گروه خودرو: هیات‌وزیران در شرایطی طی جلسه اخیر خود ورود کالا از مبدا عربستان را ممنوع کرد که به اعتقاد کارشناسان، این موضوع نمی‌تواند اثر چندانی بر واردات خودرو به کشور بگذارد.

پس از آنکه سفارت عربستان در ایران مورد حمله قرار گرفت، مسوولان این کشور روابط سیاسی و تجاری خود را با ایران قطع کردند و بلافاصله برخی دیگر از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نیز با موضع گرفتن در برابر این اتفاق (حمله به سفارت عربستان) از کاهش سطح روابط سیاسی و تجاری خود (با ایران) صحبت به میان آوردند. در پی این اتفاقات، دولت ایران نیز پنج‌شنبه گذشته تصمیم گرفت ورود انواع کالا از عربستان را ممنوع کند تا به‌نوعی پاسخ اقدام ریاض را در حوزه تجاری داده باشد. ازآنجاکه طی سال‌های گذشته به‌دلیل اعمال تحریم‌های بین‌المللی، امکان واردات مستقیم خودرو (از شرکت‌های اصلی) وجود نداشت، کشورهای حوزه خلیج فارس و البته عربستان، در نقش پایگاهی برای صادرات خودرو به ایران ظاهر شدند، به‌نحوی‌که مبدا حدودا ۹۵ درصد خودروهای وارداتی به ایران طی چند سال گذشته کشورهایی مانند امارات، عمان، عربستان و... بوده است. در واقع، آنچه واردکنندگان داخلی را به سمت واردات خودرو از کشورهای حاشیه خلیج فارس سوق داد، تحریم‌های بین‌المللی بود و این موضوع البته حواشی و دردسرهای خاص خود را نیز به همراه داشت. حالا اما با توجه به مواضعی که ایران و اعراب در برابر یکدیگر گرفته‌اند، موازنه تجاری میان آنها به هم خواهد خورد و در نتیجه این مساله در اذهان عمومی شکل گرفته که واردات خودرو نیز متاثر از این رویارویی، به مشکل خواهد خورد. اما آیا واقعا قرار است واردات خودرو به کشور تحت‌تاثیر قطع روابط دیپلماتیک ایران و عربستان، قرارگیرد؟

برای پاسخ به این پرسش، باید نگاهی بیندازیم به روند ورود خودروهای خارجی به ایران از مبدا کشورهای عربی. طبق آمار موجود، در بین کشورهای حاشیه خلیج فارس، امارات و عمان، شاهرگ اصلی ورود خودروهای خارجی به ایران محسوب می‌شوند و به‌عبارت بهتر، بیشترین خودروها از این دو مبدا به کشور می‌آیند. هرچند کشورهایی مانند عربستان و کویت نیز خودرو به بازار ایران ارسال کرده‌اند، اما اولا بیشتر این خودروها باز هم به عمان یا امارات آمده و سپس راهی بازار ایران شده‌اند و ثانیا تعداد بسیاری محدودی (در مقایسه با ورودی از امارات و عمان) بوده‌اند. با این حساب، اگر قرار باشد اتفاق حادی در واردات خودرو به کشور (به‌دلیل قطع ارتباط ایران و عربستان) رخ بدهد، از ناحیه امارات یا عمان که بیشترین سهم (در صادرات خودرو به ایران) را دارند، خواهد بود نه عربستان. اگرچه امارات نیز عنوان کرده که سطح روابط خود با ایران را کاهش داده و از معاملات تجاری اش خواهد کاست، اما به اعتقاد کارشناسان، این موضوع نیز نمی‌تواند اثر چندان مخربی بر واردات خودرو به کشور بگذارد. در این مورد، فربد زاوه یکی از کارشناسان خودرو کشور به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: امارات طی چند سال گذشته روابط تجاری مناسبی با ایران داشته و رقم معاملات دوجانبه آنقدر بالا هست که مسوولان این کشور نتوانند به‌راحتی چشم روی آن گذاشته و مثلا صادرات خودرو به ایران را قطع کنند. وی با اشاره به تجارت۱۰ میلیارد دلاری ایران و امارات، می‌افزاید:این امکان وجود دارد که مسوولان ابوظبی امارات، به تبعیت از عربستان صادرات کالا از جمله خودرو به ایران را ممنوع و محدود کنند، اما بسیار بعید به‌نظر می‌رسد مقامات دبی دست به چنین کاری بزنند.

وی در ادامه تاکید می‌کند: به فرض آنکه اصلا چنین اتفاقی هم رخ بدهد، به دو دلیل بازار خودروهای وارداتی کشور دچار شوک نخواهد شد. زاوه در تشریح دلیل اول می‌گوید: بازار خودروهای وارداتی کشور در حال حاضر با رکود دست و پنجه نرم می‌کند؛ بنابراین به فرض آنکه ورود خودروها محدود شود، این موضوع نمی‌تواند تاثیر چندانی بر روند فعلی بازار بگذارد. این کارشناس، دلیل دوم را نیز به لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران ربط داده و تاکید می‌کند: به‌زودی شاهد کنار رفتن تحریم‌ها خواهیم بود و با این حساب، امکان خرید مستقیم خودروهای خارجی از شرکت‌های مادر فراهم می‌شود و در نتیجه واردکنندگان ایرانی به‌نوعی بی‌نیاز از کشورهای حوزه خلیج فارس شده و می‌توانند از مبادی اصلی اقدام به واردات خودرو به کشور کنند. زاوه اما در ادامه با اشاره به اینکه لغو تحریم‌ها می‌تواند حتی موازنه واردات خودرو به کشور در کشورهای حاشیه خلیج فارس را نیز تغییر دهد، می‌گوید:حتی اگر امارات به‌طور کل صادرات خودرو به کشور را ممنوع کند، عمان با توجه به روابط حسنه اش با ایران، می‌تواند جایگزین آن شود، چه آنکه همین حالا نیز حدود ۴۰ درصد از خودروهای خارجی از مبدا عمان می‌آیند.

وی در نهایت با تاکید بر اینکه کمتر از ۱۰‌درصد خودروهای خارجی از مبدا عربستان راهی ایران می‌شوند، این‌گونه نتیجه گیری می‌کند که قطع روابط تجاری ایران و عربستان، نمی‌تواند تاثیر چندانی بر روند واردات خودرو به کشور بگذارد و با لغو تحریم‌ها، بازار خودروهای خارجی کشور ظرف ۶ ماه به «حالت عادی» بازخواهد گشت. به گفته زاوه، این «حالت عادی» زمانی است که حدود ۹۵ درصد خودروهای خارجی، از مبدا شرکت‌های اصلی (مادر) وارد ایران شوند و دیگر خبری از کشورهای حوزه خلیج فارس در این ماجرا نباشد. اظهارات زاوه در شرایطی است که بنابر گفته وزیر امور خارجه آمریکا، تحریم‌ها علیه ایران به‌زودی لغو خواهند شد و بنابراین امکان تجارت مستقیم و آزاد کشور با دنیا فراهم خواهد آمد. با این حساب، واردکنندگان کشور می‌توانند به جای خرید خودرو از مبدا کشورهای حاشیه خلیج فارس، مستقیما به سراغ شرکت خارجی رفته و بدون واسطه اقدام به واردات محصولات آنها کنند. در این شرایط، دیگر چندان فرقی ندارد که امارات، عربستان یا هر کشور عربی دیگر، روابط تجاری خود با ایران را قطع کنند؛ زیرا در پساتحریم دیگر نیازی به آنها در حوزه واردات خودرو به کشور نخواهد بود.