پس از ۳۶ سال؛ آمریکا قطعنامه علیه اسرائیل را وتو نکرد
سورپرایز اوباما در روزهای آخر
دنیای اقتصاد: روز جمعه یک اتفاق عجیب و کم‌سابقه در تاریخ شورای امنیت رخ داد. اقدامی کم‌سابقه که با محکومیت رژیم اسرائیل پایان یافت و ایالات‌متحده نیز از حق وتوی خود استفاده نکرد. به نوشته واشنگتن‌پست، شورای امنیت روز جمعه از اسرائیل خواست تا شهرک‌سازی در بیت‌المقدس شرقی را متوقف کند. آمریکا با دادن رای ممتنع، راه را برای تصویب قطعنامه محکومیت شهرکسازیهای اسرائیل در سرزمین‌های فلسطینی در شورای امنیت هموار کرد. همین اقدام اما موجب خشم شدید مقامات تل‌آویو شده است. اسرائیل می‌گوید به قطعنامه عمل نخواهد کرد اما فلسطینی‌ها آن را یک «پیروزی تاریخی» نامیدند.
عکس: AFP
دنیای اقتصاد: روز جمعه یک اتفاق عجیب و کم‌سابقه در تاریخ شورای امنیت رخ داد. اقدامی کم‌سابقه که با محکومیت رژیم اسرائیل پایان یافت و ایالات‌متحده نیز از حق وتوی خود استفاده نکرد. به نوشته واشنگتن‌پست، شورای امنیت روز جمعه از اسرائیل خواست تا شهرک‌سازی در بیت‌المقدس شرقی را متوقف کند. آمریکا با دادن رای ممتنع، راه را برای تصویب قطعنامه محکومیت شهرکسازیهای اسرائیل در سرزمین‌های فلسطینی در شورای امنیت هموار کرد. همین اقدام اما موجب خشم شدید مقامات تل‌آویو شده است. اسرائیل می‌گوید به قطعنامه عمل نخواهد کرد اما فلسطینی‌ها آن را یک «پیروزی تاریخی» نامیدند.
قطعنامه محکومیت شهرکسازیهای اسرائیل در سرزمین‌های فلسطینی که در شورای امنیت سازمان ملل متحد با ۱۴ رای مثبت تصویب شد، رهبران اسرائیل را خشمگین کرده است.
شورای امنیت سازمان ملل متحد جمعه ۲۳دسامبر با تصویب این قطعنامه خواستار پایان دادن به شهرکسازیهای رژیم اسرائیل در کرانه غربی رود اردن و شرق بیت‌المقدس شد.
آمریکا بر خلاف روال سابق خود از وتو صرف‌نظر و با دادن رای ممتنع راه را برای تصویب این قطعنامه هموار کرد. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل اعلام کرد، اقدامات دیپلماتیک علیه پیشنهاددهندگان این قطعنامه انجام خواهد داد.
اما رهبری فلسطینیان از تصویب این قطعنامه بسیار خشنود شد و آن را «پیروزی تاریخی» خواند. سخنگوی محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین گفت: «تصویب این قطعنامه «سیلی محکمی به‌صورت اسرائیل و سیاست شهرک‌سازی آن است.»
او افزود: این اقدام اثبات‌کننده حمایت جامعه بین‌المللی از راه‌حل دو کشور برای استقرار صلح در خاورمیانه است.
صائب عریقات، مذاکره‌کننده ارشد سابق فلسطینی هم تصمیم شورای امنیت را یک «پیروزی تاریخی برای امید و صلح» نامید.
بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد از یک «قدم مهم» سخن گفت که با برداشتن آن بالاترین ارگان سازمان ملل متحد تاکید کرده که «دورنمای تشکیل دو کشور هنوز هم قابل دستیابی» است.
واکنش رژیم صهیونیستی
در حالی که فلسطینی‌ها از رای ممتنع آمریکا به قطعنامه استقبال زیادی کرده‌اند اما مقامات اسرائیل این قطعنامه را رد کردند و آن را «مخرب و ضداسرائیلی» نامیدند. دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در بیانیه‌ای اعلام کرد که به این قطعنامه عمل نخواهد کرد.
