دنا آمد؛ قشقایی برگشت
گروه خودرو- تولید خودروهای سواری کشور طی هشت ماه امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته باز هم کاهش یافت تا مشخص شود اوضاع غول‌های جاده مخصوص هنوز هم رو به راه نشده و مشکلات تولید کماکان پابرجا است.
بنابر آماری که سایت انجمن خودروسازان منتشر کرده، سه خودروساز بزرگ کشور (ایران‌خودرو، سایپا و پارس خودرو) در هشت ماه امسال ۳۳۱‌هزار و ۴۵۲ دستگاه محصول سواری را به تولید رسانده‌اند تا در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال قبل، ۷/۳۱ درصد افت را تجربه کرده باشند.
در این بین، ایران خودرویی‌ها با تیراژی حدودا ۱۶۸ هزار دستگاه، ۵/۲۸ درصد کاهش تولید را به خود می‌بیند و سایپا نیز که نزدیک به ۱۲۵ هزار دستگاه خودرو را به تولید رسانده، با افتی ۹/۱۱ درصدی روبه‌رو است. پارس خودرویی‌ها هم تنها حدود ۴۰ هزار دستگاه تولید داشته‌اند و این آمار سبب شده ۶۴ درصد کاهش تیراژ را تجربه کنند. آمار تولید هشت ماهه؛ اما خبری خوش را هم در خود جای داده و آن، تولید «دنا» به عنوان دیگر محصول داخلی ایران خودرو است. همچنین پارس‌خودرویی‌ها نیز ظاهرا دوباره مونتاژ نیسان قشقایی را آغاز کرده و گویا قرار است این ژاپنی شاسی بلند باز هم میهمان کیلومتر ۹ جاده مخصوص شود. از دیگر نکات قابل توجه آمار هشت ماهه اینکه در بین خودروهای تولیدی، فقط پژو پارس و تیبا و رانا با رشد تیراژ مواجه شده و بقیه خودروها آماری منفی دارند. بیشترین کاهش تولید را تندر۹۰ به خود اختصاص داده و بیشترین رشد را نیز رانا در اختیار دارد.
آمار تولید هشت ماهه، اما نشان‌دهنده تداوم مشکلات در صنعت خودروی کشور است، تا جایی که به نظر می‌رسد این صنعت به این زودی‌ها نمی‌تواند به دوران اوج خود بازگشته و دوباره تیراژی بالای ۵/۱ میلیون دستگاه را تجربه کند.
هرچند توافق اخیر و ایران و غرب در ژنو و همچنین احتمال لغو تحریم‌ها، مردم و فعالان صنعت خودرو را به افزایش تولید خودرو امیدوار کرده، اما به اعتقاد کارشناسان، تا زمانی که تحریم‌های داخلی رفع نشود، نباید به رشد چشمگیر تولید امیدوار بود. خودروسازان همواره طی دو سال گذشته از مشکلاتی همچون تورم عمومی، رشد نرخ ارز و بی‌پولی شکوه کرده و گفته‌اند که با وجود اینها، نمی‌توان چرخ صنعت خودرو را به خوبی چرخاند. آنها معتقدند در کنار لغو تحریم‌های خارجی، باید فکری هم به حال تحریم‌های داخلی از جمله عدم ارائه تسهیلات بانکی (در حد نیاز صنعت خودرو)، کرد. به نظر می‌رسد در حال حاضر اصلی ترین مشکل صنعت خودرو، ته کشیدن خزانه اش است و خودروسازان نیز بارها تاکید کرده‌اند که این «بی‌پولی» اجازه نمی‌دهد تولید رشدی قابل توجه کرده و صنعت خودرو دوباره روزهای اوجش را به چشم ببیند. البته برگزاری همایش اخیر صنعت خودرو کشور و حضور خودروسازانی مانند رنو و پژو، خیلی‌ها را به رشد دوباره تیراژ امیدوار کرده، حال آنکه این دو خودروساز فرانسوی نیز فعلا موضع قاطعی را در این مورد از خود نشان نداده و مشخص نیست برنامه آتی شان در جاده مخصوص چیست.
به هر حال یکی از دلایل اصلی کاهش تولید خودروهای داخلی، رفتن پژو و رنو از ایران است و طبعا بازگشت آنها می‌تواند خلاء قبلی را پر کند، اما اینکه این دو فرانسوی چه در سر دارند و چه زمانی فعالیت‌هایشان را در ایران از سر می‌گیرند، پرسشی است فعلا بی‌پاسخ.
