آتش‌بس در سوریه

گروه جهان: پس از ۵ سال کورسوی امید به روی آتش‌بس در سوریه گشوده شد. گره این آتش‌بس به دست لاوروف- کری گشوده شد آنگاه که رایزنی‌های مستمر جواب داد. قرار است از روز شنبه ۸اسفند مفاد این آتش‌بس ‌به اجرا در آید تا اوضاع در این کشور جنگ زده اندکی آرامش یابد. به گزارش نیویورک‌تایمز، آمریکا و روسیه دوشنبه اعلام کردند که به توافق آتش‌بس موقت دست یافتند، اما کلمات رد و بدل شده میان مقام‌های دو کشور و کلماتی که در مفاد بیانیه آمده همگی بسیار احتیاط آمیز است و نشان می‌دهد که موانع در مسیر همچنان وجود دارد. براساس شرایط این توافق‌نامه، از دولت سوریه و اپوزیسیون مسلح سوری خواسته می‌شود تا با «توقف درگیری‌ها» موافقت کنند. این توافق البته شامل النصره و داعش نمی‌شود و مواضع این دو گروه کماکان مورد حمله خواهد بود. با این حال، سوالی که مطرح است این است که آیا این توافق ادامه می‌یابد یا به سرنوشت مذاکرات قبلی دچار می‌شود.

در این میان، تقسیم کاری هم میان طرفین روسی- آمریکایی انجام شده است. براساس این تقسیم کار، دولت آمریکا موظف است تا تمام گروه‌های شورشی را مجاب به مذاکره و نشستن پشت میز کند و دولت روسیه هم براسد فشار خواهد آورد تا روند جنگ متوقف شود. به گزارش نیویورک‌تایمز، اوباما شرایط نهایی این توافق را در مذاکره تلفنی با پوتین در میان گذاشت؛ مردی که به بازیگر کلیدی در تحولات سوریه تبدیل شده است. پوتین با استقبال از این توافق افزود: «مطمئن هستم که اقدامات مشترکی که با طرف آمریکایی مورد توافق قرار گرفته از ظرفیت تغییر شگرف وضعیت در سوریه برخوردار است. در نهایت، شانس واقعی برای متوقف ساختن خونریزی و خشونت چند ساله فراهم شده است.»

از سوی دیگر، تحولات ملموس روی زمین چیز دیگری می‌گوید. طی روزها و هفته‌های اخیر درگیری‌های گسترده و شدیدی در سوریه وجود داشته است. فقط در هفته گذشته ۱۰۰ نفر در حمص و دمشق با بمب‌گذاران انتحاری داعش کشته شده‌اند. حملات هوایی روسیه و نیروهای ائتلاف غرب به رهبری آمریکا هم تاثیرات خود را برای خرابی و ویرانی این کشور برجا گذاشته است. ترکیه و عربستان و برخی گروه‌ها همچنان به تزریق و پمپاژ افراطی گری در سوریه ادامه می‌دهند. چنین است که برخی این آتش‌بس را «آتش‌بس فانتزی» نامیده‌اند و امیدی به بقای آن ندارند. نیویورک‌تایمز می‌افزاید: جان کری بر خلاف کاخ سفید امید زیادی به این آتش‌بس دارد و با خوش‌بینی به آن می‌نگرد.

به گزارش الجزیره، در بیانیه مشترک آمریکا و روسیه، مفاد توافق آتش‌بس به قرار زیر آمده است:


برای مشارکت در توقف درگیری‌ها، تمامی گروه‌های مسلح سوری که در جنگ این کشور مشارکت دارند باید تا ساعت 12 ظهر 26 فوریه به وقت دمشق مشارکت خود را در این آتش‌بس و توافق با بندهایی که در زیر آمده است، اعلام کنند و روسیه و آمریکا به‌عنوان رهبران گروه‌ بین‌المللی حمایت از سوریه موظف‌اند این اعلام آمادگی را هماهنگ کرده و به اطلاع هم برسانند.

1- اجرای کامل قطعنامه 2254 شورای امنیت که در 18 دسامبر 2015 به تصویب تمامی اعضا رسید از جمله آمادگی برای مشارکت در فرآیند مذاکرات سیاسی که از سوی سازمان ملل تسهیل شده است.

2- توقف حملات با انواع سلاح‌ها از جمله موشک، خمپاره، موشک‌های ضد زره و ... علیه نیروهای دولتی سوریه و نیروهای متحد.

