«پژو» دوباره در راه ایران

دنیای اقتصاد: پس از ۶ سال، نفر اول پژو باز هم به ایران آمد و برای بازگشت این شرکت فرانسوی به «جاده مخصوص» با مقامات ایران‌خودرو مذاکره کرد؛ مذاکره‌ای که به احتمال زیاد همکاری دوباره این دو خودروساز بزرگ را در پی خواهد داشت. پژو ۲ سال پیش و در پی تشدید تحریم‌ها از ایران رفت و حالا بازگشت این شرکت مشروط به انجام سرمایه‌گذاری مستقیم در صنعت خودرو کشور شده است. حرف آخر ایران‌خودرو به پژو پس از ۱۰ ساعت‌مذاکره:

سرمایه‌گذاری؛ شرط حضور در ایران

یکه‌زارع: پژویی‌ها با علم به اینکه ایران‌خودرو بر مساله سرمایه‌گذاری مصر است، راهی ایران شده‌اند

گروه خودرو: در روزهایی که شرکت‌های بزرگ خارجی هنوز هم بابت حضور در ایران تردید دارند، مدیرعامل پژوی فرانسه میهمان ایران‌خودرویی‌ها شده تا بار دیگر این دو زوج خودروساز زندگی مشترک شان را آغاز کنند.

طبق اخبار رسیده، «ماکسیم پیکا» مدیرعامل پژو چند روز پیش به ایران آمده و مذاکراتی را مبنی‌بر آغاز دوباره همکاری‌ها با مدیرعامل بزرگ‌ترین خودروساز کشور انجام داده است، مذاکراتی که ایران‌خودرویی‌ها از آن با عنوان «سخت و فشرده» یاد می‌کنند.

مذاکرات موردنظر البته در سکوت خبری برگزار شده و مدیران عامل ایران‌خودرو و پژو ۱۰ ساعت تمام به بررسی ابعاد جدید همکاری‌های مشترک پرداخته‌اند که در این بین، سرمایه‌گذاری اجرای تعهدات گذشته از سوی پژو و انتقال دانش فنی و طراحی و تولید خودروهای مشترک و همچنین ساخت داخل، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

اما آنچه به روایت ایران‌خودرویی‌ها محور اصلی مذاکرات لقب گرفته است، «سرمایه‌گذاری پژو» بوده، به نحوی که‌هاشم یکه‌زارع مدیرعامل ایران‌خودرو تاکید کرده هرگونه توافقی با پژو، منوط به پذیرش سرمایه‌گذاری از طرف این شرکت فرانسوی است. هر چند از دیگر محورهای مورد بررسی در این جلسه توسعه حضور ایران‌خودرو در شبکه صادراتی پژو بوده و دو طرف، راهکارهای اجرایی برای تحقق این موضوع را نیز مطرح و بررسی‌های لازم را در این مورد انجام داده‌اند، اما بحث پرچالش و اصلی بین مدیران عامل ایران‌خودرو و پژو، همان «سرمایه‌گذاری» بوده است.

گویا سرمایه‌گذاری پژو به حدی برای مدیرعامل ایران‌خودرو مهم بوده که وی صراحتا تاکید کرده شرکت فرانسوی یا باید به سرمایه‌گذاری تن بدهد یا بازار ایران را فراموش کند. آن طور که یکه‌زارع در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» عنوان کرد، پژو قبلا در ایران مونتاژکاری انجام داده، اما ایران‌خودرو سعی دارد در قرارداد‌های جدید، منافع ملی را در نظر بگیرد تا تجربه‌های قبلی تکرار نشود. وی گفت که به مسوولان پژو اعلام شده یا باید در چارچوب مورد‌نظر ایران‌خودرو عمل کنند یا بازار ایران را به فراموشی بسپارند.

اظهارات مدیرعامل ایران‌خودرو در شرایطی است که پژویی‌ها طی ۲۴ سال حضور در ایران، حاضر به سرمایه‌گذاری نشدند و تنها تا توانستند، از بازار خودرو کشور سود بردند، آن هم با عرضه محصولاتی قدیمی و از رده خارج.

از پس همین سرمایه‌گذاری نکردن بود که وقتی تیغ تحریم‌های بین‌المللی تیز شد، پژو ناگهان ارتباط خود با ایران‌خودرو را قطع و ایران را ترک کرد، بدون آنکه هیچ نگرانی از این بابت داشته باشد. پژو که رفت، ایرانی‌ها تازه فهمیدند این شرکت فرانسوی در این ۲۴ سال چه رفتاری با آنها داشته و در لباس یک «همکار» فقط از بازار خودرو ایران سود برده و بس. بسیاری از کارشناسان معتقدند اگر پژو در ایران سرمایه‌گذاری انجام داده بود، نمی‌توانست به این راحتی بگذارد و برود؛ زیرا منافع مشترکش اجازه چنین رفتاری را به این شرکت نمی‌داد. گویا از همین‌رو است که این بار ایران‌خودرویی‌ها سفت و سخت پای سرمایه‌گذاری پژو ایستاده و حتی در صورت سرمایه‌گذاری نکردن آن در «جاده مخصوص»، حاضرند قید این خودروساز معتبر فرانسوی را برای همیشه بزنند.

