سوریه در بن‌بست

گروه جهان: دوشنبه تبدیل به روزی شد که اختلافات روسیه و آمریکا درخصوص حل بحران سوریه آشکارشود. به گزارش سی‌ان‌ان، در حاشیه اجلاس گروه ۲۰ روز دوشنبه باراک‌اوباما، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده پس از دیدار با پوتین، همتای روسی‌اش اعلام کرد دو کشور در مورد سوریه به توافق نرسیده‌اند. در حالی که انتظار می‌رفت دیدار پوتین با اوباما به حل مشکلات موجود بین دو کشور درباره اوکراین و سوریه ختم شود، سخنگوی امنیت ملی آمریکا تایید کرد که دو کشور به هیچ توافقی دست نیافته‌اند.

خبرگزاری ایتارتاس نیز به نقل از سخنگوی کرملین با تایید این مطلب که دو کشور در هیچ زمینه‌ای به توافق دست پیدا نکرده‌اند، تصریح کرد: دیدار روسای‌جمهوری آمریکا و روسیه بیشتر از زمانی که در نظر گرفته شده بود، طول کشید و عمده مباحث بین دو طرف هم درخصوص سوریه بود. به بن‌بست رسیدن مذاکرات دو نفر در حالی رخ داده است که دیدار وزرای امورخارجه دو کشور نیز به بن‌بست رسیده بود. خبرگزاری‌ رویترز به نقل از مقامات آمریکایی اعلام کرد که دور تازه مذاکرات میان وزیران‌خارجه ایالات‌متحده و روسیه در مورد بحران و جنگ داخلی سوریه، بدون آنکه طرف‌ها به توافقی دست پیدا کنند، پایان یافته‌ است. به گفته این مقام آمریکایی «اختلافات باقی‌ است.» جان کری و سرگئی لاوروف، همپای روسای‌جمهور دو کشور روز دوشنبه، در حاشیه نشست سران ۲۰ قدرت اقتصادی جهان، «گروه۲۰»، در‌هانگ‌ژوی چین، مذاکراتی را انجام دادند که در نهایت شکست آن اعلام شد.

بنا بر گزارش‌ها، مقام وزارت‌خارجه ایالات‌متحده، روسیه را متهم کرده که از توافق‌هایی که پیش‌تر بین دو طرف‌ حاصل شده بود، عقب‌نشینی کرده‌است. توافقاتی که واشنگتن مایل به تغییر آنها نیست. مسکو نیز با تایید این شکست‌ با صدور بیانیه‌ای از سوی وزارت خارجه این کشور واکنش نشان داد. وزارت خارجه روسیه در این بیانیه تاکید کرد که نیازی به اظهارات دراماتیک پس از شکست مذاکرات با آمریکا پیرامون سوریه نیست. پیش‌تر هدف از مذاکرات تازه میان لاوروف و کری، پیدا کردن راهی برای افزایش تعاملات و همکاری، در ایجاد آتش‌بسی پایدارتر در سوریه بیان شده بود. از گزارش‌های رسانه‌ای منتشر شده، این‌طور به نظر می‌رسید که احتمالا طرف‌ها در مورد کمک‌رسانی به حلب و توقف حملات، دست‌کم، بخشی از عملیات هوایی روسیه و ارتش سوریه، در مناطق تحت‌کنترل شورشیان، به توافقاتی رسیده‌اند. این در شرایطی است که باراک اوباما، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده، یک روز پیش از انتشار خبر فعلی، گفته بود گفت‌وگوهای مسکو و واشنگتن، «لحظه‌به‌لحظه» ادامه دارد، هرچند «اختلافات عمیق» باقی ا‌ست و نتیجه مذاکرات هم نهایی نشده‌است. اوباما روز یکشنبه ابراز امیدواری کرده بود که «حداقل پیشرفت‌هایی» در این مذاکرات حاصل شود.

