گروه خودرو: اقتصاد ایران در حالی طی 6 ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشد چهار درصدی روبه‌رو شده که «صنعت خودرو» باز هم نقش مهم و غیرقابل‌انکاری در این روند رو به صعود داشته است.

بنابر اعلام بانک مرکزی، چهار گروه «نفت»، «صنعت»، «کشاورزی» و «خدمات» نقش اصلی را در افزایش تولید ناخالص ملی و در نتیجه، رشد چهار درصدی اقتصاد کشور داشته‌‌اند، که در این بین، بخش صنعت جهشی ۳/۷ درصدی را به خود می‌بیند. هرچند بانک مرکزی هنوز جزئیات رشد اقتصادی طی نیمه نخست امسال را اعلام نکرده و مشخص نیست سهم صنایع کشور (به‌صورت تفکیکی) در روند رو به رشد اقتصاد به چه میزان بوده، اما مطابق با آماری که از افزایش تولید خودروهای داخلی منتشر شده، «خودروسازی» باز هم نقشی کلیدی در این «رشد» داشته است. بنابر اعلام وزارت «صنعت، معدن و تجارت»، خودروسازان کشور توانسته‌اند در ۶ ماه نخست امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رشدی بالغ‌بر ۷۴ درصد را تجربه کنند و این خود دلیلی محکم برای تاثیر بسزای «خودروسازی» بر رشد اقتصادی نیمه نخست سال‌جاری، به حساب می‌آید. نقش «خودروسازی» در رشد اقتصادی کشور البته پیش تر نیز به اثبات رسیده بود، چه آنکه در گزارش قبلی بانک مرکزی نیز صنعت خودرو توانسته بود آمار قابل قبولی را در تولید از خود به جا بگذارد. بر این اساس، «خودروسازی» توانسته بود در رشد اقتصادی فصل بهار امسال نیز خودنمایی کرده و به‌نوعی به عامل اصلی جهش صنعتی کشور در سه ماه نخست سال‌جاری تبدیل شود. بخش صنعت و معدن ایران در فصل بهار امسال و نسبت به بهار ۹۲، به رشدی ۵/۷ درصدی دست پیدا کرد و این در حالی بود که خودروسازی با رشد تولید ۳/۷۶ درصدی، بیشترین نقش را در این «رشد» داشت. هرچند به اعتقاد کارشناسان، ایرادهای زیادی به عملکرد کیفی خودروسازان داخلی وارد است، اما به هر حال صنعت خودرو با تمام کم‌و‌کاست‌هایش، فعلا یکی از ارکان اصلی و بسیار مهم رشد صنعت و در نتیجه روند مثبت اقتصاد کشور به شمار می‌رود.

خودروسازی؛ بزرگ‌ترین کارگاه صنعتی کشور

اما بانک مرکزی در گزارشی جداگانه، شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی کشور را اعلام کرده، که این گزارش نیز بر سهم قابل توجه صنعت خودرو در رشد تولید ناخالص ملی و جهش اقتصادی کشور تاکید دارد.

بر این اساس، شاخص کل تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی کشور در ۶ ماه اول سال ١٣٩٣ و برمبنای سال پایه ۱۳۹۰، به عدد ۶/۹۳ رسیده است، که از رشد ۶/۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل حکایت دارد.

این در حالی است که در میان ۱۳ گروه صنعتی مختلف، «خودروسازی» توانسته بیشترین رشد را طی ۶ ماه نخست امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، به خود اختصاص دهد. طبق اعلام بانک مرکزی، خودروسازی توانسته با ۹/۶۸ درصد رشد شاخص تولید در بازه زمانی تحت بررسی، با فاصله‌ای بسیار فاحش، بالاتر از صنایعی مانند دخانیات، منسوجات، مواد غذایی و چرم قرار گیرد. این آمار نشان می‌دهد صنعت خودرو فعلا در بخش «تولید» اوضاع خوبی را در مقایسه با سایر صنایع کشور دارد و نقش آن در رشد اقتصادی کشور غیر‌قابل انکار است.

کاهش نرخ رشد خودرو در سال 94

اما خودروسازی در حالی توانسته نقشی مثبت در رشد اقتصادی کشور طی ۶ ماه نخست امسال ایفا کند که به اعتقاد کارشناسان، این صنعت نمی‌تواند نرخ رشد فعلی خود را در سال آینده تکرار کند. این «ناتوانی» دو دلیل دارد؛ یکی ملایم شدن شیب تولید به دلیل کاهش تقاضا و دیگری، بالا رفتن عدد پایه تولید طی سال ۹۳.

در مورد مساله اول، کارشناسان بر این باورند که چون تقاضا برای خودروهای داخلی کاهش یافته، خودروسازان نمی‌توانند با سرعت فعلی به روند رو به رشد خود ادامه دهند. طبق آمار نیز تولید ماهانه خودروسازان طی ۶ ماه دوم امسال، افت کرده و حالا این پرسش پیش می‌آید که این موضوع می‌تواند نقش خودروسازی را در رشد اقتصادی، کمرنگ کند. برخی کارشناسان در پاسخ به این پرسش تاکید می‌کنند که چون تولید خودروسازان در مقایسه با سال گذشته رو به صعود است و این روند مثبت تا پایان سال نیز ادامه خواهد داشت، نقش خودروسازی در رشد اقتصادی کشور طی سال ۹۳، کمرنگ نخواهد شد، هرچند در سال آینده شرایط متفاوت خواهد بود. کارشناسان اما در مورد مساله دوم (بالا رفتن عدد پایه تولید طی سال ۹۳) تاکید می‌کنند که با توجه به خروج صنعت خودرو از بحران تولید و افزایش قابل توجه تیراژ نسبت به سال گذشته، عدد پایه تولید خودرو در کشور بالا رفته و این موضوع، کاهش نرخ رشد خودروسازان را طی سال آینده، در پی خواهد داشت.

به اعتقاد آنها، یکی از دلایل نرخ رشد بالای تولید خودرو طی سال‌جاری، کم بودن عدد پایه تولید، در سال گذشته است، چه آنکه در سال ۹۲، خودروسازان بزرگ کشور کمتر از ۵۸۴ هزار دستگاه محصول سواری به تولید رساندند، اما فقط در ۹ ماه امسال توانسته‌اند حدود ۶۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید کنند. به‌عبارت بهتر، چون تیراژ خودرو طی سال ۹۲ پایین بوده، نرخ رشد تولید امسال خودروسازان اعداد بزرگی را نشان می‌دهد. این در حالی است که به‌نظر می‌رسد تیراژ امسال خودروسازان کشور از مرز یک میلیون دستگاه عبور می‌کند و با این حساب، صنعت خودرو اگر بخواهد اعداد امسال را در رشد تولید تجربه کند (مثلا رشد حدودا ۶۴ درصدی در هشت ماه امسال)، آنگاه باید در سال آینده بیش از یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه تولید داشته باشد و این موضوع با توجه به فاکتورهای مختلف از جمله «کاهش تقاضا در بازار» و «کمبود نقدینگی» و «محدودیت‌های بین‌المللی»، بسیار بعید است.

بنابراین، نرخ رشد تولید در خودروسازی طی سال ۹۴، اعداد کمتری را در مقایسه با نرخ رشد امسال این صنعت نشان خواهد داد.