دی، سفیران روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه، مصر، نیوزیلند، سنگال، ژاپن، اوکراین، آنگولا و اروگوئه که از قطعنامه حمایت کرده‌اند، به وزارت خارجه اسرائیل احضار شدند تا به آنها اعتراض شود. این در حالی است که صائب عریقات، گفت‌وگو‌کننده ارشد و عضو سازمان آزادی‌بخش فلسطین می‌گوید: اسرائیل باید از این فرصت استفاده کند و بیدار شود، خشونت را متوقف کند و گفت‌وگوها را از سر بگیرد. بن کاسپیت، ستون‌نویس روزنامه معاریو اسرائیل می‌گوید: امیدوارم به‌خاطر خود نتانیاهو و صد البته ما، وی بفهمد که این شکست بد اما قابل پیش‌بینی برای ما بود.

بسیاری از ستون‌نویسان اسرائیلی به اتفاق معتقدند رای روز جمعه نتیجه ۸ سال درگیری نتانیاهو با اوباما بوده است.