در این بیانیه دفتر نتانیاهو مدعی می‌شود: «شورای امنیت برای جلوگیری از کشتار نیم میلیون سوری کاری نمی‌کند و همزمان علیه تنها دموکراسی واقعی خاورمیانه دست به یکی می‌کند.»
شامگاه جمعه ۲۳ دسامبر نتانیاهو اعلام کرد، علیه دو کشوری که قطعنامه را پیشنهاد داده‌اند اقدامات دیپلماتیک خواهد کرد. او ابتدا سفیران اسرائیل در نیوزیلند و سنگال را برای رایزنی‌های اضطراری به تل‌آویو فراخواند.
نتانیاهو همچنین دعوت خود از وزیر خارجه سنگال را پس گرفت که قرار بود سه هفته دیگر از سرزمین‌های اشغالی دیدن کند. وزارت خارجه اسرائیل نیز همه برنامه‌های کمکی در سنگال را متوقف کرد.
علاوه بر نیوزیلند و سنگال، مالزی و ونزوئلا نیز از پیشنهاددهندگان این قطعنامه به شورای امنیت بودند. این قطعنامه ابتدا از سوی مصر مطرح شد اما با فشار تیم ترامپ، مصر از این موضوع عقب‌نشینی کرد. این انتظار وجود داشت که تا پایان دوره اوباما دیگر این موضوع مطرح نشود اما با اصرار نیوزیلند و سنگال بر مطرح شدن قطعنامه در شورای امنیت، مجددا در دستور کار قرار گرفت و ایالات‌متحده نیز برای اولین‌بار قطعنامه ضداسرائیلی را وتو نکرد.
جان کری دو هفته پیش نیز مجددا از ادامه شهرک‌سازی‌ها از سوی رژیم اسرائیل انتقاد کرده بود.
قطعنامه شورای امنیت هم شهرک‌سازی اسرائیل را ناقض حقوق بین‌المللی و سدی برای اجرای «راه‌حل دو کشور» می‌داند.
این قطعنامه برای جامعه بین‌المللی اهمیتی نمادین دارد، چرا که فشارهای دیپلماتیک را افزایش می‌دهد. در عین حال قطعنامه مورد نظر برای اسرائیل الزامی نیست.
در روزهای گذشته بنیامین نتانیاهو و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آینده آمریکا خواستار وتوی قطعنامه از سوی آمریکا شده بودند. بعد از تصویب این قعطنامه، ترامپ در توییتر نوشت: «در مورد سازمان ملل: بعد از ۲۰ ژانویه اوضاع متفاوت خواهد شد.»
این در حالی است که عدم وتوی قطعنامه تنها با انتقاد ترامپ مواجه نشده است. رهبران ارشد جمهوری‌خواه نیز از این اقدام واشنگتن به شدت انتقاد کرده‌اند.
در این راستا مک‌کین، سناتور آریزونا و از افراد برجسته حزب جمهوری‌خواه درباره وتو نکردن قطعنامه ضداسرائیلی از سوی دولت اوباما گفته است: «رای ممتنع آمریکا به این قطعنامه، ما را در این حمله ظالمانه همدست ساخت و گسستی نگران‌کننده از تاریخچه حمایت‌های دیرینه و دو حزبی ملت آمریکا از متحدمان اسرائیل را به معرض نمایش گذارد.» او تصریح کرد: «این قطعنامه به مثابه یک مانع بر سر راه فرآیند صلح میان اسرائیل و فلسطین عمل خواهد کرد و دشمنان اسرائیل را جسورتر خواهد ساخت.» همچنین پل رایان از دیگر جمهوری‌خواهان برجسته و رئیس مجلس نمایندگان آمریکا هم به کهنه‌سرباز آمریکایی پیوسته و از اقدام باراک اوباما به شدت انتقاد کرده است: «رای شورای امنیت ضربه‌ای بر پیکره صلح است که بنیانگذار رویه‌ای خطرناک برای اقدامات دیپلماتیک بعدی در جهت منزوی و بی‌اعتبار ساختن اسرائیل خواهد بود.» او افزود: «دولت جمهوری‌خواه و متحد ما علاوه بر جبران خسارت وارده از سوی دولت کنونی (اوباما)، اتحادمان با اسرائیل را بار دیگر بنا خواهد کرد.»
