دلیل سکوت پژو در مورد ایران

گروه خودرو- هیات اقتصادی فرانسه در حالی هفته گذشته به ایران آمد و به کشورش بازگشت که ظاهرا قرار نیست جزئیات چندانی از آنچه میان آنها و مقامات ایرانی گذشته، به بیرون درز کند. در این بین، گویا مذاکرات خودرویی طرفین نیز جزو «محرمانه‌ها» به حساب می‌آید، به نحوی که نه طرف فرانسوی در مورد جزئیات مذاکرات احتمالی صحبتی به میان می‌آورد و نه «جاده مخصوصی‌ها» چندان تمایلی به بازگویی این جزئیات دارند.

پیش از ورود هیات فرانسوی به ایران، گفته می‌شد یکی از برنامه‌های مهم آنها، مذاکره با خودروسازان به شمار می‌رود؛ به نحوی که قرار بود طرفین بر سر مسائلی مانند انتقال سهام و تعریف همکاری‌های جدید، با یکدیگر مذاکره کنند.

این در حالی است که پس از ورود هیات فرانسوی به ایران، اخبار ضد و نقیضی در مورد حضور نمایندگان دو خودروساز بزرگ فرانسه در جمع هیات اعزامی، منتشر شد و این ابهام بزرگ به وجود آمد که آیا رنو و پژو اصلا نماینده‌ای به ایران فرستاده‌اند؟

در نهایت آنچه قطعیت پیدا کرد، حضور اعضای انجمن قطعه سازان فرانسه و همچنین نماینده رنو بود، اما اینکه پژو نیز نماینده‌ای به ایران فرستاده یا نه، همچنان محل ابهام است. همچنین در مورد اینکه رنویی‌ها نیز مذاکرات جدی در ایران داشته یا فقط به بازدید از پارس خودرو و چند شرکت قطعه ساز اکتفا کرده‌اند هم اخبار رسمی هنوز منتشر نشده است.

حالا برخی می‌گویند نماینده پژو اصلا در ایران حضور نداشته و رنویی‌ها نیز فقط به بازدید از پارس خودرو اکتفا کرده‌اند و مذاکره‌ای میان آنها و خودروسازان ایرانی انجام نشده است.

در مقابل، اما برخی دیگر عنوان می‌کنند که نماینده پژو نیز در ایران حضور داشته، اما با سمتی دیگر. به گفته آنها، یکی از اعضای هیات فرانسوی که به ایران آمد هم جزو مسوولان پژو بوده و هم سمتی دولتی داشته، اما در نهایت به عنوان عضو هیات اقتصادی فرانسه، معرفی شده است.

مثل این می‌ماند که محسن صالحی‌نیا (معاون وزیر صنعت و رئیس هیات‌مدیره ایران خودرو) در قالب هیاتی تجاری به چین برود؛ که در این صورت، پست معاونت وی مدنظر قرار می‌گیرد نه عضویتش در هیات‌مدیره ایران خودرو.

این البته در حالی است که مسوولان ایرانی از جمله وزیر «صنعت، معدن و تجارت» و همچنین مدیران عامل خودروسازی کشور نیز در جریان سفر هیات فرانسوی به ایران، حضور نماینده پژو و همچنین انجام مذاکرات جدی با رنو را نه تایید کردند و نه تکذیب.

هرچند نه فرانسوی‌ها و نه ایرانی‌ها چندان تمایلی به افشای مذاکرات احتمالی خود در حوزه صنایع خودروسازی و قطعه سازی ندارند، اما به گفته منابع آگاه، طرفین مطابق با برنامه‌ای هماهنگ در حال پیشبرد اهداف مشترک خود هستند؛ حال اینکه چرا هیچ‌یک از طرفین حاضر به افشای آنچه تا به امروز میان شان گذشته، نیستند، بیشتر به ملاحظات سیاسی مربوط می‌شود. به هر حال ایران به تازگی از بند برخی تحریم‌ها رها شده و پس از سال‌ها قصد آشتی با دنیا را دارد و این وسط قطعا غربی‌ها اجازه نخواهند داد این «آشتی» تند و سریع صورت گیرد. اظهارت اخیر مقامات ارشد آمریکایی که به کشورهای دنیا بابت آزادی تجارت با ایران هشدار داده‌اند، یک نمونه از مخالفت و سنگ‌اندازی بر سر راه آشتی ایران و جهان به حساب می‌آید. در واقع کشورهایی که قصد ورود به ایران و سرمایه‌گذاری مستقیم را دارند، هنوز هم از تهدیدها و تحریم‌های آمریکا می‌هراسند و از این رو می‌خواهند چراغ خاموش و به اصطلاح آهسته و پیوسته برنامه‌هایشان را پیش ببرند. طبعا مقامات و مسوولان ایرانی نیز با آنها هماهنگ هستند و از همین رو در مورد مذاکرات اقتصادی خود با دنیا، چندان اطلاع‌رسانی دقیقی انجام نمی‌دهند.

در این میان، خودروسازی نیز از اهمیت بسیاری هم برای ایرانی‌ها و هم برای خارجی‌ها برخوردار است و طرفین برای اینکه مبادا مذاکرات و برنامه‌هایشان در دقیقه ۹۰ به باد برود، اطلاعات خاصی از آنچه بین شان گذشته، بروز نمی‌دهند.