3- توقف هرگونه سیطره بر مناطق جدید یا تلاش برای کنترل مناطق تحت تصرف از سوی گروه‌های دیگری که با اجرای این توافق موافقت کردند.

4- اجازه سریع، امن و بی وقفه به سازمان‌های بشردوستانه برای ورود به مناطقی که تحت کنترل مخالفان است و اجازه دسترسی بشردوستانه و فوری و انتقال مایحتاج مورد نیاز برای افراد نیازمند.

5- استفاده مناسب از نیرو و زور (نه بیشتر از حد لازم برای جلوگیری از برطرف کردن تهدیدها) در صورتی که برای دفاع از خود باشد.

در همین راستا و با توجه به تصمیمات اتخاذ شده در نشست 11 فوریه گروه بین‌المللی حمایت از سوریه، آمریکا و روسیه به‌عنوان روسای این گروه و نیروی ضربت آتش‌بس، شرایط آتش‌بس و ترک مخاصمه در سوریه را که به بیانیه فوق الحاق شده و در 22 فوریه 2016 مورد پذیرش قرار گرفته، به شرح زیر اعلام داشته‌اند:

اعلام آتش‌بس و ترک مخاصمه از ساعت 12 نیمه شب به وقت دمشق در تاریخ 27 فوریه 2016؛

پایان هرگونه اقدام خصومت‌آمیز باید از سوی تمامی طرف‌های درگیر در سوریه که تعهد خود را به شرایط اعلام شده ابراز داشته و آن را پذیرفته‌اند، در نظر گرفته شود. با توجه به قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل و بیانیه‌های منتشر شده از سوی گروه بین‌المللی حمایت از سوریه، ترک مخاصمه شامل داعش، جبهه النصره و دیگر سازمان‌هایی که از سوی شورای امنیت سازمان ملل به‌عنوان سازمان تروریستی شناخته شده‌اند، نمی‌شود. هر گروه دیگری به غیر از داعش و جبهه النصره و دیگر سازمان‌های تروریستی شناخته شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل که در اقدامات نظامی و شبه‌نظامی‌گری در سوریه دست دارند، باید به فدراسیون روسیه و آمریکا به‌عنوان روسای گروه بین‌المللی حمایت از سوریه تعهد و پذیرش خود را به شرایط آتش‌بس و ترک مخاصمه تا ساعت 12 ظهر به وقت دمشق در تاریخ 26 فوریه 2016 اعلام کنند و این دو کشور نیز تا نیمه شب 27 فوریه باید هماهنگی‌های لازم برای آغاز آتش‌بس را انجام دهند.

به منظور اجرای آتش‌بس و ترک مخاصمه تحت شرایطی که منجر به ایجاد ثبات و حفاظت از گروه‌های شرکت‌کننده در این آتش‌بس شود، فدراسیون روسیه و آمریکا آمادگی خود را برای همکاری با یکدیگر برای تبادل اطلاعات مناسب در این راستا اعلام می‌کنند(اطلاعات جمع‌آوری شده‌ای که مربوط به مناطق تحت کنترل گروه‌های متعهد به آتش‌بس می‌شود). همچنین دو طرف متعهد می‌شوند که اقدامات لازم برای حمایت و ممانعت از هرگونه حمله توسط نیروهای ارتش روسیه یا نیروهای ائتلاف ضدداعش تحت حمایت آمریکا و نیروهای مسلح دولت سوریه و دیگر گروه‌های حامی آنها علیه گروه‌های پذیرنده آتش‌بس را انجام دهند.

اقدامات نظامی از جمله حملات هوایی نیروهای مسلح جمهوری عربی سوریه، نیروهای مسلح روسی و نیروهای ائتلاف ضدداعش تحت رهبری آمریکا علیه داعش جبهه النصره و دیگر سازمان‌هایی که از سوی شورای امنیت گروه تروریستی شناخته شده‌اند، ادامه خواهد یافت. فدراسیون روسیه و آمریکا با یکدیگر و دیگر اعضای نیروی ضربت آتش‌بس با یکدیگر برای اجرای تصمیمات گروه بین‌المللی حمایت از سوریه که در تاریخ 11 فوریه 2016 اتخاذ شد برای آزادسازی مناطق تحت تصرف داعش، جبهه النصره و دیگر سازمان‌های تروریستی شناخته شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل همکاری خواهند کرد.

