گروه اقتصاد بین‌الملل، شادی آذری: اقتصاد ترکیه پیش از کودتای اخیر نیز با مشکلاتی جدی روبه‌رو شده بود. بانک جهانی در گزارش اخیر خود درباره اقتصاد ترکیه اعلام کرد که رشد اقتصادی این کشور کند شده است. براساس این گزارش بانک جهانی، رشد اقتصادی ترکیه در سه ماه نخست سال میلادی جاری ۳/ ۳ درصد بوده در حالی که این رشد در سال ۲۰۱۵ بالغ بر ۴ درصد بوده است.

بانک جهانی همچنین اعلام کرده بود که جذب سرمایه در ترکیه طی سه ماه نخست سال میلادی جاری نسبت به سه ماه پایانی سال گذشته میلادی کاهشی قابل‌توجه را نشان داده است. سازمان همکاری‌ اقتصادی و توسعه نیز در گزارشی جداگانه به ترکیه هشدار داده بود که برای بهبود اوضاع اقتصادی خود باید اصلاحات اساسی را در راستای بهبود تولید و صادرات کشور آغاز کند. این سازمان هشدار داده بود که دوران رشد اقتصادی بالای ترکیه به پایان رسیده و طی سال‌های اخیر جذب سرمایه‌گذاری این کشور به شدت افت کرده است. گر چه دولت ترکیه این اواخر تلاش‌هایی را در جهت اجرای اصلاحات آغاز کرده بود اما تلاش‌های اردوغان برای تغییر قانون اساسی کشور و برگزاری دوباره انتخابات جدید در سال جاری موجب شده است که سرمایه‌گذاران سیاست‌هایی محتاطانه را در قبال ترکیه در پیش گیرند. در چنین شرایطی وقوع یک کودتای شبانه آخرین چیزی بود که باید برای ترکیه روی می‌داد. حالا وقوع یک کودتا، هر چند نافرجام، شوکی به اقتصاد این کشور وارد می‌کند و نگرانی‌های سرمایه‌گذاران درباره بی‌ثباتی سیاسی را به اوج خود می‌رساند. افت ۵ درصدی ارزش لیر که بزرگ‌ترین افت از سال ۲۰۰۸ تاکنون محسوب می‌شود، برای کشوری که به جریان کوتاه‌مدت سرمایه وابسته است خبر بدی است اما این ابتدای راه دشواری است که اقتصاد ترکیه در پیش دارد. افت ارزش لیر به معنای افزایش فشارهای تورمی و تهدیدی برای حساب جاری این کشور است. فایننشال‌تایمز در گزارشی با اشاره به تهدیدات پیش روی اقتصاد ترکیه افزوده است که کارشناسان تردیدی ندارند نااطمینانی حاصل از این کودتا ورود سرمایه‌های خارجی به این کشور و صنعت گردشگری را با خطری جدید مواجه خواهد کرد. پیش از کودتا هم حمله انتحاری به فرودگاه آتاتورک در استانبول که بیش از ۴۰ کشته بر جای گذاشته بود و تنش دیپلماتیک بین ترکیه و روسیه بر سر شلیک به هواپیمای روسی در مرز سوریه در سال گذشته زیان‌های زیادی را به صنعت گردشگری این کشور وارد کرده بود. آمارهای رسمی حکایت از آن دارند که صنعت گردشگری ترکیه در ماه مه با افت ۲۳ درصدی روبه‌رو شده است. دنی رودریک، اقتصاددان دانشگاه هاروارد می‌گوید: «از نظر یک سرمایه‌گذار، ترکیه هر روز بیش از پیش به یک بمب سیاسی شبیه می‌شود.» وی می‌گوید هر پیشرفتی در بهبود صنعت توریسم این کشور با ناآرامی‌های سیاسی خنثی می‌شود. بولنت گل‌تکین، استاد اقتصاد دانشگاه پنسیلوانیا و رئیس بانک مرکزی ترکیه در دهه ۱۹۹۰ می‌گوید: «چالش ترکیه، چیزی که دولت آن را فراموش کرده، این است که ترکیه نیاز به بهبود تولید دارد. بدون سرمایه‌گذاری‌های درازمدت در بخش آموزش یا یک اقتصاد صادرات‌محور، نمی‌توان انتظار افزایش سرعت رشد اقتصادی را داشت.» یکی از مقامات بانکی ترکیه نیز بر این باور است که این کشور برای احیای اقتصادی خود با مشکلات زیادی روبه‌رو است. او می‌گوید: «سال‌ها طول خواهد کشید که به سطح سرمایه‌گذاری سال پیش دست یابیم. ما شاهد تروریسم، کودتا و ناکارآمدی نیروهای اطلاعاتی بوده‌ایم.»

در شرایطی که در گذشته ترکیه یکی از بهترین عملکردها را در میان بازارهای نوظهور از خود به ثبت رسانده بود حالا پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارند که رشد اقتصادی این کشور از ۵/ ۴ درصد در سال ۲۰۱۵ به ۴ یا حتی ۳ درصد در سال جاری افت خواهد کرد. بسیاری از شرکت‌های ترکیه با سطح بالای بدهی‌ها مواجهند و آینده لیر، واحد پول این کشور بر بانک مرکزی ترکیه فشارهایی را وارد می‌کند. با وجود همه اینها تیموتی اش، استراتژیست بازارهای نوظهور در مرکز نومورا بر این اعتقاد است که انتظار ندارد آژانس‌های رتبه‌بندی، رتبه اعتبارات ترکیه را به سطح پایین‌تر از رتبه سرمایه‌گذاری کاهش دهند. هم اکنون رتبه اعتبارات ترکیه توسط موسسه مودیز و فیچ تنها یک پله بالاتر از رتبه «بی‌‌ارزش» است. البته وی می‌افزاید که این پیش‌بینی اش بعد از کودتای اخیر از قطعیت کمتری برخوردار است. نشریه ایندیپندنت هم با اشاره به برگزیت و حوادث اخیر تروریستی در نیس نوشته است که حالا با وقوع کودتای ترکیه، بریتانیایی‌ها بیش از هر زمان دیگری مطمئن شده‌اند که تعطیلات تابستانی خود را باید در خانه سپری کنند. گر چه این خبر خوبی برای صنعت گردشگری بریتانیا است، اما ترکیه که به شدت به صنعت گردشگری خود وابسته است از این موضوع به شدت ضرر خواهد کرد. هر سال ۵/ ۲ میلیون گردشگر بریتانیایی از ترکیه بازدید می‌کردند. حالا اما با انتشار تصاویر گردشگرانی که در فرودگاه‌های ترکیه گیر افتاده‌اند و هیچ پروازی برای خروج از این کشور پیدا نمی‌کنند، بزرگ‌ترین ضربه به صنعت گردشگری این کشور وارد خواهد آمد. برخی از کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که درآمدهای صنعت گردشگری در سال جاری تا یک‌چهارم افت خواهد کرد و کاهشی حدود ۸ میلیارد دلار خواهد داشت. ایندیپندنت با اشاره به رکود اقتصادی موجود در ترکیه افزوده است هم‌اکنون صدها هزار نفر از کارکنان فعال در صنعت گردشگری ترکیه بیکار خواهند شد و همه آنچه می‌توانیم برای آنها انجام دهیم این است که دعا کنیم در این کشور خرد حاکم شود و دولت به جای مقابله با مخالفان به‌دنبال یافتن راهی برای خرد جمعی باشد، اما هرچقدر هم که ریسک‌پذیر باشید نمی‌توانید در مورد ترکیه روی چنین آرزویی حساب باز کنید.