روسیه از مهم‌ترین حامیان بشار اسد به‌شمار می‌رود. آمریکا خواستار کناره‌گیری اسد از قدرت است و از گروهی از شورشیان مخالف دولت سوریه در نبردهای زمینی علیه «حکومت‌خودخوانده اسلامی» حمایت می‌کند. در عین‌حال ائتلافی به رهبری آن کشور نیز مواضع داعش و گروهی دیگر از افراطیون را در سوریه هدف قرار می‌دهند. در این شرایط دیپلمات‌های دو کشور می‌گویند که فعلا مذاکرات به بن‌بست رسیده است، زیرا مذاکره ‌کنندگان نتوانسته‌اند روی اختلاف‌نظرهایشان کار کنند. یکی از مقامات آمریکا به سی‌ان‌ان گفت: «مواردی باقی‌مانده که باید حل شود.» با این حال هیچ‌کدام از مقامات دو کشور هنوز درخصوص اینکه مذاکرات از چه زمانی مجددا از سر گرفته می‌شود، اظهارنظری نکردند.

روز یکشنبه بیشتر خبرگزاری‌ها به نقل از مقامات دو کشور اعلام کردند تا ساعاتی دیگر مقامات آمریکا و روسیه به یک توافق دست خواهند یافت اما با گذشت زمان مشخص شد اختلافات اساسی بین دو کشور باقی‌مانده است. همزمان رئیس‌جمهوری فرانسه در دیدار با همتای روس خود خواستار تلاش برای دستیابی به راهکار سیاسی برای خروج از بحران سوریه شد. رئیس‌جمهوری فرانسه در دیدار با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود در حاشیه نشست گروه ۲۰ در چین گفت: ما باید اکنون برای حل سیاسی بحران سوریه همکاری کنیم و به‌خاطر برقراری صلح در این کشور به این راهکار فوری دست یابیم. اولاند تاکید کرد که وی و پوتین هدف مشترکی دارند و آن مبارزه با تروریسم است. وی افزود: ما باید از طریق مذاکره به راهکار سیاسی در سوریه دست یابیم. زمانی که جنگ‌ها و درگیری‌ها رخ می‌دهد و با تروریسم و آوارگان مواجه می‌شویم، این مسائل بر اقتصاد روسیه و فرانسه تاثیر می‌گذارد. اولاند از پوتین خواست به شکل واقع بینانه با اوضاع سوریه و اوکراین برخورد کند.

داعش از مرزهای ناتو دور شد

در تحولاتی تازه در سوریه، نخست‌وزیر ترکیه اعلام کرده است عملیات ارتش آن کشور و شورشیان مورد حمایت آنکارا، به «پاکسازی کامل» منطقه مرزی سوریه با ترکیه از نفرات «داعش» انجامیده‌است. از سوی دیگر گزارش‌ها نشان می‌دهد نیروهای ارتش دولت سوریه موفق شده‌اند بخش‌هایی از آنچه را که در ماه گذشته در شهر حلب از دست داده بودند، دوباره به کنترل خود درآورند. به گزارش خبرگزاری آنادولو، گروه موسوم به ارتش آزاد سوریه با حمایت ترکیه، کنترل کامل کرانه باختری رود فرات تا غرب اعزاز در نوار مرزی با ترکیه را در دست گرفت و براساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه داعش روستاهای مرزی بین رود و دریاچه «الساجور» در حومه غربی جرابلس و شهرک استراتژیک «الراعی» در حومه شمال‌شرقی حلب را از دست داده است.

این اتفاق به آن معنا است که از سال ۲۰۱۳ یعنی زمان اعلام ظهور داعش، برای اولین‌بار این گروه دیگر مرزی با کشورهای تحت پوشش ناتو از جمله ترکیه ندارد. ارتش ترکیه با کمک نیروهای شورشی سوریه ۵۷ مایل از مرزهای خود را با سوریه بازپس گرفت، افزون بر اینکه به نیروهای شورشی هم کمک کرد تا تا با عقب‌راندن داعش کنترل شهرهای اعزاز و جرابلس به‌دست این نیروها بیفتد. این مرزها یکی از گذرگاه‌ها برای پیوستن مبارزان خارجی به نیروهای داعش در سوریه به حساب می‌آمده است. پیش‌تر ترکیه متهم شده بود که به دلیل عدم توجه کافی به مرزهایش موجب نیروگیری داعش و سایر گروه‌های افراطی در سوریه شده است.