وظایف اولیه‌ نیروی ضربت همان‌طور که در بیانیه 11 فوریه گروه بین‌المللی حمایت از سوریه آمده است شامل:


* آزادسازی مناطق تحت کنترل داعش و جبهه النصره و دیگر سازمان‌های تروریستی شناخته شده در شورای امنیت سازمان ملل.

* تضمین تعهد تمامی گروه‌های سوری برای اجرا و کاهش سریع تنش‌ها.

* بررسی اتهامات درخصوص عدم اجرای آتش‌بس.

* ارجاع هرگونه اقدام نقض آتش‌بس توسط هر یک از گروه‌ها به گروه بین‌المللی حمایت از سوریه یا کسانی که از طرف این گروه برای تعیین اقدام مناسب علیه آنها تعیین می‌شوند، از جمله حذف این گروه‌ها از شرایط ترک‌مخاصمه و تضمین حمایت داده شده به آنها است.

* آمریکا و روسیه همچنین آمادگی خود را در حد توانشان به‌عنوان روسای مشترک نیروی ضربت آتش‌بس و در همکاری با دیگر اعضای نیروی ضربت آتش‌بس برای توسعه مکانیزم موثر گسترش و نظارت بر آتش‌بس توسط نیروهای دولت جمهوری عربی سوریه و دیگر گروه‌های حامی آنها و گروه‌های مخالف مسلح اعلام می‌کنند.

* برای دستیابی به این هدف و گسترش آتش‌بس پایدار فدراسیون روسیه و آمریکا یک خط مستقیم ارتباطی ایجاد می‌کنند و در صورت لزوم یک کارگروه برای تبادل اطلاعات مرتبط پس از برقراری آتش‌بس کار خود را آغاز می‌کند.

* برای بررسی نقض آتش‌بس هرگونه تلاشی باید در راستای ارتباط در میان مسوولان حفظ آتش‌بس و کاهش سریع تنش‌ها باشد و هرگونه ابزار غیرنظامی باید قبل از استفاده از زور مورد امتحان قرار گیرد.

* آمریکا و روسیه به‌عنوان روسای مشترک نیروی ضربت آتش‌بس گروه بین‌المللی حمایت از سوریه این استاندارد‌ها را به‌عنوان روند اجرایی ضروری برای این بندها مورد نظر قرار دهند.

* آمریکا و روسیه از تمامی گروه‌های سوری، کشورهای منطقه و دیگر اعضای جامعه بین‌المللی می‌خواهند که از اجرای فوری پایان خشونت‌ها و خونریزی‌ها در سوریه و مشارکت در این راستا حمایت کنند تا روند انتقال سیاسی تحت حمایت سازمان ملل و براساس قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل، بیانیه 11 فوریه 2016 گروه بین‌المللی حمایت از سوریه و بیانیه‌های 2015 گروه بین‌المللی حمایت از سوریه و بیانیه‌ ژنو 2012 انجام شود.


اسد تاریخ انتخابات آینده را تعیین کرد

وزارت خارجه سوریه اعلام کرد دمشق با توافق آتش‌بس اعلام شده از سوی روسیه و واشنگتن موافق است و آن را اجرا می‌کند. به گزارش رویترز، وزارت خارجه سوریه اما تاکید کرده است که دمشق همچنان به عملیات خود علیه داعش و النصره ادامه می‌دهد. آمریکا و روسیه روز گذشته اعلام کردند که برای آغاز آتش‌بس در تاریخ ۲۷ فوریه به توافق رسیده‌اند و از دولت سوریه و نیروهای مخالف خواسته بودند تا موضع خود را در قبال این توافق اعلام کنند. در بیانیه وزارت خارجه سوریه آمده است: «برای تضمین موفقیت اجرای آتش‌بس در موعد مقرر دولت سوریه اعلام می‌دارد که آماده است با طرف روسی برای مشخص کردن مناطق و گروه‌های مسلحی که توافق آتش‌بس شامل آنها می‌شود هماهنگی لازم را انجام دهد.» دولت سوریه همچنین تاکید کرده است که ارتش حق خود را برای پاسخگویی به هرگونه نقض آتش‌بس از سوی گروه‌های مسلح علیه شهروندان سوری یا نیروهای مسلح محفوظ می‌داند.