برکناری رئیس‌جمهور پوپولیست عکس: AFP

گروه جهان: پس از بحث و بررسی سناتورهای موافق و مخالف استیضاح روسف در سنای برزیل، در نهایت با رای موافق ۵۵ سناتور رئیس‌جمهوری برزیل از کار برکنار و تا ۶ ماه آینده باید در دادگاه پاسخگوی اتهام دستکاری در آمار و حساب‌های دولتی این کشور باشد. به گزارش سی‌ان‌ان، ۲۲ سناتور از ۸۱ سناتور مجلس سنای برزیل در حمایت از روسف به طرح استیضاح او رای مخالف دادند. در جلسه سنای برزیل که بیش از یک روز به‌طور بی وقفه ادامه یافت ۷۱ سناتور در موافقت یا مخالفت با طرح استیضاح روسف سخنرانی کردند. با این رای، سناتورهای برزیل، روسف به مدت ۶ ماه از سمت خود تعلیق شد و باید به اتهامات او در دادگاه رسیدگی شود. بسیاری از مخالفان رئیس‌جمهور چپگرای برزیل در ماه‌های گذشته با برپایی تظاهرات گسترده در شهرهای مختلف برزیل خواستار کناره‌گیری او از قدرت و محاکمه روسف شده بودند. روسف نخستین رئیس‌جمهوری زن تاریخ برزیل است. او از سال ۲۰۱۲ جانشین«لوییز ایناسیو لولا داسیلوا» متحد سیاسی خود و رئیس‌جمهور سابق برزیل شد. روسف در تعبیر بسیاری از حامیان و متحدان خود و بسیاری از رسانه‌های جهان به «وارث لولا» معروف است. سنای برزیل در حالی با رای به استیضاح، رئیس‌جمهوری این کشور را از سمت خود تعلیق کرده است که این کشور تا ۳ ماه دیگر میزبان بزرگ‌ترین رویداد ورزشی یعنی المپیک ۲۰۱۶ در شهر ریودو‌ژانیرو است. در ۶ ماه آینده رئیس‌جمهور تعلیق شده برزیل از نیمی از حقوق سالانه ۱۰۴ هزار دلاری خود بهره‌مند خواهد بود. او همچنین طی این مدت اجازه دارد در اقامتگاه ریاست‌جمهوری برزیل (کاخ آلوورادا) اقامت کند. او همچنین به احتمال زیاد همچنان اجازه خواهد داشت تا ۶ تن از کارمندان دفتر ریاست‌جمهوری و همچنین دو راننده مخصوص خود را در خدمت داشته باشد.

کودتا علیه روسف؟

روسف پیش از رای سنای این کشور به استیضاحش اعلام کرده بود با تمام قدرت در برابر اراده مخالفان سیاسی‌اش برای عزل او از قدرت به شیوه شبه قانونی مبارزه خواهد کرد. به گزارش الجزیره، روسف در جمع حامیان خود تصمیم سنای برزیل را «کودتا» علیه خود نامید. الجزیره می‌نویسد: برکناری رئیس‌جمهور ۶۸ ساله برزیل که با ۵۵ رای موافق نمایندگان سنا به حکومت ۱۳ ساله «حزب کارگران» چپگرای برزیل خاتمه می‌دهد. به تعبیر برخی کارشناسان، ستاره اقبال چپ‌ها با استیضاح روسف در برزیل افول خواهد کرد. او روز پنج‌شنبه در سخنانی خود را «قربانی توطئه سیاسی و حقوقی» نامید. روسف آشکارا در سخنرانی خود چنین گفت: «وقتی یک رئیس‌جمهور منتخب به‌دلیل جرمی که مرتکب نشده تعلیق می‌شود ما نام «محاکمه‌» بر آن نمی‌نهیم بلکه آن «را کودتا» می‌نامیم».رئیس‌جمهوری برزیل که سابقه فعالیت‌های چریکی در کارنامه خود دارد، افزود: «ممکن است اشتباهاتی مرتکب شده باشم، اما هیچ جرمی مرتکب نشده‌ام. کودتا مسیر پیروزی واقعی در دهه گذشته را از ریل خارج می‌کند.» به گزارش الجزیره، روسف اعلام کرد از اینکه اولین رئیس‌جمهوری زن در برزیل بوده به آن افتخار می‌کند. این گزارش می‌افزاید: «حزب کارگران» از دل «جنبش کارگری برزیل» زاده شد و پیش از اینکه رهبرانش متهم به فساد شوند توانسته بود میلیون‌ها نفر را از فقر خارج کند. با این حال، به نظر می‌رسد که کناره‌گیری روسف بزرگ‌ترین ضربه را به حزب کارگران وارد خواهد ساخت. برخی بر این باورند که مخالفان توانسته‌اند از حلقه اطرافیان روسف «بهانه» گرفته و آن را همچون پتک بر سر رئیس‌جمهوری بکوبند.