در این شرایط اما جان کری، وزیر امور خارجه ایالات‌متحده از اقدام دولت آمریکا دفاع کرد. او در این زمینه گفت: «اقدام آمریکا برای تحقق یک هدف اساسی بود، هدفی که امکان راه‌حل تشکیل دو دولت را حفظ کند، راه‌حلی که تمام دولت‌های آمریکا طی چند دهه ( گذشته) با آن موافق بوده و تنها راه‌حل صلح بین اسرائیل و فلسطینی‌ها است.» با این وجود یک مقام بلندپایه اسرائیلی به آسوشیتد پرس گفته است که پشت محکومیت اسرائیل حمایت باراک اوباما و جان کری وجود داشته است.
روزنامه واشنگتن‌پست در این‌باره می‌نویسد: در دوره مدیریت باراک اوباما دوبار قضیه صلح به‌طور جدی از سوی آمریکا مطرح شد اما هر بار اسرائیل با رد درخواست واشنگتن درباره توقف شهرک‌سازی‌ها آن دو تلاش را ناکام کرد. در دوره باراک اوباما، آمریکا و اسرائیل رابطه مطلوبی نداشتند و بارها مقامات دو طرف علیه یکدیگر سخنرانی کرده‌اند. بارزترین اختلاف این دو به قضیه برجام باز می‌گردد که حتی نتانیاهو بدون دعوت رسمی باراک اوباما و تنها به دعوت جمهوری‌خواهان کنگره به آمریکا رفت و علیه اوباما و برجام موضع منفی گرفت.
تاریخچه وتوی آمریکا
«وتو» یک کارد دو طرفه است که تاکنون آمریکا را با انتقادهای زیادی مواجه کرده است. آمریکا از زمان تاسیس سازمان ملل به دومین کشوری تبدیل شده که بیشترین استفاده را از حق وتوی خود کرده است. البته عمده این حق وتوها به سود رژیم اسرائیل بوده است. آمریکا، بریتانیا و فرانسه از متحدان نزدیک تل‌آویو به حساب می‌آیند و بیشترین وتو را خرج اسرائیلی‌ها کرده‌اند. تقریبا آمریکا از سال ۱۹۷۲ بیشترین استفاده را از حق وتو، به سود اسرائیل داشته است. به‌عنوان مثال در قطعنامه سال ۱۹۷۲، اسرائیل به دلیل کشتار سوری‌ها و لبنانی‌ها از سوی جامعه بین‌الملل محکوم شده بود اما آمریکا این قطعنامه را وتو کرد.
البته در کنار آمریکا نیز فرانسه و بریتانیا هم نقش موثری در وتو کردن قطعنامه‌های ضداسرائیلی داشته‌اند. از ۳۷ سال پیش به این‌سو این برای نخستین‌بار است که اسرائیل در شورای امنیت محکوم می‌شود.
بن رودز، مشاور امنیت ملی ایالات‌متحده در دولت باراک اوباما درباره عدم استفاده از حق وتو به شبکه خبری «PBS» می‌گوید: این یک سنت دو حزبی است که قطعنامه‌های ضداسرائیلی را وتو کنند. قطعنامه‌های بسیاری بوده که درخصوص درگیری اسرائیلی‌ها و اعراب مطرح شده اما هر دو حزب در زمان در دست داشتن قدرت آنها را وتو کرده‌اند. او تصریح می‌کند: چنین قطعنامه مشابهی را پیش‌تر ایالات‌متحده در سال ۲۰۱۱ وتو کرده اما نگاه کنید از آن زمان چه اتفاقی افتاده است. ما درخصوص پروسه صلح شکست خوردیم. این نخست‌وزیر اسرائیل است که پروسه طرح دو کشوری را به شکست کشانده است.
ارسال نظر