استاندارد مصرف سوخت بازنگری می‌شود

گروه خودرو- اولین استاندارد مصرف سوخت کشور درست ۱۰ سال قبل در راستای کاهش مصرف سوخت خودروهای داخلی تدوین و تصویب شد. حال در شرایطی ۱۰ سال از اولین استاندارد مصرف سوخت کشور می‌گذرد که از نظر کارشناسان، خودروسازان هنوز گام تاثیرگذاری در راستای اجرای این استانداردها برای کاهش مصرف سوخت محصولات تولیدی خود برنداشته‌اند. این گفته کارشناسان، از آنجایی نشات می‌گیرد که با نزدیک شدن گام به گام به آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی، جای خالی خودروهای کم‌مصرف بیش از پیش احساس می شود. هرچند خودروسازان طی سال‌های گذشته برنامه‌هایی را در راستای کاهش مصرف سوخت محصولات تولیدی انجام داده‌اند، اما به‌نظر می‌رسد بیشترین تکیه آنها برای کاهش میانگین مصرف سوخت محصولات خود به سوخت سی.ان.جی و خودروهای گاز سوز بوده است. بر اساس توصیه دولت در سال ۸۸، سهم سی.ان.جی و ال.پی.جی در سبد سوخت کشور ۲۵ درصد بوده است‌؛ اما حالا پیشنهاد جدیدی برای افزایش این سهم به ۳۵ درصد توسط دولت در دست بررسی است که با تصویب آن سهم بنزین از سبد سوختی کشور باز هم کمتر می‌شود. اما نکته‌ای که در اینجا مهم به‌نظر می‌رسد این است که خودروسازان برای کاهش مصرف سوخت خودروهای بنزین‌سوز چه اقداماتی را انجام داده‌اند؟

با نگاهی به موتورهای بنزین‌سوز فعلی می‌توان به این نتیجه رسید که اگر خودروهای دوگانه‌سوز وجود نداشتند، خودروسازان به راحتی نمی‌توانستند ادعا کنند که میانگین مصرف سوخت خودروهای تولیدشان را تا ۷/۹ لیتر کاهش داده‌اند.

این میانگین مصرف سوخت برای خودروهای داخلی در حالی است که طبق آخرین بررسی‌های شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران در سال گذشته، میزان مصرف سوخت در خودروهای پرتیراژ با حجم موتور بین ۱۴۰۰ تا ۱۳۰۰ سی‌سی برابر با ۶۶/۷ لیتر در هر صد کیلومتر است و خودروهای پرتیراژ با حجم موتور ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰سی‌سی نیز در هر صد کیلومتر برابر با ۳۴/۹ لیتر سوخت مصرف می‌کنند. در حال حاضر بسیاری از خودروهای پرتیراژ خودروسازان به دلیل قدیمی بودن تکنولوژی، در دسته خودروهایی هستند که مصرف سوخت آنها در هنگام رانندگی در شهر برابر با ۱۲ تا ۱۳ لیتر در هر صد کیلومتر است. این میزان مصرف برای خودروهای داخلی در حالی وجود دارد که طبق قانون برنامه پنجم توسعه سطح مصرف انرژی تا پایان این برنامه باید به یک سوم و تا پایان برنامه ششم توسعه نیز باید به یک دوم برسد. این انتظار برای کاهش مصرف سوخت در حالی وجود دارد که به گفته برخی منابع آگاه خودروسازان به آن اعتراض و انتظار تجدیدنظر در آن را دارند. اعتراض خودروسازان به قوانین موجود و زمان اجرای آن در حالی است که کارشناسان عقیده دارند محصولات آنها می‌توانند سهم قابل‌توجهی در کاهش مصرف سوخت داشته باشند. کارشناسان می‌گویند این خودروسازان هستند که باید خود را به استانداردها نزدیک کنند نه اینکه استانداردها بر اساس خواسته خودروسازان تغییر کنند. اما یک کارشناس، سهم خودروسازان را در کاهش مصرف انرژی بر اساس قانون برنامه پنجم و ششم بسیار قابل‌توجه می‌داند. سرپرست امور استاندارد تدوین معیار و ممیزی مصرف سوخت شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت، عقیده دارد برای کاهش مصرف سوخت خودروها استانداردهای لازم وجود دارد؛ اما مساله اصلی اجرا و نظارت صحیح بر آنها است. مریم مهدی‌نژاد در همین رابطه به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: با توجه به اینکه طبق قانون، استانداردهای مصرف سوخت هر سه سال یک‌بار باید بازنگری شوند، ما در حال بازنگری این استانداردها بر اساس نقد علمی و در نظر گرفتن نقاط قوت و ضعف آنها هستیم که تا ۶ ماه آینده به بهره‌برداری می‌رسد؛ اما مساله اینجا است که در مقاطعی نظارت بر اجرای استانداردها توسط خودروسازان به خوبی انجام نمی‌شود و همین موضوع باعث بروز مشکلات یا عقب ماندن خودروسازان از استانداردها می‌شود. مهدی‌نژاد با اشاره به برچسب‌های مصرف انرژی روی خودروها می‌گوید: این برچسب‌ها نمونه‌های بارزی از رعایت نکردن استانداردها توسط خودروسازان هستند. او در ادامه با اشاره به اینکه نمی‌توان پیشرفت‌های خودروسازان را در این زمینه نادیده گرفت می‌گوید: در برخی محصولات رتبه‌ای که خودروسازان برای مصرف خودرو می‌زنند واقعی نیست و برخلاف استانداردها است، برای مثال مصرف خودرویی که روی درجه G است، روی درجه B نشان داده می‌شود که این به معنای گمراه کردن مشتری است. برچسب مصرف انرژی، در واقع نمایان‌گر میزان مصرف انرژی در کالاهای مختلف ازجمله خودرو است که براساس آن مشتری می‌تواند هنگام خرید انتخاب درست و آگاهانه‌ای از هزینه‌های مصرف انرژی در آن محصول داشته باشد.

