تکنوکرات زیر سایه اردوغان بینالی ییلدیریم سمت چپ تصویر

گروه جهان: «مرد پروژه‌ها» آمده تا جانشین «کیسینجر ترک» شود. بینالی ییلدیریم، وزیر حمل‌ونقل ترکیه که به «مرد پروژه‌ها» شهره است، قرار است در مهم‌ترین پروژه عمر خود، با همکاری رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، نظام پارلمانی ترکیه را به نظام ریاستی تغییر دهد.

بینالی ییلدیریم، وزیر حمل‌ونقل و ارتباطات ترکیه درست دو سه روز پیش از اینکه به‌عنوان نخست‌وزیر جدید ترکیه معرفی شود، به‌طور غیررسمی نام وی برای دبیرکلی حزب عدالت و توسعه مطرح شد و قرار است فردا، پس از معرفی‌اش به‌عنوان دبیرکل حزب حاکم، کلید کاخ دلمه‌باغچه را از داووداوغلو تحویل بگیرد و جانشین وی شود. به نوشته روزنامه حریت‌دیلی، نزدیک به حزب جمهوری خلق ترکیه، بینالی ییلدیریم وزیر حمل‌ونقل ترکیه در حزب عدالت و توسعه جانشین داووداوغلو شد و در نخستین پیام خود هم گفت که قصد دارد با رئیس‌جمهوری ترکیه «هماهنگی مطلق» داشته باشد. عمر چلیک، سخنگو و معاون حزب عدالت و توسعه گفت: «دوست عزیز ما، بینالی ییلدیریم نامزد اصلی دبیرکلی حزب عدالت و توسعه شده است.» دبیر کل حزب حاکم در سیستم سیاسی ترکیه، نخست‌وزیر ترکیه هم خواهد بود.

پس از اینکه داووداوغلو به‌طور ضمنی اشاره کرد که دیگر نمی‌تواند با اردوغان درخصوص برخی پروژه‌ها همکاری کند، نام‌های مختلفی برای جانشینی‌اش مطرح شد. نام‌هایی همچون آلبایراک، داماد اردوغان و وزیر انرژی ترکیه تا بینالی ییلدیریم، وزیر حمل‌ونقل ترکیه. اما اینکه چرا گزینه نهایی، شخصی همچون بینالی ییلدیریم بود، مهم‌ترین پرسش ناظران سیاسی است. به نوشته فایننشیال ‌تایمز، بینالی ییلدیریم، وزیر حمل‌ونقل و ارتباطات ترکیه دوست و همکار قدیمی برای اردوغان به حساب می‌آید. او از دهه نود، زمانی که رجب طیب اردوغان شهردار استانبول بود در کنار وی قرار داشت و این دو هماهنگی بالایی با یکدیگر دارند. از زمانی هم که حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان قدرت را در ترکیه به دست گرفت، وی در سه برهه زمانی متفاوت وزیر حمل‌ونقل و ارتباطات بوده است.کارشناسان می‌گویند: توسعه بسیاری از زیرساخت‌های ترکیه ناشی از خدمات بینالی ییلدیریم بوده است، برای همین همواره از وی به‌عنوان مرد پروژه‌ها یاد می‌شود. از این‌رو اگر عبدالله گل خانه‌نشین شده و داوود اوغلوی مستعفی در تمامی زمینه‌ها با اردوغان هماهنگ نبوده‌اند، مرد پروژه‌ها نمونه بارز یک وفادار به رئیس‌جمهوری ترکیه به حساب می‌آید. اگر بینالی ییلدیریم موفق شود نظام ریاستی ترکیه را با همکاری اردوغان ایجاد کند می‌توان گفت مهم‌ترین پروژه عمر خود را که همان از بین بردن میراث آتاتورک است، رقم زده است.

روزنامه حریت می‌نویسد: نام بینالی ییلدیریم در ترکیه با بسیاری از پروژه‌ها گره خورده است: جاده‌سازی، پل‌سازی، قطارهای سریع‌السیر، فرودگاه‌ها، پروژه‌های میلیارد دلاری مانند تونل مرمره، پل سوم تنگه بسفر و کلید زدن برای ساخت سومین فرودگاه بین‌المللی در استانبول. بینالی ییلدیریم برای مدت طولانی است که به‌عنوان وزیر حمل‌ونقل و ارتباطات ترکیه در کابینه دولت حضور دارد. او در کابینه دولت با عنوان «کننده کار» شهرت دارد و همین شهرت وی موجب شد تا وی بیش از سایر نام‌ها از شانس نخست‌وزیری ترکیه برخوردار شود. او سوای اینکه فردی وفادار به رئیس‌جمهوری ترکیه است، مردی است که نامش با بسیاری از پروژه‌های موفق ترکیه گره خورده است. برای این منظور کافی است سری به وب‌سایت شخصی ییلدیریم زده شود تا نام وی به‌عنوان مجری پروژه‌های زیرساختی این کشور دیده شود. البته نام نیک وی در پروژه‌های سنگین ترکیه با یک اما و اگر روبه‌رو است. گفته می‌شود وی چندان فردی دموکرات نیست و نام وی به‌عنوان کسی که در بستن «یوتیوب» و «توییتر» در سال ۲۰۱۴ نقش داشته، مطرح شده است. سردبیر روزنامه حریت دیلی می‌نویسد: زمان به ما خواهد گفت که بینالی ییلدیریم با پیشینیان خود چه تفاوتی دارد اما تقریبا همگان بر این باورند که او قرار است تاریخی جدید را در عرصه سیاسی ترکیه رقم بزند.

