گروه جهان: آتش‌بس در یمن با هدف هموار کردن راه برای از سرگیری مذاکرات صلح میان طرف‌های درگیر از نیمه‌شب یکشنبه اجرایی شد. به گزارش الجزیره طرفین پس از بیش از یک سال درگیری اعلام کردند که به آتش‌بس متعهدند. درگیری میان حوثی‌ها و دولت یمن که در نهایت به مداخله نظامی عربستان و ائتلاف عربی انجامید بیش از ۶ هزار کشته بر جای گذاشته و بحران انسانی را در این کشور فقیر جهان عرب دامن زده است. قرار است در ۱۸ آوریل مذاکرات صلح در کویت شروع شود. با این حال، خبرگزاری‌ها می‌نویسند به محض اجرای آتش‌بس در یمن از نیمه‌شب یکشنبه انصارالله و نیروهای وابسته به عبدربه منصورهادی، رئیس‌جمهور مستعفی یمن یکدیگر را به نقض آن متهم کردند. الجزیره به نقل از سخنگوی ائتلاف عربی علیه یمن می‌افزاید: حوثی‌ها باید این توافق را محترم شمارند؛ توافقی که دولت در تبعید یمن و ائتلاف به آن پایبندند.

ژنرال احمد عسیری، سخنگوی ائتلاف عربستان علیه یمن، به رویترز می‌گوید: «اگر تخلفی از آتش‌بس صورت پذیرد، ما حق مقابله به مثل خواهیم داشت. در این صورت وضعیت را ارزیابی و اقدامات لازم را برای توقف نقض اتخاذ خواهیم کرد.» عسیری افزود: طی روزهای گذشته مقام‌های نظامی یمن و برخی نمایندگان شبه‌نظامیان یمنی در جنوب عربستان با مقام‌های سعودی دیدار کردند تا زمینه آتش‌بس و امضای توافق را فراهم سازند. گویا شهر جنوبی عربستان «ظهران» بود که مذاکرات آنجا زمینه را برای آتش‌بس آماده ساخت. همزمان با اجرای آتش‌بس خبرگزاری یمنی سبأ به نقل از بیانیه‌های انصارالله و حزب کنگره سراسری مردمی به رهبری علی عبدالله صالح، رئیس‌جمهور پیشین یمن اعلام کرد که به آتش‌بس پایبند هستند. قرار است سه اتاق عملیات برای نظارت بر روند آتش‌بس علاوه بر اتاق عملیات اصلی که در مقر مذاکرات در کویت آماده خواهد شد، تشکیل شود. همچنین کمیته اصلی نظارت بر آتش‌بس شامل ۱۲ عضو نظامی از دو طرف خواهد بود. به گزارش الجزیره، ژنرال عسیری همچنین افزود که طرفین کمیته‌هایی برای رصد توقف درگیری‌ها و تسهیل در ارائه کمک‌های بشردوستانه تشکیل داده‌اند.

گفته می‌شود پیش از اجرای آتش‌بس اختلافاتی بر سر بند توقف حملات هوایی عربستان وجود داشت. انصارالله و حزب کنگره سراسری مردمی اعلام کردند به بندهای پیش‌نویس آتش‌بس توجه دارند و به آن پایبند هستند. عسیری که به نمایندگی از نیروهای ائتلاف با رویترز سخن می‌گفت، افزود: ائتلاف نظامی همچنان به رصد فعالیت‌های نظامی، اطلاعاتی و شناسایی در مرز یمن- عربستان، آب‌های سرزمینی و فضای هوایی ادامه می‌دهد. سخنگوی حوثی‌ها نیز با اشاره به تهدیدِ همراه با تشویق عربستان افزود: اگرچه ما هم به آتش‌بس متعهد هستیم؛ اما حق پاسخ در برابر هرگونه تجاوز یا نقض آتش‌بس را برای خود قائل هستیم. احمد عسیری، سخنگوی ائتلاف عربستان، اعلام کرد که این ائتلاف برنامه‌هایی را با نیروهای منصور هادی برای توقف عملیات نظامی ایجاد کرده است. وی افزود: توافق شده در جریان اجرای آتش‌بس کمک‌های انسانی وارد شش استان یمن شود و دولت یمن تحت هر شرایط و هر اتفاقی که بیفتد،در مذاکرات کویت شرکت خواهد کرد. عسیری ادامه داد که «دولت مستعفی یمن» متعهد به اجرای دستورات سازمان ملل درباره آتش‌بس است. در همین راستا عبدالملک المخلافی، وزیر خارجه دولت مستعفی یمن، در نامه‌ای به اسماعیل ولد‌الشیخ احمد، فرستاده سازمان ملل به یمن بر پایبندی دولت مستعفی به شروط آتش‌بس تاکید کرد.

