جنگ تمام عیار در شمال سوریه

گروه جهان: ترکیه جبهه جدیدی در سوریه گشوده است. صف تانک‌های ترکیه در مرز با سوریه که به سوی جرابلس در حرکت بودند باعث موج شدید خبری در رسانه‌های جهان شده است. این کشور حملات هوایی و زمینی به کردهای سوریه و داعش را آغاز کرد. درگیری‌های شدیدی بین نیروهای کرد سوریه و تانک‌های ترکیه در اطراف روستای العمارنه در جنوب جرابلس رخ داد. به گزارش رویترز، دولت ترکیه اعلام کرد که به همان اندازه که با یاغیان کرد در داخل برخورد می‌کند، بدتر از آن با کردهایی برخورد می‌کند که در سوریه سودای استقلال در سر دارند. رویترز به نقل از مقام‌های ترکیه می‌نویسد این کشور همزمان مواضع داعش و کردها را هدف قرار می‌دهد. این گزارش می‌افزاید ترکیه خواهان توقف ندای استقلال‌طلبی کردهای سوری است زیرا در این‌صورت، این کشور خواهد توانست کردهای داخلی را هم مهار کند. اکنون به نظر می‌رسد کردهای ترکیه و سوریه ائتلاف نانوشته‌ای دارند تا آنکارا را تحت‌فشار قرار دهند.

اگرچه کردهای سوریه (YPG) در زمره متحدان آمریکا در نبرد با داعش هستند و بارها از آمریکا تسلیحات دریافت کرده و هم‌اکنون برخی از مشاوران آمریکایی هم در مناطق کردنشین مشغول آموزش آنها هستند اما روز شنبه نیروهای امنیتی ترکیه اعلام کردند که دو فروند اف- ۱۶ مواضع کردها را هدف قرار داده‌اند. این در حالی است که آمریکا هیچ واکنشی نداشت. چندی پیش نیروهای ارتش سوریه وقتی به بمباران اهداف کردها پرداختند با اولتیماتوم آمریکا مواجه شدند اگر بار دیگر نیروهای ارتش سوریه مناطقی که نیروهای آمریکایی در آن حضور دارند را هدف قرار دهند با واکنش جنگنده‌های آمریکایی مواجه خواهند شد. نیروهای ترک می‌گویند کردها پس از هدف قرار دادن یک تانک ارتش ترکیه، یک سرباز را کشته و سه سرباز دیگر را زخمی کردند. نیروهای امنیتی ترکیه می‌گویند در واکنش به این اقدام بار دیگر مواضع کردها را بمباران کردند.

شورشیان سوری که با حمله آنکارا مخالفند اعلام کردند که ارتش ترکیه نیروهای متحد کردها را هدف قرار داده‌اند، نه نیروهای کرد را. رویترز می‌نویسد شبه‌نظامیان کرد در ترکیه اقدام به شلیک موشک به فرودگاهی در دیاربکر کردند. خبرگزاری دوغان نوشت مردم فریادزنان به دنبال سرپناه می‌گشتند. با آغاز حملات ترکیه به سوریه از روز چهارشنبه احتمال تغییر معادلات در سوریه وجود دارد. نیروهای شورشی متحد با ترکیه به یاری نیروهای ویژه ترک آمدند تا هم جرابلس را از داعش پاکسازی کنند و هم مانع پیشروی کردها شوند. اگرچه برخی معتقدند حمله ترکیه به سوریه با چراغ سبز مسکو، واشنگتن صورت گرفته اما رویترز می‌نویسد اقدام نظامی آنکارا ممکن است ترکیه را در تنش با ناتو و آمریکا قرار دهد، زیرا آنها کردها (YPG) و نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) را تحت‌حمایت خود دارند. ناتو و آمریکا، این دو گروه را متحدان کلیدی در نبرد با داعش در سوریه می‌بینند.

