خیز نرم افراط گرایان اروپایی نوربرت هوفر سمت راست، الکساندر فان در بِلِن سمت چپ

گروه جهان: رنگ و بوی راستگرایی در اروپا می‌آید. به نظر می‌رسد تحولات خاورمیانه و سرریز شدن آن به قاره سبز باعث شده جان تازه‌ای در کالبد بی‌جان راستگرایان دمیده شود. آنها همچون قارچ از همه جای اروپا در حال سر بر آوردن از خاک تندروی هستند. گاهی در اینجا شکست می‌خورند و گاهی در آنجا پیروزی موقت به دست می‌آورند. اگرچه هنوز نتوانسته‌اند به‌طور کامل قدرت را قبضه کنند اما حضورشان و آرایی که به صندوق آنها ریخته شود اسباب نگرانی ناظران شده است. در جدیدترین اتفاق، خبرگزاری اسپوتنیک به نقل از «ولفگانگ زوبوتکا»، وزیر کشور اتریش اعلام کرد که «الکساندر فان در بِلِن»، کاندیدای مستقل انتخابات ریاست‌جمهوری اتریش توانسته بر رقیب راستگرای خود پیروز شود.

زوبوتکا در ادامه خاطرنشان کرد که بلن با کسب ۳/ ۵۰ درصد آرا در دور دوم انتخابات توانست بر «نوربرت هوفر»، رقیب راستگرای خود از حزب آزادی پیروز شود. به گفته وزیر کشور اتریش، هوفر در این انتخابات ۷/ ۴۹ درصد آرا را به خود اختصاص داد. به گزارش نیویورک تایمز، بلن تنها با ۳۰ هزار رای بیشتر از هوفر توانست پیروزی را از آن خود کند. پیروزی بلن با اختلافی بسیار کم مانع شد که برای نخستین بار یک سیاستمدار راستگرای افراطی در اتحادیه اروپا رئیس‌جمهوری شود. بلن یک دهه حزب سبزهای اتریش را رهبری کرده و از طرفداران اتحادیه اروپا است. هوفر قبل از اعلام رسمی آرای شمرده شده، شکست در این رقابت سیاسی را پذیرفت و آن را «سرمایه‌گذاری برای آینده» قلمداد کرد. نیویورک تایمز می‌افزاید هوفر در صفحه فیس‌بوک خود چنین نوشت:«البته من امروز ناراحتم. من شادمانه کشور را به شما به عنوان رئیس جمهور می‌سپارم.» او افزود:«تلاش در این رقابت بازنده ندارد بلکه سرمایه‌گذاری برای آینده است.»

حزب آزادی در نخستین مرحله انتخابات ریاست جمهوری این کشور به پیروزی رسیده بود. نوربرت هوفر، نماینده این حزب که با شعارهای ضدمهاجرت و مخالفت با اتحادیه اروپا در این انتخابات شرکت کرده بود، موفق شد بیشترین آرا را (حدود ۳۷ درصد) در میان پنج نامزد این پست به خود اختصاص دهد اما الکساندر فان در بلن، نامزد مستقل انتخابات ریاست‌جمهوری در اتریش موفق شد در دور دوم این انتخابات از حمایت حزب سوسیال دموکرات اتریش (SPÖ)، حزب مردم اتریش (ÖVP) و بسیاری از کسانی که در دور اول انتخابات شرکت نکرده بودند، سود ببرد. برای نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم رئیس‌جمهوری اتریش عضو یکی از دو حزب بزرگ این کشور، حزب سوسیال دموکرات و حزب مردم اتریش نیست.

در انتخابات ریاست‌جمهوری اتریش ۷/ ۷۲درصد واجدان شرایط شرکت کردند. پست ریاست‌جمهوری در اتریش عمدتا تشریفاتی است، اما رئیس‌جمهور اختیار انحلال پارلمان را دارد که انحلال آن باعث برگزاری انتخابات عمومی زودرس می‌شود. گزارش نیویورک تایمز حاکی است که نتایج این انتخابات باعث شد اولین رئیس دولت پوپولیست از راست افراطی در دنیای پسا نازی در اروپا در یک انتخابات دموکراتیک «رأی نیاورد». با این حال، این انتخابات نشان می‌دهد که چگونه اتریش میان «چپ» و «راست» تقسیم شده و چگونه نخبگان میانه رو که از سال ۱۹۴۵ اداره کشور را در دست دارند، از چشم مردم افتاده‌اند و چگونه این کشور از پتانسیل در غلتیدن به سوی کشوری راستگرا برخوردار است.

رقابت نزدیک رقبا در اتریش نشان از گام‌های بزرگی دارد که راست افراطی نه تنها در اتریش بلکه در بسیاری از کشورهای اروپا مانند مجارستان و لهستان برداشته است. این آرا اگرچه نوسان دارد اما احزاب راست افراطی در فرانسه و آلمان نیز پیش از انتخابات ملی سال آینده در حال جذب آرا در سبد خود هستند. در بریتانیا، رای‌دهندگان ماه آینده تصمیم خواهند گرفت که آیا کشورشان در اتحادیه اروپا خواهد ماند یا خیر. این رای می‌تواند مسائلی مانند مهاجرت و رد وحدت اروپا و نخبگان میانه روی این قاره را نیز متاثر سازد؛ مسائلی که در آرای اتریشی‌ها نمود روشن تری داشت. فان در بلن، در اولین نطق خود پس از پیروزی بر همگرایی با اروپا تاکید و از خبرنگاران خارجی به زبان انگلیسی استقبال کرد و به حامیان و رأی‌دهندگان هوفر اعلام کرد که نارضایتی‌ها و دیدگاه‌هایشان شنیده شد.

