در روز دوشنبه، هجدهم فوریه سال ۲۰۰۸ میلادی، شکیب خلیل، رییس اوپک و وزیر انرژی کشور الجزایر و عبدالعزیر بوتفلیقه رییس جمهور این کشور سفری دو روزه به مسکو انجام دادند تا در مورد ایجاد اوپک گازی با بزرگترین دارنده ذخایر گاز جهان به بحث و گفت‌وگو بنشینند. در این سفر در مورد قرارداد منحل شده بین شرکت گازپروم روسیه و شرکت سوناتراچ (Sonatrach ) کشور روسیه نیز صحبت خواهد شد.

گازپروم در اوایل سال ۲۰۰۷ میلادی قراردادی با شرکت دولتی الجزایری منعقد کرد که به موجب آن شرکت سوناتراچ در پروژه های استخراج گازپروم مشارکت می‌کرد؛ اما به دلایل نامعلومی‌این رابطه گازی در اواخر همین سال قطع شد و طرفین در مورد دلیل قطع شدن رابطه نظری ارائه ندادند.

قرار بر این است که رییس اوپک در این دیدار با ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری کشور روسیه، دیدار و گفت‌وگو کند. شکیب خلیل، وزیر انرژی الجزایر و رییس اوپک در مصاحبه ای با شبکه خبری رویتر آفریقا گفت: «ایجاد سازمانی مشابه اوپک برای گاز با تشکیل جلسات مداوم بین صادرکنندگان گاز متفاوت است. هم‌اکنون وضعیت بازار به‌گونه‌ای نیست که بتوان سازمانی مشابه اوپک راه‌اندازی کرد، ولی باید برای این کار زمینه‌سازی شود.»

در این میان، ایران و روسیه که بزرگترین دارندگان ذخایر گازی جهان هستند، بر ایجاد این سازمان تاکید دارند و آن را بسیار ضروری می‌دانند. غلامرضا انصاری، سفیر ایران در مسکو، در ملاقات اخیر خود با ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، بر اهمیت همکاری گسترده‌تر بین کشورهای دارای ذخایر گاز به منظور ایجاد سازمانی مشابه اوپک تاکید کرد.

وی معتقد است: تعلل در انجام مطالعات اولیه و ایجاد این سازمان سبب بی‌ثباتی بازار گاز می‌شود که این نه به نفع تولید‌کنندگان است و نه برای مصرف‌کنندگان سودآور است. پیش‌بینی می‌شود ایجاد این سازمان حداقل به ۲۰ سال زمان نیاز داشته باشد.

پیشینه طرح

طرح اولیه ایجاد اوپک گازی دو سال قبل و در ششمین جلسه وزرای انرژی کشورهای عضو اوپک توسط ایران ارائه شد. در آوریل سال ۲۰۰۷ میلادی در جلسه‌ای که کشورهای صادرکننده گاز طبیعی در کشور قطر تشکیل داده بودند، قرار شد تا مطالعات کارشناسی برای ایجاد این سازمان انجام شود.

اما زمانی‌که این طرح عنوان شد با مخالفت‌های بسیاری از طرف کشورهای اروپایی و آمریکا مواجه شد. آنها بر این باورند ایجاد این سازمان توسط کشورهایی که مخالف آمریکا هستند، سبب می‌شود تا بازار گاز جهان بلوکه شود و قیمت این منبع انرژی در بازارهای غربی افزایش یابد.

یکی از سران اقتصادی آمریکا در این مورد می‌گوید: «ایران و ونزوئلا در زمره کشورهایی هستند که تمایلی به دوستی با آمریکا ندارند. از طرف دیگر حضور کشوری مثل روسیه که متمایل به افزایش قدرت خود در جهان و درصدد بازگشت به دوره امپراتوری اقتصادی است نیز می‌تواند جریان ضد‌آمریکایی را جهت دهد و بر قدرت این بلوک گازی بیافزاید.»

آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش اخیر خود در مورد ایجاد سازمان کشورهای صادرکننده گاز نوشت: «طرح ایجاد این سازمان نشان‌دهنده خواست کشورهای دارای ذخایر گاز به کنترل قیمت و بازار است.»

غرب پیش‌بینی می‌کند بعد از تشکیل این سازمان، قیمت هر هزار متر مکعب گاز طبیعی مایع از ۲۶۵دلار به ۳۵۰ تا ۴۰۰دلار برسد. آنها بر این باورند ایجاد سازمان کشورهای صادرکننده گاز طبیعی که قویا مورد حمایت روسیه است، سبب تغییر نقشه ژئوپلتیکی و استراتژیکی جهان شود و نقش آمریکا در اقتصاد جهان را کمرنگ نماید.

هفتمین جلسه در تابستان ۲۰۰۸

از زمانی‌که طرح اولیه ایجاد سازمان کشورهای صادرکننده گاز طبیعی ارائه شد، کشورهای دارای ذخایر گاز جلساتی را تشکیل می‌دهند تا در مورد مسائل مرتبط با تشکیل سازمان با یکدیگر بحث و گفت‌وگو کنند و مشکلات موجود در راه شکل‌گیری این سازمان را برطرف نمایند.

قرار بر این است در تابستان سال ۲۰۰۸ میلادی هفتمین جلسه کشورهای دارای ذخایر گاز در مسکو پایتخت روسیه برگزار شود. مسکو شهری است که به عنوان مقر سازمان کشورهای صادر‌کننده گاز پیشنهاد شده است. به همین دلیل از نظر شرکت‌کنندگان، جلسه ماه ژوئن سال‌جاری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

هم‌اکنون اصلی‌ترین هدف این جلسات افزایش همکاری‌ها بین کشورهای صادرکننده گاز طبیعی و همکاری برای توسعه حوزه‌های گازی در کشورهای گازخیز است. روسیه، ایران، قطر، ونزوئلا، نیجریه و الجزایر که اصلی‌ترین اعضای این جلسات هستند، تاکید دارند جلسات را برای توسعه همکاری‌های دو جانبه و چند جانبه گازی بین کشورهای دارای ذخیره گازی برگزار می‌کنند.

البته برخی از این کشورها از جمله ایران و روسیه اهمیت این سازمان را بسیار زیاد می‌دانند و بر راه‌اندازی آن در مدت زمانی کوتاه تاکید دارند. دیگر کشورها از جمله الجزایر بر این باور هستند که ایجاد این سازمان نیاز به مطالعات بیشتر دارند.

شکیب خلیل، رییس اوپک، در مورد ایده ایجاد سازمان کشورهای صادر‌کننده گاز طبیعی می‌گوید: «ایده ایجاد سازمانی مشابه اوپک برای صادرات گاز یک ایده نپخته و اولیه است که باید در مورد آن بررسی‌های زیادی انجام شود. جلسات متوالی کشورهای دارای ذخایر گاز به رهبری روسیه برای شکل گرفتن این ایده و تکمیل آن است.»