حالا پرسش اینجا است که آیا پژو زیر بار سرمایه‌گذاری در ایران می‌رود؟ آیا این خودروساز اروپایی حاضر است روش ۲۴ ساله خود را تغییر داده و به میل ایران‌خودرویی‌ها رفتار کند؟ اگر پاسخ مثبت است، کدام «انگیزه» پژو را به تغییر منش خود وا خواهد داشت؟ و پرسش مهم‌تر اینکه آیا اصلا پژو احتیاجی به بازار خودرو ایران دارد؟

اگر تا همین یکی دو سال پیش این پرسش‌ها مطرح می‌شد، قطعا کفه سنگین ترازو به‌سمت ایران‌خودرویی‌ها سنگینی می‌کرد؛ زیرا پژو در بحران مالی فرو رفته بود و به دنبال راهی برای افزایش فروش محصولاتش می‌گشت. پژو مانند بسیاری دیگر از خودروسازان بزرگ دنیا، یکی دو سال گذشته را با بحران فروش و مشکلات مالی سپری کرد و حتی کارش به تعطیلی کارخانه‌ها و اخراج کارگران کشید و با این شرایط قطعا بازار بزرگ ایران می‌توانست پناهگاهی برای پژویی‌ها باشد. حالا اما اوضاع فرق کرده و پژو در حال فاصله گرفتن از روزهای بحرانی اش است و اینجا همان نقطه مبهم مذاکرات این شرکت با ایران‌خودرو به شمار می‌رود. به عبارت بهتر، پژویی‌ها اوضاعی رو به بهبود دارند و آن طور که کارشناسان خارجی می‌گویند، دیگر برای جبران ضرر و زیان یکی دو سال گذشته خود چندان نیازی به بازار ایران ندارند. نه اینکه پژو از حضور دوباره در ایران بدش بیاید، اما با توجه به بهتر شدن شرایط فروشش شاید حاضر به پذیرش همه شرایط ایران‌خودرو به‌خصوص «سرمایه‌گذاری مستقیم»، برای همکاری دوباره نباشد. اگر بپذیریم که بازار خودرو ایران همچنان حکم بازاری حاشیه‌ای برای پژویی‌ها دارد، پس بعید به‌نظر می‌رسد آنها به سرمایه‌گذاری مستقیم تن بدهند، مگر آنکه ایران‌خودرویی‌ها توانسته باشند در مذاکرات اخیر خود، پژو را بابت سرمایه‌گذاری قانع کرده باشند.

حالا باید منتظر ماند و دید طی یکی دو ماه آینده چه اتفاقاتی رخ خواهد داد و آیا پژو با سرمایه‌گذاری به «جاده مخصوص» برمی‌گردد یا برای همیشه بازار خودرو ایران را فراموش خواهد کرد؟ البته ظاهرا ایران‌خودرو از بابت بازگشت پژو و سرمایه‌گذاری مستقیم این شرکت تا حد زیادی مطمئن است، چه آنکه به گفته مدیرعامل این شرکت، پژویی‌ها با علم به اینکه ایران‌خودرو روی مساله سرمایه‌گذاری مصر است، راهی ایران شده‌اند. به گفته یکه‌زارع، این شرکت در اسفندماه نظرات خود را بابت آغاز دوباره همکاری‌ها به پژویی‌ها اعلام کرده و مدیرعامل پژو نیز با بررسی این «نظرات» به ایران آمده و در مذاکرات شرکت کرده است.