خسته از ویرانی

در مرکز استان «بیدا»، نبرد در حومه سوادیه و الظاهر باعث کشته شدن بیش از ۲۰ نفر شد. با این حال، الجزیره به نقل از منابع محلی می‌گوید درگیری در جنوب غرب در شهر تعز همچنان ادامه دارد. سازمان ملل امیدوار است که توقف درگیری‌ها به آتش‌بسی رسمی و واقعی تبدیل شود. این چهارمین آتش‌بس از ۲۶ مارس سال گذشته است،یعنی زمانی که ائتلاف عربی حملات هوایی برای حمایت از دولت هادی در یمن را آغاز کرد. دولت هادی با فشار نیروهای حوثی مجبور به خروج از یمن و استقرار در عربستان شد. الجزیره می‌نویسد: نیروهای حوثی با پشتیبانی نیروهای هوادار علی عبدالله صالح توانستند دولت یمن را سرنگون سازند. در پایتخت یمن، که طی ۱۸ ماه گذشته در کنترل حوثی‌ها بود، ساکنان محلی می‌گویند که ناامیدانه و پس از دو دور مذاکراتی که به شکست منجر شد،خواهان تداوم تلاش‌ها برای استقرار ثبات و آرامش در یمن هستند. «حسین علی»، ۵۷ ساله و کارمند دولت، به رویترز می‌گوید:«من و مردم کشورم از درگیری، جنگ و ویرانی خسته شده‌ایم. وضعیت برای مردمی که بدون برق، آب و در زیر ترس و وحشت کار می‌کنند بسیار دشوار است زیرا هر لحظه انتظار دارند بمبی بر سرشان فرود آمده و خانواده‌شان را بی‌سرپرست کند.»

آغاز مذاکرات: ضعف حوثی‌ها یا ضعف عربستان

حوثی‌ها تاکنون دو دور مذاکره را با مقام‌های سعودی برگزار کردند. الجزیره می‌نویسد: رئیس هیات حوثی در مذاکرات «محمد عبدالسلام» بود. او هم یکی از سخنگویان مهم حوثی است و هم مشاور ارشد عبدالمالک الحوثی است. عبدالسلام پیش‌تر رهبری هیات حوثی‌ها در مذاکرات عمان را در دست داشت که زمینه را برای مذاکرات صلح زیر نظر سازمان ملل در سوئیس فراهم آورد. با این حال، برخی به گمانه‌زنی در مورد دلایل این آتش‌بس پرداخته‌اند. «لوسیانو زاکارا»، استاد مطالعات خلیج فارس در دانشگاه قطر، به الجزیره می‌گوید:«تلاش حوثی‌ها برای آغاز آتش‌بس تعجب برانگیز است.» او معتقد است «دلیل آغاز مذاکرات شکست‌های متوالی حوثی‌ها است و اینکه آنها دیگر نمی‌توانستند کاری از پیش ببرند.» او می‌گوید: عربستان سعودی میلی به مذاکرات نداشت تا زمانی که پایتخت به دست نیروهای دولتی بیفتد. او می‌افزاید: دیدار حوثی‌ها از عربستان مصادف است با آرامش بی‌نظیر در مرز عربستان- یمن که طی یک سال گذشته سابقه نداشته است.

