گروه اقتصاد بین‌الملل: آلمان بزرگ‌ترین اقتصاد اروپاست و احیای اقتصادی اروپا به شدت به شرایط اقتصادی آلمان وابسته است.

به گزارش بیزینس اینسایدر، آلمان همچنین در میان کشورهای گروه ۲۰ سومین صادرکننده بزرگ است و تقریبا به اندازه عربستان سعودی و کره‌جنوبی به صادرات وابسته است. این کشور برای حفظ ثبات سیاسی و اجتماعی باید مقادیر زیادی صادرات داشته باشد. با توجه به اینکه از سال ۲۰۰۸ تاکنون تقاضای جهانی ضعیف شده است، شاهد بحران‌های تعمیم یافته برای صادرکنندگان هستیم. این بحران‌ها بی‌ثباتی‌های سیاسی و اجتماعی در کشورهای صادرکننده نظیر چین، روسیه و عربستان سعودی ایجاد می‌کنند.

اما کشوری که هنوز تاثیر این بحران را تجربه نکرده، آلمان است. در شرایطی که دیگر صادرکنندگان عمده با کندی رشد صادرات روبه‌رو شده‌اند، آلمان توانسته است سطح صادرات خود را افزایش دهد. اما آلمان یک آسیب‌پذیری قابل توجه برای خود ایجاد کرده و کشور بعدی است که با بحران صادرات روبه‌رو خواهد شد. در اینجا سه نشانه اصلی که بیانگر حرکت آلمان به سمت بحرانی اجتناب‌ناپذیر است، آورده می‌شود. بحرانی که می‌تواند اروپا و دیگر نقاط جهان را بی‌ثبات کند.

1- الگوی تجارت آلمان تغییر کرده است

کندی رشد اقتصادی در چین و آشفتگی اقتصادی در حوزه یورو به کاهش نرخ رشد صادرات جهان منجر شده و در برخی موارد صادرات آلمان به این مناطق کاهش یافته است. کاهش تقاضای جهانی برای کالاهای آلمانی موجب تغییرات عمده در الگوهای تجاری آلمان شده است. برای مثال از سال ۲۰۰۸، صادرات آلمان به فرانسه رشد کندی داشته است؛ به‌طوری که برای نخستین‌بار از سال ۱۹۶۱ تاکنون فرانسه دیگر اصلی‌ترین مقصد صادرات آلمان نیست. همچنین، صادرات آلمان به چین در سال ۲۰۱۵ تا ۴ درصد کاهش یافت. این در شرایطی است که صادرکنندگان آلمانی برای جبران کاهش تقاضا به دنبال افزایش صادرات به دیگر بازارها، به‌ویژه آمریکا هستند. در سال ۲۰۰۸ ارزش صادرات آلمان به آمریکا فقط ۲/ ۷ درصد بود. هفت سال بعد، این رقم به ۵/ ۹ درصد افزایش یافت. در سال ۲۰۱۵، صادرات آلمان به آمریکا تا ۱۹ درصد رشد کرد.

2- بازگشت سرمایه کاهش یافته است

دومین نشانه که نمایانگر افول مدل آلمانی است، کاهش بازگشت سرمایه است. برخی از صادرکنندگان آلمانی کاهش اندک را تجربه کرده‌اند؛ اما بسیاری از شرکت‌های عمده دستخوش تغییرات چشمگیر شده‌اند. شرکت‌های فولکس‌واگن، بایر و باسف، همگی شاهد کاهش نرخ بازگشت کل سرمایه طی دو سال گذشته بوده‌اند. در اواخر سال ۲۰۱۲ نرخ بازگشت کل سرمایه فولکس واگن بیش از ۱۳ درصد بود. این نرخ تا سال ۲۰۱۵ کمتر از ۳ درصد بود.نمونه دیگر، نرخ سود دایملر از فروش خودروهای مرسدس بنز است: این سود در فصل نخست ۲۰۱۶ معادل ۷ درصد بود و این در شرایطی است که نرخ سود دایملر در سال قبل ۴/ ۹ درصد بود.

3) شرکت‌های آلمانی قیمت‌ها را کاهش می‌دهند

سومین نشانه از بحران قریب‌الوقوع آلمان این است که کسب‌وکارهای این کشور درحال قربانی کردن درآمد به منظور افزایش صادرات در کوتاه‌مدت هستند. براساس آمار کمیسیون اروپا، قیمت تولیدکننده در حوزه یورو رو به کاهش است. در ماه ژانویه، قیمت تولیدکننده با نرخ سالانه ۳درصد کاهش یافت و در ماه فوریه این قیمت تا ۲/ ۴ درصد تنزل کرد. برخی از صادرکنندگان آلمانی به‌طور علنی اعلام کرده‌اند که قیمت‌ها را کاهش می‌دهند. بی‌ام‌و قیمت قطعات یدکی را در چین کاهش داده است. فولکس‌واگن به منظور افزایش فروش در چین تخفیف و وام‌های بدون بهره ارائه کرده است. واگرایی بین رشد فروش و رشد درآمدها، پدیده‌ای است که چالش‌های صادرکنندگان آلمانی را تایید می‌کند. برای مثال، فروش دایملر در فصل نخست امسال نسبت به فصل اول سال گذشته تا ۷ درصد افزایش داشته است؛ اما درآمد فقط تا ۲ درصد رشد کرده است. فروش خودروهای بی‌ام‌و در فصل نخست تا ۹/ ۵ درصد رشد کرده، اما درآمد ناشی از فروش خودرو تا ۴/ ۰ درصد کاهش یافته است. گرچه در فصل نخست تغییرات نرخ ارز تاثیر منفی بر درآمدها داشته است، اما حتی زمانی که این ارقام با در نظر گرفتن تغییرات نرخ ارز بررسی می‌شوند، این واگرایی باز هم قابل توجه است. بنابراین صادرکنندگان آلمانی با یک مشکل جدی روبه‌رو هستند: فروش آنها افزایش می‌یابد؛ اما پول چندانی به‌دست نمی‌آورند. این تاکتیک در کوتاه‌مدت موثر است، اما در بلندمدت دوام نمی‌آورد.

آلمان هنوز دچار بحران نشده است و بسیاری از شرکت‌های آلمانی هنوز بازگشت سرمایه ثابتی دارند. اما گزارش‌های درآمدی برخی از شرکت‌های بزرگ آلمانی و آمار صادرات آلمان حاکی از آن است که این کشور خود را در موقعیت مشکلی قرار داده است که راهی برای برون رفت از آن وجود ندارد.