بلوغ صنعت خودرو برای تولید کم‌مصرف‌ها

کاهش مصرف سوخت در کشور بر اساس برنامه‌هایی شامل ایجاد تنوع در سوخت مصرفی خودروها و همچنین اجرای برخی استانداردهای آلایندگی روی محصولات تولیدی خودروسازان پیش می‌رود. در این میان تولید موتورهای کم‌مصرف بنزینی، پایه‌گاز سوز و همچنین دیزلی از جمله اقداماتی هستند که خودروسازان می‌توانند به‌واسطه تولید آنها تاثیر بسزایی در کاهش مصرف سوخت داشته باشند. هرچند یک دهه از تدوین قوانین کاهش مصرف سوخت در کشور می‌گذرد و خودروسازان طی سال‌های اخیر طراحی و تولید موتورهایی با تکنولوژی روز دنیا را آغاز کرده‌اند، اما به‌نظر می‌رسد تا فراگیر شدن و تاثیرگذاشتن این موتورها بر کاهش مصرف سوخت زمان زیادی باقی مانده باشد. به‌طور مثال موتور ملی پایه‌گاز سوز که قرار بوده در سال ۹۱ به تیراژ ۹۰۰ هزار دستگاهی برسد، نه تنها در این سال به تیراژ ۶۰ هزار دستگاهی رسید؛ بلکه تولید آن در سال بعد با شروع مشکلات مالی شرکت تولیدکننده بسیار کمتر هم شد. به عقیده کارشناسان با تیراژ فعلی این موتور که در واقع با تکیه بر تکنولوژی روز دنیا، مصرف کمتری را برای خودروهای داخلی به همراه خواهد داشت، نمی‌توان به کاهش مصرف سوخت امیدی داشت. آنها می‌گوید دست‌کم با تولید سالانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار موتور پایه‌گاز سوز در کشور می‌توان به کنترل مصرف سوخت و آلودگی هوا امیدوارد بود. اما پایین بودن تیراژ تولیدات موتورهای جدید خودروسازان، تنها مشکل آنها نیست. موتورهای جدید خودروسازان شاید هنوز نتوانسته رضایت مشتریان را آنطور که باید جلب کند. این موضوعی است که مدیر نظارت بر اجرای استانداردهای ایران خودرو نیز آن را می‌پذیرد و به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: در موتور ملی از تکنولوژی برتری استفاده شده است که باید به یک بلوغ در ارتباط با تکنولوژی‌های ساخت، خدمات پس از فروش، معاینات فنی، نحوه مصرف و... برسد. کیوان وزیری عقیده دارد با توجه به تازه بودن ساخت این تکنولوژی در ایران و همزمانی آغاز تولید آن با تحریم‌ها، مشکلات کیفی برای این موتور پیش آمد. او این مشکلات کیفی را جزئی توصیف می‌کند و عقیده دارد با برطرف شدن این مشکلات به زوی نارضایتی‌ها هم برطرف خواهد شد. وزیری با اشاره به برنامه ایران‌خودرو به عنوان بزرگترین خودروساز کشور می‌گوید: سهم موتور پایه‌گازسوز ‌ٍEF۷ در تولیدات خودروسازان را روی ۳۰ تا ۴۰ درصد گذاشته‌ایم ضمن اینکه برای سال ۹۵ میزان مصرف سوخت را به ۵/۶ تا ۸/۶ لیتر در هر صد کیلومتر خواهیم رساند. او یکی از برنامه‌های اصلی این خودروساز بزرگ کشور را خروج تدریجی موتورهای XU۷ که موتورهایی قدیمی و پر مصرف هستند می‌داند و می‌گوید: تا سال ۹۵ این موتورها که در حال حاضر روی ۴۰۵ و پارس نصب می‌شوند از چرخه تولید حذف خواهند شد. به گفته وزیری با توجه به اینکه موتورهای پرمصرف یاد شده تا سال ۹۵ باید به تولید برسند، خودروسازان در تلاشند با کار روی موتورها، ای.سی.یو و ای.ام.اس این خودروها (سیستم موتور و مغز هوشمند خودرو) میزان مصرف سوخت آنها را تا جایی که ممکن است کاهش دهند؛ اما تا سال ۹۵ با ورود پلت‌فرم‌ها و موتورهای جدید مصرف سوخت خودروهای داخلی دگرگون خواهد شد. خودروهای دیزلی هم بخش دیگری از زنجیره کاهش مصرف سوخت هستند که به گفته خودروسازان آنها نیز تا سال ۹۵ وارد چرخه تولید خواهند شد. اما تمام این قول‌وقرارها برای کاهش مصرف سوخت در حالی وجود دارد که تاخیر در اجرای استانداردها از رفتارهای شناخته شده خودروسازان است. بر همین اساس درحالی‌که خودروسازان برای اجرای استانداردهای رسمی کشور چندان هماهنگ عمل نمی‌کنند و با گرفتن مهلت‌های چندباره آنها را به تاخیر می‌اندازند، باید دید با بازنگری در استاندارد مصرف سوخت و در نهایت تا سال ۹۵ صنعت خودروی کشور به بلوغی برای تولید محصولات کم‌مصرف خواهد رسید؟