به جز فرانسوی‌ها، ظاهرا شرکت‌های دیگری نیز مدنظر خودروسازان ایرانی قرار گرفته و این احتمال وجود دارد که جاده مخصوص شرکای جدیدی را به خود ببیند؛ هرچند این موضوع ارتباط مستقیمی با رفع تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران دارد، اتفاقی که هنوز جامع و کامل رخ نداده است.
رشد پارس و افت ۲۰۶
اما سری به آمار بزنیم و ببینیم سه خودروساز بزرگ کشور در هشت ماه ابتدایی امسال چه افت و خیزی را تجربه کرده اند.
ابتدا از ایران خودرو شروع می‌کنیم، ایران‌خودرویی که در هشت ماه ابتدایی امسال حدود ۱۶۸ هزار دستگاه محصول را به تولید رسانده و به جز پژوپارس، در تولید سایر محصولاتش با افت روبه‌رو شده است.
افت تولید ایران خودرو از آن جهت بسیار مهم است که این شرکت سهمی حدودا نصف از بازار خودروی کشور را در اختیار دارد و از تنوع محصول برخوردار است و طبعا افت تولیدش بر قیمت تاثیر خواهد گذاشت که البته گذاشته است.
آبی‌های جاده مخصوص که بیشترین تیراژشان را برند پژو تشکیل می‌دهد، طی هشت ماه امسال بیش از ۱۹ هزار دستگاه پژو ۲۰۶ را به تولید رسانده‌اند. ۲۰۶ که روزگاری اصلی‌ترین محصول ایران خودرو به شمار می‌رفت، در هشت ماه امسال ۶/۱۷ درصد افت تولید داشته است. این خودرو البته مدت‌ها است با افت تیراژ روبه‌رو است و به همین دلیل قیمت آن طی دو سال گذشته بیش از دو برابر شده است. ایران خودرویی‌ها در حال حاضر مدل ایرانی ۲۰۶ را به تولید می‌رسانند و حالا که زمزمه‌های بازگشت دوباره پژو به گوش می‌رسد، مردم امیدوارند محصولات این شرکت با کیفیت بهتر و تیراژ بالاتر و قیمت پایین‌تری به بازار عرضه شوند.
به جز ۲۰۶، دیگر پژویی ایران خودرو که در هشت ماه امسال با افت تولید روبه‌رو شده، پژو ۴۰۵ است، خودرویی که روزگاری محصول شماره یک کیلومتر ۱۴ جاده مخصوص بود.
این خودرو علاوه بر تهران، در سایت خراسان نیز به تولید می‌رسد و جزو قدیمی‌ترین و پرمصرف‌ترین خودروهای تولید داخل محسوب می‌شود و تیراژش در مقایسه با هشت ماه سال گذشته به نصف رسیده است.
این در حالی است که پژوپارس از کاهش تولید در امان مانده و توانسته طی هشت ماه امسال خود را بالا بکشد. این محصول که تولید آن در جاده مخصوص دوباره آغاز شده (پارس مدتی فقط در سایت‌های شهرستانی ایران خودرو تولید می‌شد)، تا پایان آبان ماه امسال حدود ۵۷ هزار دستگاه تیراژ داشته و این آمار متضمن رشد ۴۵ درصدی پارس شده است.
ایران خودرویی‌ها بیشترین تولید پارس را در سایت خراسان و سپس در جاده مخصوص داشته‌اند و این در شرایطی است که پارس در سایت‌های مازندران و فارس نیز به تولید می‌رسد. از پژویی‌ها که بگذریم، ایران خودرو در تولید سمند نیز افت تیراژ را به خود می‌بیند و تولید این محصول نسبت به هشت ماه سال گذشته ۵۰ درصد افت کرده است. سمند علاوه‌بر جاده مخصوص، در سایت مازندران نیز به تولید می‌رسد.
