کابوس لوپن

دنیای اقتصاد: پس‌لرزه‌های انتخاب ترامپ به‌عنوان ساکن بعدی کاخ سفید زنگ خطر را برای برخی کشورها به صدا در آورده است. جنبش‌های پوپولیستی و راست گرا در گوشه و کنار جهان پیروزی ترامپ را به مثابه نشانه‌ای از پیروزی‌های آینده خود می‌نگرند. در همین راستا، فرانسه این روزها به جولانگاه «جبهه ملی» راست افراطی فرانسه تبدیل شده است. حامیان «مارین لوپن»، رهبر این حزب، اکنون شعار «زنده باد فرانسه» سر می‌دهند اما این «زنده باد» از سوی کسانی بر زبان آورده می‌شود که «میهن پرست افراطی» نامیده می‌شوند. به گزارش نیویورک‌تایمز، تا پیش از پیروزی ترامپ، مارین لوپن و حزب او تنها به‌عنوان «نیروهای سیاسی مخرب» در جامعه فرانسه تصور می‌شدند که شانسی برای حضور در الیزه ندارند اما پیروزی ترامپ گویی تمام معادلات را بر هم زد و جنبش‌ها و احزاب راست افراطی، پوپولیستی و چپ‌گرا اکنون شانس پیروزی خود را بیش از هر زمان دیگری می‌بینند.

از چهارشنبه هفته گذشته خروجی رسانه‌های فرانسوی این بود که آنچه در آمریکا با ظهور ترامپ رخ داد در فرانسه در قالب ظهور «جبهه ملی» می‌تواند رخ دهد. نیویورک‌تایمز می‌نویسد البته لوپن تنها نیست. از بالکان تا هلند، سیاستمداران راستگرا به استقبال از انتخاب ترامپ رفته و می‌گویند اکنون نیروهای ملی‌گرا، ضد مهاجر و ضدجهانی‌سازی می‌روند که بر نیروهای حامی جهانی‌سازی و حامی مهاجرت فائق آیند. لوپن روز جمعه در مصاحبه‌ای اعلام کرد: «این اتفاق نشان می‌دهد مردمی که واقعا خواهان چیزی هستند می‌توانند آن را به‌دست آورند. وقتی مردم بخواهند سرنوشت خود را در دست بگیرند می‌توانند هرچند این کمپین دائمی تحقیر و سرزنش وجود داشته باشد. برخی رهبران راستگرا در اروپا پیروزی ترامپ را به نفع خویش توجیه و تفسیر کردند. به‌طور مثال، ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان گفت که پیروزی ترامپ به مثابه تایید مواضع آنها است. برخی دیگر مانند لوپن و گرت ویلدرز(رهبر «حزب آزاد» راست افراطی هلند) پیروزی ترامپ را به مثابه نشانه‌ای امیدوارانه برای امیال و آرزوهای خود می‌پندارند و می‌گویند «نظم جدید انقلابی» با پیروزی ترامپ زاده شده است.

به تعبیر این دسته از راستگرایان، این انقلاب «نخبگان» - جریان‌های اصلی خبری و سیاستمداران مستقر- را کنار زده است. به تعبیر آنها، این نخبگان دست اتحاد با جریان‌های اصلی خبری و سیاستمداران مستقر داده است. لوپن می‌گوید: «پیروزی ترامپ جهان جدیدی را نوید می‌دهد.» تندترین سخنان از زبان ویلدرز در توییتر او بیان شد. او گفت: «تبریک می‌گویم. یک پیروزی تاریخی. یک انقلاب. ما کشورمان را به دست هلندی‌ها خواهیم داد. ما شاهد طغیان در هر دو سوی آتلانتیک هستیم.» نیویورک تایمز می‌نویسد سخنان ویلدرز در حالی است که مواضع وی باعث شده او به اتهام سخنرانی‌های نفرت برانگیز دادگاهی شود. او گفته بود کشورش به جولانگاه مراکشی‌ها تبدیل شده است. این گزارش می‌افزاید: «حزب آزادی ویلدرز با حزب جبهه ملی لوپن در پارلمان اروپایی متحد است و هر دو رویکردی ضدمهاجرت داشته و نسبت به ترامپ به شدت سمپاتی دارند. البته برخی دیگر از رهبران پوپولیست که ضرورتا «راست افراطی» نیستند نیز چالش‌هایی برای نظم سیاسی قدیمی به وجود آورده‌اند. افرادی مانند «بپ گریللو»، رهبر «جنبش ۵ ستاره» در ایتالیا می‌گوید: «دیگران ما را بیگانه‌هراس، عوام فریب و پوپولیست می‌نامند.

آنها درک نمی‌کنند که میلیون‌ها نفر از مردم دیگر روزنامه‌هایشان را نمی‌خوانند و تلویزیون‌هایشان را نمی‌بینند.» اکنون برخی احزاب و چهره‌های اروپایی ترامپ را به مثابه ناجی اندیشه‌های خود و ظهور او را تاییدی بر مواضع خود تلقی کرده‌اند. نهادهای سیاسی فرانسوی می‌گویند اخبار ترامپ همچون بادی موجب شده بادبان‌های راست افراطی به حرکت در آید. «ژان پی یر رافارین»، نخست‌وزیر اسبق فرانسه، می‌گوید: «لوپن می‌تواند پیروز رقابت‌ها شود.»

