این 27 نفر

گروه جهان: در حالی که روز دوشنبه صف ۲۷ نفری متفکران کودتا، یکی پس از دیگری وارد یکی از شعب دادگاه‌های عمومی می‌شدند تا درخصوص کودتای صورت گرفته بازجویی شوند، حزب عدالت و توسعه در پی آن است که گزینه اعدام را به روی میز بازگرداند.

به گزارش سی‌ان‌ان در تصاویری که منتشر شده است، آکین اوزترک به‌عنوان عامل اصلی کودتا در ابتدای صف ایستاده و منتظر ورود به شعبه است. آکین اوزترک، ژنرال بازنشسته و ۴ ستاره این کشور، پیش‌تر فرمانده نیروی هوایی این کشور بوده و از سوی اردوغان متهم شده که طراح اصلی کودتا است. در یکی از عکس‌ها مشخص شده است که یکی از گوش‌های وی بانداژ شده است. این در شرایطی است که در یک عکس دسته‌جمعی که احتمالا از سوی نیروهای امنیتی این کشور صورت گرفته، مشخص شده است همه ۲۷ نفر افسران و مقامات رده بالای ارتش این کشور شرایط مشابهی دارند و به شدت کتک خورده‌اند. عکس دسته‌جمعی مذکور که دست به دست در شبکه‌های اجتماعی در حال چرخیدن است، حاکی از آن است که ژنرال‌ها منتظر یک ون هستند تا آنها را به دادگاه ببرد. این در شرایطی است که در روزهای اخیر عکس‌های زیادی در شبکه‌های اجتماعی در حال انتشار است. در یک عکس، نیروهای امنیتی ترکیه در یک سالن بسیار بزرگ سربازان ارتش را لخت، رو به دیوار نشانده‌اند. در عکس دیگر چند سرباز مجبور شده‌اند تا برای ساعت‌های متمادی به عکس اردوغان خیره شوند.

اردوغان قسم خورده است تا ارتش را از حضور ناخالصی‌ها پاک نکند از پا ننشیند. تا لحظه تنظیم خبر تاکنون ۸ هزار و ۷۷۷ نفر در ترکیه دستگیر شده‌اند. برخی رسانه‌ها روز گذشته خبر دادند که در فرودگاه دوم شهر استانبول بین کودتاچیان و نیروهای پلیس که برای دستگیری آنها فرودگاه را محاصره کرده بودند، درگیری رخ داده است. وزیر امور خارجه ترکیه می‌گوید که این دستگیری‌ها ادامه خواهد داشت. در این راستا روز گذشته خبر رسید که گستره دستگیری‌ها به حلقه نزدیک به اردوغان رسیده است. خبرگزاری اسپوتنیک گزارش داد که روز یکشنبه دستور بازداشت علی یازیچی، مشاور نظامی اردوغان نیز صادر و وی هم بازداشت شده است. همچنین در میان دانه درشت‌های دستگیر شده می‌توان به فرمانده پایگاه هوایی اینجرلیک اشاره کرد که روز یکشنبه نام وی نیز در میان بازداشت‌شدگان دیده شده است. خبرگزاری آناتولی گزارش داد که روز یکشنبه بکر ارچان وان نیز دستگیر شد. روز شنبه پایگاه مهم اینجرلیک به دلیل دستگیری افراد مظنون به کودتا تعطیل شده بود. انتظار می‌رفت که کانون وکلای ترکیه دفاع از متهمان این کودتا را بر عهده بگیرد. اما رئیس کانون وکلای ترکیه می‌گوید در چند روز گذشته به متهمان دسترسی نداشته‌اند. بر این اساس نیروهای امنیتی ترکیه اجازه حضور وکلا را در روند بازجویی نداده‌اند. در این‌باره خبر می‌رسد که روز گذشته و در هنگام برگزاری دادگاه وکلای متهمان توانسته‌اند با موکلان خود دیدار داشته باشند. دولت ترکیه اعتقاد دارد پشت این کودتا روحانی پرنفوذ این کشور، یعنی فتح‌الله گولن قرار دارد. بر این اساس از روز شنبه هزاران نفر از اعضای قوه قضائیه در ترکیه از کار برکنار و هزاران سرباز نیز دستگیر شده‌اند.