همچنین سوزوکی گرندویتارا تک شاسی بلند ژاپنی و مونتاژی ایران‌خودرو نیز در هشت ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش تولید روبه‌رو شده است. ویتارا که مدت‌ها است به دلیل کمبود عرضه و به هم ریختن بازار، قیمتی بالا و کاذب را تجربه می‌کند، در هشت ماه امسال فقط ۴۷۴ دستگاه تولید داشته و ۵/۷۲ درصد افت را به خود می‌بیند. شاید رفع تحریم‌ها اجازه دهد تولید ویتارا نیز رشد کند، چه آنکه شرکت‌های ژاپنی از جمله سوزوکی (صاحب برند ویتارا) جزو اولین تبعیت کنندگان از تحریم علیه ایران بودند. ایران خودرو؛ اما طی آبان ماه امسال توانسته‌اند سومین محصول داخلی خود به نام «دنا» را تولید کنند. طبق آمار، پنج دستگاه دنا در آبان ماه به تولید رسیده تا ایران خودرویی‌ها تولید این محصول گران قیمت و لوکس خود را در هشتمین ماه امسال جشن گرفته باشند. آنها همچنین توانسته‌اند بیش از ۱۷ هزار دستگاه رانا را به تولید برسانند، خودرویی که حالا دیگر در خیابان‌های کشور به خوبی به چشم می‌آید.
افت ۴۳ درصدی پراید
از ایران خودرو عبور کرده و به سایپا برویم، جایی که پراید با وجود افت تولیدش همچنان آقایی می‌کند. پراید هم اکنون اصلی‌ترین محصول گروه خودروسازی سایپا به حساب می‌آید و در هشت ماه امسال حدود ۱۷۰ هزار دستگاه از آن به تولید رسیده است. از این محصول به عنوان خودرویی داخلی و بی‌نیاز از قطعات خارجی یاد می‌شود، با این حال مشکلات تولید و البته کاهش تقاضا، سبب شده تولیدش حدود ۴۳ درصد در مقایسه با هشت ماه سال گذشته افت کند.
افت تولید پراید نه فقط در خود سایپا بلکه در پارس خودرو نیز رخ داده و مجموع تولیدات این دو، آماری منفی را برای پرتیراژترین خودرو کشور رقم زده است. سایپایی‌ها به جز پراید، تیبا را هم تولید می‌کنند، خودرویی که با تیراژ حدودا ۲۲ هزار دستگاهی اش طی هشت ماه امسال، ۷۲ درصد رشد تیراژ را به خود می‌بیند.
این خودرو در سایپای کاشان به تولید می‌رسد و اولین محصول داخلی سایپا به شمار می‌رود و اتفاقا این روزها قیمتی ۲۲ میلیون تومانی را به خود می‌بیند. اما سری هم به پارس خودرو بزنیم، شرکتی که در تمام محصولات خود با افت تولید مواجه شده است. این شرکت که مدت‌ها بود نیسان قشقایی را مونتاژ نمی‌کرد، در آبان‌ماه امسال یک دستگاه از این شاسی بلند ژاپنی را مونتاژ کرده و باید دید مونتاژ آن ادامه پیدا خواهد کرد؟
طبق آمار اما فقط یک هزار و ۱۷۸ دستگاه مگان در هشت ماه امسال به تولید رسیده که سبب شده تولید این خودرو ۵/۸۸ درصد افت کند. کاهش شدید تولید مگان طی دو سال گذشته، قیمت این خودرو را به شدت افزایش داد و به بیش از دو برابر رساند. به جز مگان؛ پارس خودرویی‌ها محصول دیگری به نام نیسان تیانا را مونتاژ می‌کنند که این خودرو نیز با افت تولیدی ۳/۱۴ درصدی روبه‌رو شده است. در مجموع تنها ۶۹۶ دستگاه تیانا در پارس خودرو به تولید رسیده و این در شرایطی است که برای خرید این محصول باید حدود ۱۴۰ میلیون تومان هزینه کرد.
حالا اما به سراغ تندر-۹۰ برویم. پارس خودرو در مقایسه با هشت ماه سال گذشته ۴/۶۵ درصد افت تولید را در تندر تجربه کرده و تنها حدود ۱۰ هزار و ۵۰۰ دستگاه از این محصول را به تولید رسانده‌است. تندر-۹۰ البته در ایران خودرو نیز به تولید می‌رسد و این شرکت نیز با تیراژی حدودا سه هزار و ۲۰۰ دستگاهی، نزدیک به ۸۷ درصد کاهش تولید را به خود می‌بیند.
در مجموع حدود ۱۳ هزار و ۶۰۰ دستگاه تندر-۹۰ طی هشت ماه امسال به تولید رسیده و این آمار نشان از کاهش ۷۵ درصدی تولید این خودرو در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته دارد.

دنا آمد؛ قشقایی برگشت