دنیای اقتصاد: هوای عراق سمی است. دود سیاه در این سو و آن سو دیده می‌شود. کودکان با دستانی سیاه و چهره‌هایی کثیف در زیر این دود سمی در حال بازی هستند. ظهرها هوا به‌گونه‌ای می‌شود که گویی آفتاب در حال غروب است. این دود سیاه که هوای عراق را احاطه کرده است و وارد ریه‌های عراقی‌ها می‌شود از سوختن چاه‌های نفت به دست داعش تولید می‌شود. ۱۰۰ روز است که مهندسان عراقی و آتش‌نشانان در صدد خاموش کردن آتشی هستند که داعش برانگیخته و دود ناشی از آن مستقیما به دهان مردم می‌رود. به گزارش سی‌ان‌ان، این آتش در ماه اوت در شهر القیاره روشن شد. در اوایل اکتبر که تیم سی‌ان‌ان از آنجا بازدید کرد بخشی از آتش مهار شده بود، اما میزان واقعی آسیب‌ها هنوز روشن نیست.

اکنون ۱۹ چاه نفت در حال سوختن هستند و فقط سه حلقه از آنها مهار شده است. خاموش کردن تمام آنها ماه‌ها زمان می‌برد و میلیون‌ها دلار نیز هزینه به‌دنبال دارد. القیاره در ۳۵ کیلومتری جنوب موصل قرار دارد و داعش با این آتش‌بازی تلاش دارد تا مانع دید نیروهای عراقی شوند و مسیر پیشروی آنها را کند کنند. این یکی از سیاست‌های زمینی ویرانگر داعش است که باعث تحمیل هزینه‌های کلانی به دولت عراق شده است. اخلاف محمد، مهندسی که برای مهار آتش تلاش می‌کند، می‌گوید: «این تروریست‌های داعشی این آتش بازی را راه انداختند. آنها با این کار می‌خواهند از یکسو، مانع دید جنگنده‌ها شوند و از سوی دیگر از نیروهای عراقی انتقام بگیرند و هزینه عقب‌نشینی را تا جایی که می‌توانند بالا ببرند.»

چالشی عظیم

تعداد زیادی از مهندسان، آتش‌نشانان و امدادگران تلاش می‌کنند تا این آتش را مهار و سوختن چاه‌های نفت را پایان دهند. حرارت بسیار بالاست به‌گونه‌ای که باعث شده بخش‌هایی از زمین در آن حوالی بسوزد. دود ناشی از این آتش فراوان است به‌گونه‌ای از یک فاصله مشخص باعث سوزش چشم و جاری شدن اشک چشم می‌شود. محمد می‌گوید: «شرایط سختی است. نمی‌توان با آب، آتش را خاموش کرد. باید به سر چاه برسید و از آنجا آتش را مهار کنید و این کاری دشوار و خطرناک است.» به گزارش سی‌ان‌ان، این آتش حالتی روان دارد و باعث می‌شود خانه‌ها هم بسوزند. بنابراین، اولین گام ممانعت از تسری آتش به مناطق مسکونی است.

برای مهار آتش باید به سرمنشأ آن نزدیک شد و شیر انتقال را بست. اما این احتمال وجود دارد که مواد انفجاری هم در آن حوالی کار گذاشته شده باشد. داعش به این طریق باعث معطلی نیروهای عراقی شده و به تجدید قوا و چینش جدید نیرو می‌پردازد. ریختن سیمان شاید آخرین گزینه باشد زیرا به این معنی است که در آینده احتمالا نتوان از این چاه استفاده کرد. داعش مین‌هایی هم در حوالی چاه‌ها کار گذاشته که باعث می‌شود نزدیک شدن به آنجا خطرناک‌تر شود و هر لحظه احتمال انفجارهای بیشتر برود. اکنون، نفت به سوی مناطق دیگر حرکت کرده و باعث شده خاک و منابع آبی هم دچار بحران شود. با این حال، هنوز ۱۵ هزار نفر از ساکنان القیاره در این شهر زندگی می‌کنند. شهردار این شهر می‌گوید هر روز ده‌ها نفر به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند. صلاح الجبوری می‌گوید: «همه چیز سیاه است. مردم و لباس‌هایشان سیاه است. حتی پرندگان خانگی نیز سیاه شده‌اند.»

تاکتیکی مشابه

در دسامبر ۲۰۱۶ داعش از تاکتیکی مشابه در موصل بهره گرفت. سی‌ان‌ان در گزارشی دیگر می‌نویسد نیمی از مردم در آتشی که از موصل زبانه می‌کشید گرفتار شده بودند و هیچ آبی هم برای نوشیدن وجود نداشت. وقتی نیروهای عراقی سعی در عقب زدن داعش از شرق موصل داشتند این گروه لوله‌های آب را منفجر کرد. این گروه همچنین از انتقال آب به شهر جلوگیری کرد. داعش با قطع برق نیز توانسته مانع پیشروی نیروهای عراقی شود. جبوری شهردار موصل می‌گوید: «داعش با آتش زدن چاه‌های نفت، قطع آب یا جاری کردن آن به درون شهر و قطع برق تلاش دارد تا مردم را با خود همراه سازد و هنگام عقب‌نشینی آنها را با خود می‌برد تا از تلفاتش کاسته شود.» سی‌ان‌ان به نقل از تحلیلگران می‌افزاید داعش اکنون دو استراتژی را به‌صورت همزمان در موصل و اطراف آن دنبال می‌کند: از یکسو به جنگ آبی- نفتی روی آورده و از سوی دیگر با حفر راه‌های زمینی امکان فرار برای نیروهای خود را فراهم کرده و در صورت لزوم می‌تواند با بمب‌گذاری در راه‌های زیرزمینی شهر موصل را به هوا بفرستد. لیز گراند، هماهنگ‌کننده حقوق بشر سازمان ملل در عراق، می‌گوید: «در شهرهایی مانند موصل شاهد الگویی از مبارزه هستیم: داعش از آب، غذا، نفت و هر چیزی که بتواند بر مردم فشار وارد آورد استفاده می‌کند تا دست برتر را از آن خود سازد. از انسان‌ها به‌عنوان سپر استفاده می‌کنند. مردم محکوم به زیستن در آتشی هستند که این گروه روشن کرده است.» مردم قیاره اکنون در آغوش آتش و چاه‌های سوزان نفت و دود سیاهی که فضای شهر را تیره و تار ساخته گذران زندگی می‌کنند. آزادی موصل هزینه دارد و این هزینه‌ای است که عراقی‌ها در حال پرداخت آن هستند.