البته مدیرعامل ایران خودرو در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» تاکید می‌کند که نماینده پژو در ایران حضور داشته، اما هیچ بحثی میان نماینده مذکور و مسوولان ایران خودرو انجام نشده است.‌هاشم یکه‌زارع در عین حال می‌گوید که پیش‌تر مذاکراتی میان ایران خودرو و پژو انجام شده است. به گفته وی، سیاست ایران‌خودرو این نیست که مرکز پخش و توزیع خودروسازان خارجی (اشاره به رفتار پژو در ایران) باشد، بلکه می‌خواهد در زنجیره تامین و صادرات آنها قرار گرفته و محصولات مشترک با این خودروسازان تولید کند. مدیرعامل ایران خودرو در ادامه تاکید می‌کند که این شرکت سنگ‌های خود را با پژو وا کنده و گفته که شرط همکاری دوباره طرفین (ایران خودرو و پژو)، انتقال دانش فنی به ایران، قرار گرفتن ایران خودرو در سبد صادرات پژو، تولید محصول مشترک و کار روی پلت‌فرم مشترک است. یکه‌زارع این را هم می‌گوید که اگر قرار باشد پژو مانند گذشته به صادرات قطعات فول سی کی دی بسنده کرده و فقط در پی استفاده از بازار ایران باشد، جایی در جاده مخصوص نخواهد داشت. به گفته یکه‌زارع، این سیاست ایران خودرو مشمول تمام خودروسازان خارجی است که قصد شراکت با این شرکت را دارند.

گفته‌های مدیرعامل ایران خودرو در شرایطی است که هیچ صدایی از جانب پژویی‌ها نیز بلند نشده و آنها هیچ حرف خاصی در باب مذاکرات شان با ایرانی‌ها بر زبان نمی‌آورند. این سکوت «پژو» اما برای چیست؟ آیا پژویی‌ها دیگر علاقه‌ای به حضور در ایران ندارند؟ اگر چنین است، پس چرا اظهارات مقامات ایرانی را در مورد خود تکذیب نکرده و پرونده این ماجرا را نمی‌بندند؟ به گفته برخی کارشناسان، بعید است دلیل سکوت پژو، بی رغبتی‌اش برای میهمانی دوباره در ایران باشد؛ زیرا اگر قید این «میهمانی» را زده بود، در مقابل اخباری که از حضور دوباره‌اش در ایران منتشر شده، ساکت نمی‌ماند و صراحتا این موضوع را تکذیب می‌کرد.

در این شرایط، برخی کارشناسان این گونه گمانه‌زنی می‌کنند که شاید دلیل سکوت مرموزانه پژو، جدای از بحث امنیت مذاکرات با ایران خودرو و احتمال سنگ‌اندازی آمریکایی‌ها بر سر راه این مذاکرات، تمایل خود شرکت‌های آمریکایی برای حضور در بازار ایران است. به گفته برخی کارشناسان، شرکت‌های آمریکایی نیز بدشان نمی‌آید تجارت وسیع در ایران را تجربه کنند، منتها آنها نیز در مقابل سیاست‌های دولت خود محدودیت‌هایی دارند و طبعا نمی‌توانند علنی و شفاف از تمایل خود برای تجارت با ایرانی‌ها بگویند.

در مجموع، هیچ بعید نیست پشت ماجرای سکوت پژو، آمریکایی‌ها خوابیده باشند و بخواهند از این شرکت فرانسوی پلی برای حضور در «جاده مخصوص» بزنند.

در حال حاضر بخش بسیار کوچکی از سهام پژو در اختیار جنرال موتورز آمریکاست و اصلا همین موضوع سبب شد پژویی‌ها حدود دو سال پیش همکاری خود با ایران خودرو را قطع کنند و حالا شاید آمریکایی‌ها سیاستی دیگر در پیش گرفته‌اند.

از این سو، اما گفته می‌شود در جریان سفر حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران به اجلاس داووس، وی نیز مذاکراتی خودرویی را با خارجی‌ها انجام داده که برخی منابع آگاه داخلی از این مذاکرات به عنوان «اخبار ویژه» یاد می‌کنند. روحانی در جریان سفر اخیر خود به داووس عنوان کرد که دولت ایران حاضر است شرکت‌های خارجی را در مالکیت سهام خودروسازان خود سهیم کند؛ هرچند نامی از شرکت خاصی به زبان نیاورد.

جدای از گمانه‌زنی‌ها در داخل ایران، پیش‌تر نیز روزنامه فیگارو چاپ پاریس مدعی شده بود که شرکت‌های آمریکایی طی چند ماه گذشته رفت و آمد‌هایی به ایران داشته و مذاکراتی را در باب صنعت خودرو انجام داده‌اند. بنا به ادعای این روزنامه، موضوع اصلی مذاکرات، انتقال سهام ایران خودرو به جنرال موتورز و انجام فعالیت‌های مشترک

بوده است.

این در شرایطی است که مدیرعامل ایران خودرو در واکنش به این خبر تاکید می‌کند که هیچ آمریکایی را در این شرکت ندیده است.‌ هاشم یکه‌زارع همچنین در واکنش به اینکه گفته می‌شود آمریکایی‌ها با پاسپورت سوئیسی به ایران آمده و صحبت‌هایی برای انتقال سهام ایران خودرو به جنرال موتورز مطرح کرده‌اند؛ می‌گوید:من به شخصه از واگذاری سهام ایران خودرو به خارجی‌ها استقبال می‌کنم، اما در مورد اینکه سهام به کدام خودروساز خارجی واگذار شود، تابع سیاست‌های جاری دولت هستیم.