شرط حل مساله قیمت خودرو

گروه خودرو: در شرایطی که برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی همچنان به‌دنبال کاهش قیمت خودروهای داخلی هستند، برخی دیگر از بهارستانی‌ها معتقدند مجلس نباید به مساله قیمت خودرو ورود می‌کرد، همان‌طور که شورای رقابت نیز حق قیمت‌گذاری نداشته است. یکی از این نمایندگان، حمیدرضا فولادگر عضو کمیسیون صنایع است که در گفت‌و‌گو با «دنیای‌اقتصاد» تاکید می‌کند مساله قیمت خودرو تنها در صورت اصلاح ساختار خودروسازی کشور و رقابت‌پذیر شدن آن، حل خواهد شد. به گفته وی، اعضای کمیسیون صنایع نشست‌های متعددی با اعضای شورای رقابت داشته‌اند، اما به نتیجه خاصی نرسیده‌اند، هرچند گزارشی از روند تعیین قیمت خودروهای داخلی تهیه شده و قرار است هفته آینده در مجلس قرائت شود.

راستش را بخواهید من به شخصه دیگر از بحث‌های مربوط به خودرو منزجر شده‌ام. مگر در ایران صنعتی به جز «خودرو» نداریم که تا این حد به آن پرداخته می‌شود.

چرا داریم؛ ولی قطعا هیچ‌کدام به اندازه «خودرو» حاشیه ندارد. به‌عنوان مثال، همین «قیمت خودرو»، کم حاشیه ایجاد نکرده است. اتفاقا من برای پیگیری همین ماجرا با شما تماس گرفتم و می‌خواهم بدانم در جلسات اخیر مجلسی‌ها با شورای رقابت، چه گذشته و چه تصمیماتی برای قیمت خودرو گرفته شده است؟

ما جلساتی با شورای رقابت داشتیم، اما به نتیجه خاصی نرسیدیم.

ولی خودتان عنوان کرده‌اید که گزارشی در مورد قیمت خودرو توسط نمایندگان مجلس تهیه شده و هفته آینده نیز قرائت خواهد شد.

بله؛ منتها در این گزارش فقط به تحلیل ماجرای قیمت‌گذاری خودرو پرداخته شده و این طور نیست که روش جدیدی برای قیمت‌گذاری پیشنهاد داده باشیم. ما تاکنون نشست‌های متعددی با اعضای شورای رقابت در کمیسیون صنایع و معادن مجلس پیرامون نحوه تعیین قیمت خودرو داشته‌ایم که گزارش نهایی آن تهیه و تدوین شده و هفته آینده در جلسه علنی مجلس قرائت خواهد شد. این گزارش توسط نمایندگان مجلس و اعضای شورای رقابت تهیه شده و هدف آن ایجاد روشی منطقی برای تعیین قیمت خودرو است. به عبارت بهتر ما می‌خواهیم قیمت خودرو به شکلی تعیین شود که هم منافع خودروسازان و هم منافع مردم در آن مورد توجه قرار گیرد.

از نظر مجلس، تا زمانی که صنعت خودرو در شرایط «نه خصوصی و نه دولتی» باقی بماند و رقابتی در میان نباشد، اوضاع همین است که هست. خودروسازی ایران باید به‌صورت ساختاری اصلاح شود، وگرنه با این روش‌های فعلی (تعیین قیمت توسط شورای رقابت) در حوزه قیمت‌گذاری به جایی نخواهیم رسید.

-پس شما شیوه فعلی قیمت‌گذاری خودروهای داخلی (تعیین قیمت‌ها توسط شورای رقابت) را قبول ندارید؟

شورای رقابت نباید به این شکل در قیمت خودرو ورود می‌کرد. وظیفه شورا تعیین دستورالعمل برای قیمت خودرو بود؛ بنابراین نباید اقدام به قیمت‌گذاری می‌کرد.

پس چه کسی باید قیمت را تعیین می‌کرد؟

درست این بود که شورای رقابت فقط به تدوین و اعلام دستورالعمل قیمت‌گذاری می‌پرداخت و خودروسازان قیمت محصولاتشان را تعیین می‌کردند.

چه تضمینی وجود داشت که خودروسازان دستورالعمل شورا را اجرا کنند؟

اگر شورای رقابت فقط دستورالعمل می‌داد و قیمت‌ها توسط خودروسازان تعیین می‌شد، آنگاه نهادهای نظارتی مانند سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و حتی خود مجلس شورای اسلامی نظارت لازم را در مورد حسن اجرای دستورالعمل شورای رقابت انجام می‌دادند. من باز هم تاکید می‌کنم که با روش فعلی، مشکل قیمت خودرو حل نخواهد شد و شرط حل این مساله، اصلاح ساختار خودروسازی کشور و رقابت پذیر کردن آن است.