جانشین روسف کیست؟

ساعاتی پس از آنکه سنای برزیل خواستار برکناری موقت دیلما روسف چپگرا از مقام ریاست جمهوری به‌دلیل نقض قوانین بودجه شد، «میشل تامر» به عنوان رئیس‌جمهوری موقت برزیل با ایراد نطق ملی خود خواستار حمایت مردم از دولت «نجات ملی» خود شد. به گزارش رویترز، تامر ۷۵ ساله که از او با عنوان چهره‌ای «میانه‌رو» یاد می‌شود با چالش آرام کردن نوسان‌های اقتصادی روبه‌روست. رویترز می‌افزاید او اکنون به سمت «آرام کردن اقتصاد برزیل و سیاست‌های دوستدار بازار» پیش می‌رود. رئیس‌جمهوری موقت برزیل گفت:‌ «به من اعتماد کنید؛ به ارزش‌های مردم ما و توانایی ما در بهبود اقتصادی اعتماد کنید. بازگرداندن آرامش و ایجاد اتحاد در برزیل اولویت دارد. ما باید دولتی تشکیل دهیم که کشور را نجات دهد.» دیلما روسف پیش‌تر تامر را به «دخالت در کودتا» علیه خود متهم کرده بود. تامر ۷۵ ساله که لبنانی‌الاصل است برای ۱۸۰ روز رئیس‌جمهوری خواهد بود. رویترز می‌افزاید از‌جمله اعضای کابینه وی عبارت است از: انریکه میرلس، رئیس سابق بانک مرکزی، که شخصیتی محبوب توصیف می‌شود که وزیر دارایی شده است. وی با پافشاری بر اینکه «شادابی اقتصادی» وظیفه اصلی وی خواهد بود، گفت:‌ «ضروری است که اعتبار کشور در داخل و خارج بازسازی شود تا به جلب سرمایه کمک کند و اقتصاد را دوباره راه بیندازد». میشل تامر عضو نهضت دموکراتیک بوده که یکی از احزاب دولت ائتلافی دیلما روسف به شمار می‌رفت، اما این حزب به دنبال بحران‌های سیاسی از ائتلاف خارج شد.

اولین اختلاف در کابینه جدید

هنوز چیزی از تشکیل دولت جدید تامر به عنوان رئیس‌جمهوری موقت برزیل نگذشته که اعتراض‌ها شروع شد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، تمام ۲۴ وزیری که از سوی میشل تامر، رئیس‌جمهوری موقت برزیل معرفی شده‌اند، مردان سفید پوست هستند و هیچ زنی در کابینه او حضور ندارد. ایوار هارتمن، تحلیلگر و کارشناس حقوق از اندیشکده اف.جی.وی ریودوژانیرو گفت: «این دولت مردان سفیدپوست است که وحشتناک است. این اولین بار از زمان دیکتاتوری ۱۹۶۴ تا ۱۹۸۵ است که هیچ زنی در دولت حضور ندارد. این امر نگران‌کننده است». تامر در حالی روز پنج‌شنبه خواستار حمایت مردمی از دولت «نجات ملی» خود شد که غیبت زنان یا سیاه‌پوستان که حدود نیمی از جمعیت برزیل را تشکیل می‌دهند، به سرعت با واکنش روبه‌رو شد که این اتحاد چگونه ممکن است شکل بگیرد. همزمان با اعلام کابینه تامر، زنان در مقابل کاخ ریاست جمهوری برزیل تجمع کرده بودند و یکی از معترضان گفت: «این نشان‌دهنده عدم مشروعیت دولت است. این نشان می‌دهد که او مردم را در نظر نمی‌گیرد». روسف که در میان جامعه سیاسی عمدتا مرد سالار برزیل رشد کرده بود، به‌عنوان رهبری فمینیست شناخته نمی‌شد، اما در دوران حکومت وی قوانین محافظت از زنان در مقابل خشونت و سهمیه حضور دانشجویان سیاه‌پوست در دانشگاه‌ها تصویب شد. هر دو گروه در درون کابینه روسف حضور داشتند و در مجموع دو دور ریاست جمهوری، ۱۵ وزیر زن در کابینه بودند.

صدای چپ‌های آمریکای لاتین درآمد

اولین واکنش به کنار زدن روسف از سوی دولت ونزوئلا اعلام شد که همتای برزیلی و البته مترقی خود را برکنار شده می‌دید. نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهوری ونزوئلا، در سخنانی تلویزیونی با اشاره به اینکه کناره‌گیری روسف «تهدیدی رو به گسترش علیه بلوک چپگرا» در آمریکای لاتین است تصریح کرد طرح استیضاح روسف «کودتایی آمریکایی» است. به گزارش خبرگزاری رویترز، حزب حاکم سوسیالیست ونزوئلا از متحدان همیشگی حزب کارگران دیلما روسف‌ و لوئیس ایناسیو لولا داسیلوا، ‌رئیس‌جمهوری سابق برزیل، محسوب می‌شود. مادورو، در سخنانی تلویزیونی گفت: «تردیدی ندارم که پشت این کودتا برچسب «ساخت آمریکا» وجود دارد. نیروهای قدرتمند الیگارشی، رسانه‌ای و امپریالیستی برای خاتمه کار نیروهای ترقی‌خواه و رهبری‌های انقلابی محبوب چپگرایان در این قاره مصمم هستند.» رئیس‌جمهوری سوسیالیست ونزوئلا تاکید کرد: «کودتا در برزیل نشانه‌ای خطرناک از ثبات آینده و صلح در تمام این قاره است. مطمئن هستم که آنها الان سراغ ونزوئلا می‌آیند.» این سخنان در حالی مطرح می‌شود که اپوزیسیون کاراکاس به سختی برای برگزاری رفراندوم همگانی و عزل مادورو از قدرت تلاش می‌کنند. دولت ونزوئلا پیش‌تر در بیانیه‌ای گفته بود که روسف قربانی «نمایش مضحک قضایی» شده است.

برکناری رئیس‌جمهور پوپولیست