تغییر معادلات داخلی در سوریه

«شورای نظامی جرابلس»، بخشی از SDF، اعلام کرد که حملات ارتش ترکیه تلفاتی بر جا گذاشته است. رامی عبدالرحمان، مدیر دیده‌بان حقوق بشر سوریه به خبرگزاری فرانسه گفت: «درگیری‌ها در اطراف روستای العمارنه بین شورای نظامی جرابلس- مورد حمایت کردها - و تانک‌های ترکیه بود که به سمت این روستا پیشروی کرده بودند.» رویترز می‌نویسد ارتش ترکیه ویدئویی منتشر کرده که نشان می‌دهد صلیب‌سرخ این کشور همراه با نیروهای ارتش ترکیه در حال توزیع غذا و کمک به مردم در جرابلس است. با این حال، درگیری‌ها در جرابلس میان نیروهای مختلف در جریان است. حمله ترک‌ها می‌تواند باعث تغییر و تحولاتی در سوریه شود. در اولین گام، رویترز نوشت برخی گروه‌های شبه‌نظامی به «شورای نظامی جرابلس» اعلام وفاداری و بیعت کردند و نوک پیکان خود را به سوی ارتش ترکیه نشانه رفتند. این اقدام همچنین می‌تواند باعث شود گروه‌های رقیب به یک همنوایی علیه ترکیه برسند. همچنین گفته شده ممکن است بار دیگر میان نیروهای مخالف ترکیه با کردها ائتلافی نانوشته پدید آید و آن سرنوشتی که برای شوروی در افغانستان رقم خورد این‌بار برای ترکیه در سوریه رقم بخورد. البته این امر منوط به تداوم حضور ترک‌ها است. «کتائب‌شمس‌الشمال‎»، یکی از جناح‌های SDF، در بیانیه‌ای اعلام کرد که به سوی «جبهه جرابلس» می‌رود تا به شورای نظامی علیه «تهدیدی که از سوی ترکیه علیه آنها شکل گرفته» یاری رساند.

به گزارش الجزیره، گروه‌های مخالف ترکیه همچنین به هشتگ‌های اینترنتی علیه «اشغالگران ترک» متوسل شده‌اند تا به این وسیله جنگ را به فضای مجازی هم بکشانند. الجزیره به نقل از جان کری می‌نویسد: وزیر خارجه آمریکا چهارشنبه گذشته به کردهای سوریه هشدار داد که به شرق فرات عقب بنشینند در غیر این صورت، حمایت واشنگتن از این گروه خاتمه خواهد یافت. به نظر می‌رسد تغییر و تحولاتی در سوریه در راه است.

الجزیره می‌نویسد کردهای سوریه تلاش دارند تا منطقه تحت‌کنترل کردها را به شرق فرات پیوند بزنند. ولادیمیر فون ویلگنبور گ، تحلیلگری که در منطقه قامشلی مستقر است، می‌گوید: «منبج و الباب در میانه دو منطقه خودمختار کردنشین قرار دارد. کردها از این نگرانند که برایشان این امکان حاصل نشود که دو منطقه را به‌هم وصل کرده و یک منطقه واحد کردنشین تشکیل دهند.» به دلیل ترس از یک منطقه مستقل کردنشین است که وزیر خارجه آمریکا به کردهای سوری- به‌رغم اتحاد با واشنگتن علیه داعش- هشدار داده که به شرق فرات عقب‌نشینی کنند. ویلگنبورگ می‌گوید: «اکنون هر دو طرف (کردها و ارتش ترکیه) به الباب فشار می‌آورند و این می‌تواند اوضاع را بدتر کند.» جان کری گفته بود واشنگتن بر اساس «مبانی محدودی» به حمایت از کردها می‌پردازد. چنین به نظر می‌رسد که واشنگتن به دلیل تمرد آنکارا با حمایت از کردها قصد گوشمالی آنکارا را داشت اما با بهبود رابطه آنکارا با مسکو و همکاری نزدیک مسکو- واشنگتن در قضایای سوریه، کارت کردها در برابر ترکیه دیگر اهمیت سابق را ندارد. چنین است که کری افزود: «ما مدافع یک سوریه واحد هستیم و اجازه یک طرح کردی مستقل را نمی‌دهیم.» الجزیره می‌نویسد در حالی که نبرد میان شورشیان مورد حمایت ترکیه و نیروهای کرد در غرب فرات شدت گرفته است، منابع کردی اعلام کردند که ترکیه به سوی کوبانی در حرکت است تا فرآیند ساخت دیوار را شروع کند.

ویلگنبورگ می‌گوید: «هدف از ساخت دیوار در منطقه کوبانی که در دو کیلومتری ترکیه است متوقف کردن قاچاق مرزی و محدود کردن کردها است.» البته حمله ترکیه به سوریه اگرچه نقض حاکمیت سرزمینی این کشور به حساب می‌آید اما برای دولت اسد نیز مزایایی دارد. این حمله باعث می‌شود لااقل تا برهه‌ای اندیشه کردستان مستقل از ذهن کردهای سوری کنار گذاشته شود و تمامیت سرزمینی این کشور هم حفظ شود. بی‌تردید حمله نیروهای ارتش سوریه به مواضع کردها نیز حاکی از ترسی بود که اسد از استقلال کردها داشت.