بلن افزود: «ما کارهای زیادی برای انجام دادن داریم». نیویورک تایمز به نقل از کارشناسان می‌نویسد که بلن با حمایت شهرنشینان، زنان و تحصیلکردگان توانست پیروز میدان شود. او وعده داد که تنش‌ها و شکاف‌ها را ترمیم خواهد کرد. آرای بالای هوفر نشان می‌دهد که برای اولین بار حزب آزادی- که ریشه‌هایش به دهه ۵۰ باز می‌گردد و از سوی نازی‌های سابق تاسیس شده بود- نزدیک به ۵۰ درصد از آرا را به دست آورده است. این آرا در کشور ۵/ ۸ میلیونی اتریش که کشوری مرفه در اروپاست بسیار معنی دار است. به نوشته نیویورک تایمز، «کژکارکردی جهانی شدن» و موج مهاجرینی که بسیاری از آنها از طریق اتریش به آلمان و سوئد می‌رفتند از مسائل محوری در انتخابات اتریش بود. اگرچه برخی نسبت به آرای ۵۰ درصدی راستگرایان اتریشی ابراز نگرانی کرده‌اند اما «دورونی رابینوویچی»، نویسنده‌ای که در زمره حامیان بلن بود، معتقد است که «آرای ۵۰-۵۰ شکاف نیست بلکه عین دموکراسی است».

آیا اروپا در حال گردش به راست است؟

انتخابات اتریش این پیام را به قاره سبز مخابره کرد که راستگرایی در حال جان گرفتن است. اگر در حل معضلات چاره‌ای اندیشیده نشود راست‌ها قدرت را قبضه خواهند کرد. نیویورک تایمز در گزارش ۲۲ مه ‌می‌نویسد:«پیام انتخابات اتریش تنها نمونه‌ای است از دستاوردهای احزاب راستگرا که در کشورهای مختلف اروپایی در حال روییدن است. دلیل آن بحران مهاجرت، بر هم خوردن توازن و ترکیب جمعیتی و رشد آهسته اقتصادی و واگرایی از اتحادیه اروپاست». این گزارش با ارائه نموداری از ۲۰ کشور اروپایی روند ظهور و فعال شدن احزاب راست افراطی را بررسی کرده است. به نظر می‌رسد راست افراطی دست در دست احزاب پوپولیستی گذاشته و سوار بر موج نارضایتی مردم می‌رود که آرای بیشتری از مردم معترض را در سبد خود بریزد.»

از ویژگی‌های مشترک راستگرایان که در اتریش به‌ویژه در وجود نوربرت هوفر نمود یافت، تقویت مرزهای کشور و ارتش، محدود کردن مزیت مهاجران و حمایت از کشور در برابر بازار شغلی‌ای است که در آن خارجی نباشد تا تعدادشان نسبت به جمعیت بومی کمتر باشد. حزب راست افراطی در اتریش با شعار «اول اتریش» ۴۰ کرسی از ۱۸۳ کرسی در شورای ملی را در دست دارد. در لهستان نیز حزب راستگرای «قانون و عدالت» ۳۹ درصد از آرای ملی را در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۵ به‌دست آورد. این حزب که در سال ۲۰۰۱ از سوی «لخ کاچینسکی» تاسیس شد در سال ۲۰۰۵ قدرت را به‌دست گرفت. لخ رئیس‌جمهور و برادرش ژاروسلاو نخست‌وزیر شد. اگرچه لخ در حادثه هواپیمایی کشته شد اما برادرش مسیر این حزب به سوی راست را ادامه داد. به گزارش نیویورک تایمز، در ۲۰ کشور اروپایی جوانه‌های راست‌گرایی از خاک بیرون زده و آنچه این جوانه را آبیاری می‌کند بحث مهاجرت، رشد آهسته اقتصاد و سرخوردگی مردم اروپا و برهم خوردن ترکیب جمعیتی و وارد شدن ارزش‌های جدید در بطن ارزش‌های اروپایی است.

اکنون کشورهایی که در خط مقدم گردش به راست قرار دارند یکی فرانسه است که «جبهه ملی» از پیشرفت زیرپوستی به پیشرفتی آشکار رسید و دیگری آلمان است که حزب «جایگزین برای آلمان» روند پیشروی خود را شروع کرده و نزدیکی به روسیه و کمونیست‌ها را آغاز کرده است. این حزب اکنون ۱۰ تا ۱۲ درصد رأی در پارلمان دارد و از پس از جنگ جهانی دوم اولین حزب راستگرایی است که وارد پارلمان آلمان شده است.