شاید برای بسیاری از اعضای راست افراطی در فرانسه این یک رویای دور و دراز است که لوپن بتواند وارد دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری در فرانسه شود. اما همان‌طور که ظهور ترامپ نشان داد سیاست می‌تواند عرصه شدن‌ها باشد یعنی عرصه‌ای که غیرممکن در آن ممکن می‌شود. بنابراین، راست‌ها امیدوارند سال ۲۰۱۷ وارد الیزه شوند؛ موضوعی که به کابوسی برای سوسیالیست‌ها و وارثان دوگل تبدیل شده است. چنین است که «سیلوی کوفمان» در تحلیلی برای نیویورک تایمز می‌نویسد راست افراطی فرانسه با پیروزی ترامپ با سرعت و عجله هر چه تمام‌تر پیروزی او را به «مردم آزاد آمریکا» تبریک گفت. کوفمان معتقد است لوپن طی ۱۰ ماه گذشته غایب بوده و در این مدت تلاش کرده تا استراتژی انتخاباتی خود برای ورود به الیزه را تدوین کند. به نظر می‌رسد فرانسه بیش از هر کشور اروپایی دیگری در معرض افتادن در مسیر افراطی گری است.

لوپن یک هدف برای خود مشخص کرده: متلاشی کردن جبهه جمهوری خواه که تلاش دارد با شکل دادن ائتلاف‌های گسترده مانع دستیابی جبهه ملی به قدرت شود. لوپن، ۴۸ ساله، سخت تلاش کرده تا چهره حزب خود به‌عنوان جنبشی افراطی و حاشیه‌ای را به‌گونه‌ای اصلاح کند که نشان دهد از قابلیت تسخیر و اعمال قدرت برخوردار است. او با پیروزی ترامپ روحیه گرفته و جسورتر شده زیرا معتقد است ترامپ انگیزه و فرصت لازم را به او داده است. کوفمان معتقد است احتمالا سال ۲۰۱۷ سومین اتفاق مهم جهانی پس از برگزیت و پیروزی ترامپ در فرانسه رقم خواهد خورد: پیروزی لوپن و حزب جبهه ملی راست افراطی. رافارین معتقد است که پیام انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برای فرانسه این است: «لوپن می‌تواند پیروز شود.» رافارین می‌افزاید همان‌طور که نامزدی ترامپ - چه برسد به پیروزی او- در روزهای اول موضوعی غیرقابل تصور بود، کارشناسان فرانسوی هم می‌گویند نامزدی لوپن غیرقابل تصور بود اما پیروزی ترامپ همه چیز را تغییر داد و «غیرممکن، ممکن شده است.»

لوپن می‌گوید: «اگر مردم باعث تعجب نخبگان می‌شوند دلیل این است که تقصیر از آن نخبگان است و مردم از آنها بریده اند.» با این حال، کوفمان معتقد است که لوپن نمی‌خواهد ترامپ شود زیرا افراط گری‌هایی در وجود ترامپ می‌بیند. لوپن می‌خواهد برچسب‌های نژادپرستی و ... به او نچسبد. این برداشت‌ها به پدرش «ماری لوپن» تعلق دارد که سال گذشته به دلیل اختلاف با دخترش از حزب اخراج شد. لوپن این روزها در تلویزیون حضور می‌یابد، در برابر خبرنگاران خشمگین نمی‌شود، برای نیویورک تایمز سرمقاله می‌نویسد و با فارن افرز مصاحبه می‌کند. اگرچه اکنون ترامپ به ناجی او و همفکران اروپایی‌اش تبدیل شده اما از ترامپ درس‌های بسیاری آموخته است. لوپن سعی دارد از گزافه‌گویی و افراط‌گری‌های ترامپ به دور باشد. لوپن از نقش برنی سندرز در انتخابات آمریکا تجلیل کرد. کوفمان معتقد است: «البته شخص ترامپ نقطه آرمانی او نیست بلکه آن پویایی و فرآیندی که او را به کاخ سفید رساند برای لوپن مهم است.»

استدلال لوپن و همفکران اروپایی اش این است که: مردم از «جهانی‌سازی افسار گسیخته» و مرزهای آزاد به تنگ آمده‌اند؛ مردم خواهان کنترل بر سرنوشت خود از دست نخبگانی هستند که مردم را تحقیر می‌کنند. البته تفاوت‌هایی هم هست که باعث می‌شود دست لوپن برتر باشد: سطح بالای بیکاری (۶/۹ درصد) و بحران گسترده مهاجران که باعث نارضایتی‌هایی برای فرانسه شده است. اگرچه نامزدی ترامپ از سوی یکی از دو حزب آمریکایی مورد حمایت قرار گرفت اما احزاب سنتی فرانسه همچنان لوپن را یک «غیرخودی» می‌نگرند. هوبرت ودرین، وزیر خارجه سابق فرانسه در مصاحبه با لوموند از «عصر شورش‌های انتخاباتی» سخن می‌گوید. «پی یر روزان والون»، مورخ، می‌گوید: «بسیاری از دموکرات‌های واقعی از پوپولیسم نفرت دارند اما نتوانستند ریشه‌های عمیق آن را درک کنند.» این مورخ می‌گوید اعتراض به پوپولیسم کافی نیست بلکه باید به انتقاد از خود نیز بپردازیم.