ییلدیریم چگونه انتخاب شد؟

چلیک معاون حزب عدالت و توسعه می‌گوید که براساس یک نظرسنجی در حزب عدالت و توسعه نام بینالی ییلدیریم به‌عنوان نامزد دبیرکلی حزب عدالت و توسعه مطرح شده است. او می‌گوید: با ساعت‌ها بحث و بررسی و نظرسنجی انجام شده، تنها این نام شایسته پست دبیرکلی بوده است. البته او نگفت که آیا اردوغان در پروسه انتخاب این نام دخالت داشته یا نه اما تاکید می‌کند که ۸۰ درصد اعضای این حزب با دبیرکلی ییلدیریم موافق بوده‌اند. این حزب قرار است در ۲۲ ماه می (دوم خرداد) به‌طور رسمی ییلدیریم را دبیرکل این حزب معرفی کند. ییلدیریم هم از اینکه نام وی به‌عنوان دبیرکل آینده این حزب مطرح شده واکنش مثبتی نشان داد و گفت: رهبری حزب عدالت و توسعه برای من یک افتخار به حساب می‌آید. او تصریح کرد: من از تک تک اعضای سازمان تشکر می‌کنم که نام مرا به‌عنوان نامزد نهایی حزب انتخاب کردند و این نشان از سازماندهی خوب حزب است.به نوشته روزنامه حریت، سخنان ییلدیریم حاوی دو پیام اساسی است؛ نخست اینکه ییلدیریم تاکید می‌کند حزب عدالت و توسعه دچار تشتت و تفرقه نشده و دیگر اینکه وی در هماهنگی مطلق با اردوغان قرار دارد.

دو پروژه مهم بینالی ییلدیریم

بینالی ییلدیریم در شرایطی سکان هدایت ترکیه را به دست خواهد گرفت که این کشور با دو موضوع مهم سیاسی دست و پنجه نرم می‌کند؛ ابتدا طرح تغییر قانون اساسی این کشور که به تغییر نظام در ترکیه منجر خواهد شد و دیگری طرح لغو مصونیت قضایی۱۳۸ نماینده پارلمان ترکیه. اگر پروژه تغییر نظام ترکیه یک پروژه میان مدت است، طرح لغو مصونیت قضایی نمایندگان ترکیه پروژه‌ای نزدیک به حساب می‌آید که هدف اصلی آن نمایندگان کرد پارلمان است. نمایندگان حزب حاکم در ترکیه روز گذشته طرحی را به تصویب رساندند که مصونیت قضایی نمایندگان پارلمان ترکیه را لغو کرد. گفته می‌شود این طرح قرار است نمایندگان کرد این کشور را هدف قرار دهد. گفته می‌شود طرح این موضوع ابتدا از کاخ ریاست‌جمهوری به بیرون درز کرد. داووداوغلو، نخست‌وزیر مستعفی ترکیه هم یکی از هواخواهان این طرح بود اما با کناره‌گیری وی، حالا توپ در زمین بینالی ییلدیریم افتاده است. با توجه به اینکه ییلدیریم به گفته خود «هماهنگی مطلق» با اردوغان دارد، قرار است این پروژه را سریعا سامان دهد. اردوغان چندی پیش در یک سخنرانی نمایندگان کرد را متهم کرد که با تروریست‌های پ‌ک‌ک در ارتباط هستند اما قانون اجازه تحت پیگرد قرار دادن آنها را نمی‌دهد. او در این سخنرانی خواستار اصلاح قانون اساسی ترکیه و لغو مصونیت قضایی نمایندگانی شده بود که ظن همکاری آنها با گروه‌های تروریستی می‌رود. از این رو بینالی ییلدیریم به‌عنوان نخستین قدم در راه اصلاح این قانون گام برمی‌دارد تا در نهایت به قدم نهایی خود یعنی اصلاح کلی قانون اساسی ترکیه نزدیک شود. طرح روز گذشته در آخرین لحظات تنظیم گزارش تصویب و برای اجرا به دولت ترکیه سپرده شد.