وضعیت وخیم اقتصاد ونزوئلا امکان دارد خریدار نفت این کشور را فراری دهد. در ۱۵ سال اخیر چین حدود ۱۲۵ میلیارد دلار به ونزوئلا قرض داده است. این قرض‌دهی به واسطه پیش‌خرید نفت از ونزوئلا صورت گرفته است. اما بعد از این ممکن است پکن تصمیم بگیرد که دیگر برای دستیابی به ذخایر مورد نیاز نفتی خود، سیاست قرض دادن به ونزوئلا را دنبال نکند. فایننشال‌تایمز با اشاره به وضعیت وخیم ونزوئلا می‌نویسد: اگر کشوری لایق تحول سیاسی باشد، آن کشور، ونزوئلا خواهد بود.

گروه اقتصاد بین‌الملل، نیما صبوری: پس از سال‌ها تحمل اوضاع بد اقتصادی، حالا اقتصاد ونزوئلا در حال سقوط است. اما آیا کاهش اخیر قیمت نفت می‌تواند نقطه عطفی باشد که در نهایت باعث گذر از دوران سیاه اقتصاد مارکسیستی شود که از سال ۱۹۹۹ توسط هوگوچاوز در ونزوئلا بنیان نهاده شد؟ به گزارش فایننشال‌تایمز، در دو ماه اخیر که قیمت نفت حدود ۲۰ درصد کاهش داشته است، تولیدکنندگان طلای سیاه در سراسر دنیا از پایان‌یافتن حرکت نزولی قیمت نفت و برگشتن قیمت آن به حالت عادی، ناامید شدند. برای بسیاری از این تولیدکنندگان کاهش دوباره قیمت نفت به منزله ورشکستگی آنها خواهد بود. بسیاری از این شرکت‌ها سود سهام خود را از طریق قرض پرداخته‌اند، اقدامی که با کاهش قیمت نفت آنها را با بحران روبه‌رو می‌سازد. همچنین بسیاری از شرکت‌های نفتی نیز با مشکلات سرمایه‌گذاری در پروژه‌های خود روبه‌رو هستند که برای در جریان نگه داشتن این پروژه‌ها نیاز به قیمت‌های بالاتر دارند.

اما شاید ناگوارترین اثر کاهش قیمت نفت روی کشورهایی باشد که اقتصاد آنها کاملا به درآمدهای نفتی وابسته است. در چنین کشورهایی کاهش قیمت نفت می‌تواند موجب نابسامانی‌ها و نزول شاخص‌های اقتصادی همچون افزایش نرخ بیکاری، کاهش پرداخت‌های رفاهی و کاهش سطح استاندارد زندگی شود که این عوامل می‌تواند موجب بروز تنش‌هایی اجتماعی شود. کشورها‌ی عضو اوپک و در میان آنها ونزوئلا را می‌توان پرچمدار آنها در این جریان دانست که شاخص‌های اقتصادی آن تاثیر قابل‌توجهی از کاهش قیمت نفت داشته‌اند. برای سال‌ها اوضاع اقتصادی در ونزوئلا رو به وخامت بوده است. بسیاری از تصمیمات سیاسی در این کشور، استقلال و توانایی یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تامین‌کننده انرژی دنیا یعنی شرکت نفت ونزوئلا را (که شرکتی دولتی است) تحت‌الشعاع قرار داده است. ونزوئلا هرگز موفق نشده بخش‌های مختلف اقتصادی خود را به‌طور متوازن رشد دهد، به‌طوری‌که در‌‌‌آمدهای دولت در این کشور به‌طور کامل وابسته به نفت است و حدود ۹۵ درصد از درآمد صادرات این کشور از فروش نفت تامین می‌شود. از طرف دیگر، کاهش قیمت نفت در این کشور با کاهش سطح تولیدات همراه شده که موجب رکود شدید اقتصادی شده است، به‌طوری که پیش‌بینی می‌شود تولید ناخالص داخلی ونزوئلا امسال حدود ۱۰ درصد کاهش داشته باشد. نرخ رسمی بیکاری ۲۰ درصد در این کشور اعلام شده است که به نظر می‌رسد آمار واقعی بیشتر از این عدد باشد. نرخ تورم طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول ۷۰۰ درصد گزارش شده است که همچنان در حال افزایش است. همچنین این کشور با بحران واردات کلاهای اساسی همچون غذا و دارو روبه‌رو است.

در ماه‌های اخیر که قیمت نفت کاهش شدید داشته اوضاع در این کشور وخیم‌تر نیز شده است. علاوه بر کاهش قیمت نفت، کاهش حجم تولیدات نفتی این کشور نیز درآمد‌های نفتی آن را کاهش داده است به‌طوری‌که تولید نفت در ماه ژوئن در این کشور به ۱/ ۲ میلیون بشکه در روز رسیده که پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال به ۷/ ۱ میلیون بشکه در روز کاهش یابد. این کاهش می‌تواند تحت تاثیر عواملی همچون کمبود سرمایه‌گذاری، بحران کمبود برق که کل ونزوئلا را تحت تاثیر قرار داده است و کاهش سطح همکاری شرکت‌های بزرگ خدماتی بین‌المللی نظیر «هالیبرتون» به‌دلیل بدهی‌های چند میلیارد دلاری باشد.

براساس مشکلات به‌وجود آمده، شاید نیاز به تغییرات دولت بیش‌ازپیش آشکار شود. یکی از سوالات اساسی در این رابطه این است که واکنش چین به این اتفاقات چگونه خواهد بود؟ در ۱۵ سال اخیر چین حدود ۱۲۵ میلیارد دلار به ونزوئلا قرض داده است. اما بعد از این ممکن است پکن تصمیم بگیرد که دیگر برای دستیابی به ذخایر مورد نیاز نفتی خود، سیاست قرض دادن به ونزوئلا را دنبال نکند. از طرف دیگر در این شرایط نامساعد، شرکت‌های خدماتی بین‌المللی ممکن است از خدمات دادن به شرکت‌های نفتی دست بکشند یا اینکه سطح همکاری‌های خود را با این شرکت‌ها به حداقل برسانند، که اگر این اتفاق رخ دهد می‌تواند باعث شود تولید نفت در ونزوئلا با بحرانی دیگر روبه‌رو شود. در این میان، ارتش ونزوئلا سعی دارد با گرد هم آوردن شرکت‌های خدمات نفتی خود این مشکل را مرتفع سازد که به نظر توانایی لازم برای انجام چنین کاری را ندارد.

با توجه به اتفاقاتی که تا به اینجا به آنها اشاره شد، آیا تغییر نظام سیاسی در این کشور محتمل است؟ ونزوئلا کشوری است با جامعه‌ای باز که دارای ساختار‌های اجتماعی منعطف و آزادی‌های بیان و عقیده است، با وجود اینکه بسیاری از مردم این کشور که توانایی‌های بسیاری دارند، مهاجر هستند. حتی اگر فروش نفت در این کشور کاهش شدیدی داشته باشد، منابع طبیعی بکر و دست‌نخورده‌ و همچنین دسترسی‌ که به بازارها‌ی آمریکای شمالی دارد، می‌تواند راه نجاتی برای این کشور تلقی شود. اگرچه هوگو چاوز و جانشینش که بعد از آن آمده‌اند، ونزوئلا را به ورطه نابودی کشانده‌اند، اما همچنان این کشور ظرفیت تبدیل شدن به یکی از موفق‌ترین اقتصاد‌های آمریکای لاتین را داراست.

واقعیت این است که اگر کشوری لایق تحول سیاسی باشد، آن کشور، ونزوئلا خواهد بود.