صنعت خودرو ایران هم‌اکنون در حالت گذار و انتقال است، به‌ نحوی ‌که نه دولتی به حساب می‌آید که نظارت‌پذیر باشد و نه به‌معنای واقعی خصوصی است که بتواند رقابت کند؛ بنابراین تا زمانی که خودروسازی از این حالت خارج نشود، مساله قیمت حل نخواهد شد.

شما می‌گویید شرط حل مساله قیمت خودرو، اصلاح ساختار خودروسازی و رقابتی کردن این صنعت است، حال آنکه این کار زمان می‌برد و پروسه‌ای یک شبه نیست. با این شرایط، اگر بخواهیم نسخه ‌ای موقت برای درمان درد قیمت خودرو تجویز کنیم، نسخه مجلس در این مورد چیست؟

بیشتر نمایندگان مجلس نظرشان این است که شورای رقابت باید فقط به تدوین دستورالعمل بپردازد و قیمت‌ها توسط خودروسازان تعیین شود؛ در نهایت نهادهای نظارتی نیز باید عملکرد شرکت‌های خودروساز را در اعمال دستورالعمل شورای رقابت رصد کنند.

-به‌نظر می‌رسد مجلس چندان موافق ورود شورای رقابت به ماجرای قیمت خودرو نیست؟

خودروسازی ایران هم‌اکنون در حالتی «شبه‌رقابتی و شبه‌انحصاری» قرار دارد و با این شرایط می‌توان ورود شورای رقابت به مساله قیمت خودرو را با اغماض پذیرفت. با این حال، مجلس معتقد است که این شورا نباید اقدامی فراتر از تعیین دستورالعمل قیمت‌گذاری انجام دهد.

احتمالا در جریان هستید که بسیاری از مشتریان به‌دلیل افزایش قیمت خودرو، توان خریدشان را از دست داده‌اند و از همین رو بازار خودرو در حالتی بلاتکلیف قرار دارد. در واقع از نظر مردم «خودروهای داخلی» گرانند و قیمت و کیفیت شان با یکدیگر همخوانی ندارد. نظر مجلس در این مورد چیست؟ آیا مجلس قیمت خودرو را منطقی می‌داند؟

از نظر مجلس، قیمت خودرو جا برای کاهش دارد، منتها نه به‌صورت دستوری.

-ولی برخی از همکاران خودتان در مجلس به شدت پیگیر کاهش قیمت خودرو به‌صورت دستوری هستند.

بله اما نظر اکثر دوستان این است که مجلس نباید به قیمت خودرو ورود کند. این درست نیست که مجلس بگوید قیمت خودرو باید ۳۰ درصد ارزان شود؛ زیرا وظیفه نمایندگان در این ماجرا، نظارت است نه قیمت‌گذاری.

من پاسخ پرسش قبلی ام را نگرفتم؛ مجلس قیمت خودرو را منطقی می‌داند؟

نه؛ پرسش ما از خودروسازان این است که قیمت محصولات خود را بر چه مبنایی بیش از دو برابر افزایش داده‌اند. احتمالا آنها در پاسخ خواهند گفت که نرخ ارز گران شده؛ خب قبول اما مگر خودروهای داخلی چقدر ارزبری دارند که گران شدن ارز تا این حد بر قیمت آنها تاثیر گذاشته است. نرخ ارز باید نهایتا بین ۲۰ تا ۳۰ درصد بر قیمت خودروها تاثیر می‌گذاشت، حال آنکه خودروسازان سال گذشته قیمت محصولات خود را تا دو و نیم برابر افزایش دادند.

بحث خودروسازان فقط نرخ ارز نیست؛ آنها گرانی مواد اولیه را هم یکی از دلایل افزایش قیمت محصولات خود می‌دانند.

مواد اولیه هم آنقدر گران نشده که قیمت خودرو یک مرتبه ۵/۲ برابر شود. از این گذشته، به فرض که همه چیز آن‌طور که خودروسازان می‌گویند، گران شده باشد، مگر قرار است بار این گرانی را فقط مصرف‌کنندگان به دوش بکشند. به هر حال خودروسازان هم باید با اقداماتی مانند افزایش بهره‌وری، اثر گرانی را کاهش دهند.

به‌نظر شما نقش دولت در داستان قیمت خودرو چیست؟ اصلا سیاست‌های فعلی دولت را در حوزه قیمت خودرو قبول دارید؟

قطعا دولت نباید به‌دنبال کاهش دستوری قیمت خودرو باشد. از نظر مجلس، دولت باید در مقطع فعلی با در نظر گرفتن تسهیلات و مشوق‌ها و همچنین اختصاص ارز مبادله‌ای بیشتر به خودروسازان، از این صنعت حمایت کند.