نخست‌وزیر ترکیه می‌گوید بازداشت‌شدگان کودتاچی هستند و بهای سنگینی خواهند پرداخت. اردوغان نیز گفته است این «ویروس‌ها» را از سطح نهادها و موسسات پاک خواهد کرد. وی به همین منظور روز یکشنبه در جمع حامیان خود قسم خورد از کودتاچیان انتقام خواهد گرفت. در این سخنرانی که مردم خواستار اعدام کودتاچیان شده بودند، رئیس‌جمهوری ترکیه در پاسخ به مردم گفته است: دموکراسی یعنی خواست مردم و نمی‌توان با خواست مردم مخالفت کرد. این در حالی است که سازمان عفو بین‌الملل از دولت ترکیه خواسته است تا شرایط لازم برای برخورداری متهمان درخصوص برگزاری یک محاکمه عادلانه فراهم شود. با این حال سازمان عفو بین‌الملل بازجویی از متهمان را حق دولت ترکیه دانسته است. این گروه در بیانیه‌ای گفته است: «در تاریخ ترکیه کودتاهای مخربی صورت گرفته که حقوق بشر را نادیده گرفته است. تلاش برای کودتا و خشونت‌هایی که از پی آن آمده است باید به طرز موثری مورد تحقیق قرار گیرد و تمام کسانی که مسببان آن بوده‌اند به پای میز محاکمه کشیده شوند، اما با توجه به اینکه دولت ترکیه خواستار بازگشت قانون اعدام است، در واقع آنها هم در حال پیاده کردن قوانین زمان کودتا هستند. دولت ترکیه نباید این قدم را بردارد و در چارچوب قانون حرکت کند.» همراستا با سازمان عفو بین‌الملل، برخی مقامات اتحادیه اروپا هم تاکید کرده‌اند اگر ترکیه خواهان پیوستن به این اتحادیه است باید از مجازات اعدام صرف‌نظر کند. این در حالی است که اردوغان در یک مصاحبه تلویزیونی تاکید کرد که این درخواست باید توسط مقامات مناسب مورد ارزیابی قرار گیرد سپس تصمیم‌گیری شود.

آن هشت نفر فراری

یکی از مهم‌ترین موضوعات روز ترکیه فراری شدن ۸ تن از سران کودتا به السکاندورپلیس است. این ۸ تن که با یک هلی‌کوپتر به یونان گریخته‌اند روز شنبه به‌دلیل ورود غیرقانونی مورد محاکمه قرار گرفتند. ترکیه خواستار استرداد این هشت تن است و آلکسی سیپراس، نخست‌وزیر یونان گفته است: «احتمال دارد ظرف ۱۵ تا ۲۰ روز آینده این اتفاق بیفتد.» با این وجود روز یکشنبه برای ترکیه آن‌چنان روز آرامی نبود. ترکیه هنوز در التهاب به سر می‌برد. اردوغان از یکسو خبر می‌دهد که هنوز احتمال کودتا وجود دارد و از سوی دیگر درگیری‌ها به‌طور کامل پایان نیافته است. در این‌باره خبر رسید که روز یکشنبه در حدود ۲۰۰نفر از کودتاچیان در برابر بازداشت خود مقاومت کردند و اقدام به آتش متقابل کرده‌اند.

از این‌رو رئیس‌جمهوری ترکیه از مردم خواسته است در خیابان‌ها باقی بمانند تا دوران پساکودتا با اطمینان بیشتری ختم به خیر شود. اردوغان در سخنرانی خود با تمجید از حضور مردم در خیابان‌ها گفت: اصلا عادی نیست که دو برادر جوان زیر تانک دراز بکشند تا مانع حرکت آن شوند، این دستورالعملی از ایمان است. در حالی که دایره دستگیری‌ها به سمت غیرنظامیان در حال پیشروی است به وزارت کشور ترکیه و حتی نیروی پلیس رسوخ کرده است، اردوغان از مردم می‌خواهد همچنان در میادین باقی بمانند. رئیس‌جمهوری ترکیه گفت: این عملیات کار ۱۲ ساعت نیست. ما مصممانه ادامه خواهیم داد. در یک اقدام بی‌سابقه در ترکیه احزاب اپوزیسیون در این کشور در کنار دولت ایستاده‌اند؛ اما هنوز مشخص نیست این اتحاد چه زمانی از هم گسسته خواهد شد. گل توی‌سوز، یکی از تحلیلگران ترکیه به سی‌ان‌ان می‌گوید: اردوغان شخصیتی تک محور و تفرقه‌انداز است. او توسط نیمی از ترکیه پرستیده می‌شود، نیم دیگر از او متنفر است.

در واقع برخی از چهره‌های اپوزیسیون نگران دوران پساکودتا هستند. آنها بر این باورند که اردوغان قوی‌تر و قدرتمندتر خواهد شد. کارشناسان سخنان او را یک کد برای این سناریو می‌دانند. اردوغان در سخنرانی خود گفته است: ملت بزرگوار من بهترین پاسخ را به کودتاگران دادند و آنها از من می‌خواهند که فشارها علیه کودتاچیان ادامه پیدا کند.