الجزیره می‌افزاید: برخی نیروهای حوثی در برخی مناطق یمن همچنان به «نیروهای متجاوز سعودی- آمریکایی» حمله می‌کنند. اما این سکه روی دیگری هم دارد. به گزارش نیویورک‌تایمز، جنگ یک‌ساله در یمن که با کاهش شدید قیمت نفت همراه بوده باعث شد دولت عربستان از ولخرجی‌های نظامی دست بردارد. «راشل زیمبا»، تحلیلگر موسسه اقتصادهای جهانی روبینی مستقر در نیویورک می‌گوید: «عربستان سعودی ماهانه ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار را دود کرده و به هوا می‌فرستد.» او تخمین می‌زند که از ذخایر ارزی این کشور ۶۰۰ میلیارد دلار باقی مانده باشد. برخی تحلیلگران معتقدند که نیروهای حوثی گروهی چریکی بودند. آنها با قابلیت جابه‌جایی سریع از اتلاف نیروها و منابع شان کاستند. بنابراین، شاید هزینه حوثی‌ها بسیار کمتر از عربستان باشد؛ چرا که ارتش عربستان ارتشی کلاسیک است و با بمباران هوایی به نبرد با حوثی‌ها رفت.

بنابراین به نوشته نیویورک‌تایمز، می‌توان مدعی شد که حوثی‌ها پیروز میدان هستند چرا که همچنان پایتخت یمن را در دست دارند و یکی از طرف‌های اصلی مذاکره با مقام‌های سعودی بودند. بازنده بزرگ عربستان بود که هدف اصلی و اولیه خود را زمینگیر کردن حوثی‌ها و سپس آغاز مذاکره اعلام کرده بود. دولت سعودی با فشاری که به منابع و ذخایر مالی خود طی یک سال گذشته وارد آورد به چند هدف دست یافت: یکی، کشورگشایی منطقه‌ای و ارسال این سیگنال به آمریکا که به‌طور مستقل - و در صورت لزوم به شکل نظامی- وارد ائتلاف‌های منطقه‌ای خواهد شد. دوم، چنگ و دندان نشان دادن به رقبای منطقه‌ای. سعودی بر این باور بود که زمینگیر کردن حوثی‌ها یعنی زدن سرانگشتان منطقه‌ای ایران. بنابراین، عدم سقوط حوثی‌ها نشان داد که اگرچه عربستان همچنان به چنگ و دندان نشان دادن ادامه می‌دهد اما نتوانست از پس گروهی چریکی و کوچک برآید. سوم، عربستان به زرادخانه تسلیحات آمریکایی تبدیل شد.

موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم (SIPRI) در تازه‌ترین گزارش خود که روز سه‌شنبه (۵ آوریل/ ۱۷ فرودین) منتشر شد اعلام کرد که هزینه‌های نظامی جهان در سال ۲۰۱۵ یک درصد نسبت به سال ۲۰۱۴ افزایش داشته است. این گزارش می‌گوید در سال ۲۰۱۵ یک هزار و ۶۷۶ میلیارد صرف هزینه‌های نظامی در سراسر جهان شده است. این گزارش می‌افزاید: بودجه نظامی عربستان سعودی در سال گذشته دو برابر آلمان بوده و پس از چین در جایگاه سوم قرار گرفته است. بودجه نظامی این کشور بالغ بر ۸۷ میلیارد دلار بوده، در حالی که بودجه نظامی روسیه ۴/ ۶۶ میلیارد دلار و بریتانیا ۵/ ۵۵ میلیارد دلار بوده است. چین از نظر هزینه‌های نظامی در جایگاه دوم در جهان قرار داشته و سال گذشته ۱۸۹ میلیارد دلار صرف این کار کرده است. بنابراین، این آمارها نشان می‌دهد عربستان جایگاه سوم جهانی در بودجه نظامی و خرید تجهیزات نظامی را به خود اختصاص داده است. کاهش قیمت نفت و فشار بر عربستان از بلندپروازی‌های این کشور تا حدودی کاسته و همین نقطه ضعف بود که باعث شد برخی ناظران حوثی‌ها را پیروز میدان جنگ تصور کنند.

آتش‌بس در یمن