تولید محصولات جدید

اما ببینیم مدیران عامل ایران‌خودرو و پژو در مذاکرات ۱۰ ساعته خود به چه مسائل دیگری پرداخته‌اند و قرار است زندگی مشترک دوباره آنها چه نسلی از محصولات را روانه بازار کند. آن‌طور که مدیرعامل ایران‌خودرو می‌گوید، تولید دو محصول جدید روی دو پلت‌فرم متفاوت، یکی دیگر از موارد بحث با پژو بوده و حتی از آن به‌عنوان نقطه شروع کار دو طرف یاد شده است. به گفته یکه‌زارع، در ابتدا این محصولات به صورت CBU به کشور وارد خواهد شد و هر زمان که ایران‌خودرو و پژو در مورد تولید آنها به نتیجه برسند، در مدت ۱۱ ماه محصول جدید به مرحله تولید و عرضه در بازار خواهد رسید. وی بدون اشاره به نام این خودروها، از تولید محصولات مشترک دیگری نیز صحبت به میان آورده و تاکید می‌کند که قرار شده تولید خودروهای مشترک با شرکت پژو با تمرکز بر موتور‌های کم‌مصرف انجام شود و موتور این خودروها از نظر استاندارد آلایندگی بتواند حداقل استانداردهای ۵ سال آینده اروپا را جوابگو باشد. نکته مهم دیگری که یکه‌زارع بر آن تاکید می‌کند، صادرات است، به نحوی که به گفته وی، قرار شده ایران‌خودرو محصولاتی را روی پلت‌فرم پژو تولید و آنها را علاوه‌بر عرضه در بازار داخل، در شبکه صادراتی این شرکت فرانسوی نیز توزیع کند. به گفته وی، ایران‌خودرو می‌تواند روی پلت‌فرم‌های شرکت پژو کار طراحی مشترک و طراحی اتاق جدید انجام دهد و از این راه دو سه محصول جدید را به تولید برساند. مدیرعامل ایران‌خودرو این را هم می‌گوید که با توجه به سرمایه‌گذاری مشترکی که قرار است انجام شود، حداقل یک سوم تولیدات این شرکت به محصولات پژو اختصاص می‌یابد. وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا محصولات تولیدی با شرکت پژو جزو محصولات جدید این شرکت هستند یا جدید به شمار می‌روند، تاکید می‌کند: این خودروها یا جزو محصولاتی هستند که به زودی در چرخه تولید پژو قرار می‌گیرند یا اینکه بیشتر از ۷ تا ۸ ماه از عمرشان نمی‌گذرد. به گفته یکه‌زارع، محصولات جدید پژو در ایران، روی دو پلت‌فرم متفاوت تولید خواهند شد و ایران‌خودرو سعی دارد روی یکی از پلت‌فرم‌ها محصولی شاسی‌بلند را طراحی و تولید کند.

۲۰۶ ارزان می‌شود؟

مدیرعامل پژو، اما در حاشیه سفرش به ایران، از خط تولید پژو ۲۰۶ نیز بازدید کرده و با تایید استانداردهای آن از ادامه تولید این محصول خبر داده است. این در شرایطی است که پس از رفتن پژو در ابتدای سال ۹۱، ایران‌خودرویی‌ها با وجود اعمال تحریم از سوی شریک سابق خود همچنان به تولید پژو ۲۰۶ ادامه دادند و به نوعی مدل ایرانی آن را روانه بازار کردند. هرچند پژو قطعه در اختیار ایران‌خودرو نمی‌گذاشت، اما این شرکت با استفاده از توان داخلی و همچنین واردات برخی قطعات از چین، تولید پژو ۲۰۶ را پس از مدتی وقفه از سر گرفت و حال آن‌طور که مدیرعامل پژو گفته، تولید این خودرو باز هم ادامه خواهد یافت. بر این اساس و طبق توافق طرفین، تولید پژو ۴۰۵ از سال ۹۵ متوقف خواهد شد، اما ایران‌خودرو می‌تواند تولید پژو ۲۰۶ ایرانی را همچنان ادامه بدهد. تداوم تولید پژو ۲۰۶ در شرایطی است که قیمت این محصول پس از تحریم‌های پژو به شدت بالا رفت و حدودا سه برابر شد و باید دید حالا که قرار بر تداوم و احتمالا رشد قابل توجه تولید آن است، قیمتش افت خواهد کرد؟

هووی پژو کیست؟

اما ایران‌خودرو و پژو در شرایطی مذاکراتی سنگین را با یکدیگر انجام داده‌اند که به نظر می‌رسد طرف ایرانی دست بالا را داشته است؛ البته به روایت ایران‌خودرویی‌ها.

بر این اساس، مدیرعامل ایران‌خودرو نه تنها بابت حضور دوباره پژو در «جاده مخصوص» شرط گذاشته؛ بلکه تاکید کرده که این شرکت دیگر تنها شریک استراتژیک بزرگ‌ترین خودروساز ایران نخواهد بود. یکه‌زارع البته پیش‌تر در حاشیه نمایشگاه خودرو اصفهان هم تاکید کرده بود که ایران‌خودرو می‌خواهد شریکی معتبر و غیرفرانسوی نیز در کنار خود داشته باشد؛ زیرا به‌زعم وی، حضور همزمان رنو و پژو در ایران که هر دو فرانسوی به حساب می‌آیند، اشتباه بوده است.

مدیرعامل ایران‌خودرو حالا بار دیگر و در جریان مذاکره با همتای پژویی خود بر شریکی غیر‌فرانسوی تاکید کرده تا به نوعی از حضور «هووی فرانسوی‌ها» در بازار خودرو ایران خبر داده باشد. به گفته یکه‌زارع، وی صراحتا به همتای فرانسوی خود گفته پژو تنها شریک خارجی ایران‌خودرو نخواهد بود و علاوه‌بر آن، یک شریک تجاری غیرفرانسوی قوی نیز در کنار آبی‌های جاده مخصوص قرار خواهد گرفت. مدیرعامل ایران‌خودرو با بیان اینکه حضور همزمان رنو و پژو در ایران، اشتباهی تاریخی‌ بوده، می‌گوید که ایران‌خودرو دیگر این اشتباه را تکرار نخواهد کرد.