خرید سهام خودروسازان از شایعه تا واقعیت

گروه خودرو - مذاکرات اولیه هسته‌ای ایران و غرب در دولت یازدهم، خودروسازان و قطعه‌سازان را بیش از باقی بخش‌های اقتصادی و تولیدی کشور ذوق‌زده کرد، به‌طوریکه دست‌اندرکاران این دو صنعت، پیش از پایان مذاکرات، در تدارک همایشی برای حضور خودروسازان جهانی در ایران هستند. آشنایی خودروسازان سرشناس با بازار بکر ایران از اهداف اولیه برگزار‌کنندگان این همایش شمرده شده حال آنکه برخی کارشناسان معتقدند که اهداف دیگری از جمله ارزیابی شرکت‌های خودروساز ایرانی برای سرمایه گذاری یا حتی خرید شرکت‌ها نیز مدنظر قرار گرفته است. هم‌اکنون شرکت‌های خودروساز داخلی در بدترین شرایط تاریخی خود به‌سر می‌برند؛ چراکه کمبود نقدینگی و افت تولید، شرکت‌های مذکور را به لبه پرتگاه رسانده حال آنکه دولت دهم با وعده و وعید، شرکت‌های یاد شده را تا حدودی سر پا نگه داشت و در دولت یازدهم نیز خودروسازان به امید وعده‌هایی از جنس تسهیلات و وام بانکی و کمک‌های دولتی فعلا چشم انتظار تحقق این وعده‌ها هستند. اینکه هنوز تصمیمی برای قیمت‌گذاری خودرو اتخاذ نشده یا کمک‌های دولتی در قالب وام و تسهیلات بانکی به نتیجه نرسیده، فضای بلاتکلیفی در صنعت خودرو به‌وجود آورده که در این فضا نمی‌توان شایعه را از واقعیات به خوبی تشخیص داد. به عنوان مثال اینکه گفته می‌شود خودروسازان خارجی چشم به خرید برخی از واحدهای خودروسازی کشور دارند یا اینکه سایت‌های تولیدی شهرستان‌ها اولین گزینه خریداران خارجی است، هنوز حکم شایعه دارد؛ چراکه هنوز خودروسازان حاضر به تایید یا تکذیب آن نیستند. شرایط مساعدی که مذاکرات اولیه هسته‌ای کشور با غرب به‌وجود آورد بر تمایل همکاری خودروسازان داخلی با خودروسازان سرشناس خارجی افزود حال آنکه در اولین واکنش رسانه‌های خارجی به روند مذاکرات هسته‌ای، تعامل خودروسازان جهانی با داخلی‌ها بود.در این زمینه یکی از روزنامه‌های چاپ فرانسه؛ یعنی «فیگارو» چندی پیش در مقاله‌ای تاکید کرد که شرکت‌های آمریکایی فعالیت‌های خود را در ایران حتی قبل از گرم شدن روابط بین واشنگتن و تهران آغاز کردند.

مقاله نویس این روزنامه عنوان کرده بود که یک تولید‌کننده فرانسوی که با ایران همکاری می‌کند، اذعان کرده که «بسیاری از شرکت‌های ایالات‌متحده آمریکا در ماه‌های اخیر نمایندگان خود را به ایران فرستاده‌اند.» این فرستادگان اغلب از گذرنامه‌های سوئیس استفاده می‌کنند. در مقاله روزنامه همچنین گفته می‌شود که شرکت جنرال موتورز «General Motors» تلاش می‌کند با بخش خودرویی ایران همکاری کند.

در ادامه این مقاله تاکید شده که این شرکت با ایران خودرو تماس برقرار کرده و طی شش ماه گذشته، نمایندگان جنرال موتورز از ایران بازدید کرده و مساله از سرگیری فعالیت GM را مورد بحث قرار دادند. با وجود این دست مقالات یا گزارشاتی که رسانه‌های غربی بر آن تاکید کردند هنوز هیچ منبع رسمی داخلی این خبرها را تایید نکرده؛ اما واضح است که ظاهرا طرفین منتظر مشخص شدن نتایج مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب هستند. خودروسازان آمریکایی به خصوص جنرال موتورز، پیش از انقلاب نیز در خودروسازی ایران حضور داشتند و پیش‌بینی می‌شود که با روند رو به مثبت مذاکرات دوباره پس از ۳۵ سال، پای این خودروساز آمریکایی به جاده مخصوص باز شود.

از سوی دیگر برخی از آگاهان به امور خودروسازی تاکید دارند که سایپایی‌ها نیز یک مشتری صاحب نام آمریکایی-ایتالیایی دارند به نام گروه فیات-کرایسلر. این خبر نیز هر چند از سوی یکی از فعالان معتبر خودروسازی کشور به خبرنگار ما گفته شد با این حال فعلا توسط منابع رسمی داخلی مورد تایید قرار نگرفته است. در این بین تمایل یک شرکت فرانسوی به خرید سهام پارس خودرو نیز خبر ساز شده و حتی برخی از رسانه‌های داخلی سنگ اندازی فرانسه در مذاکرات ژنو را سهم خواهی دولت این کشور از بازار خودرو کشور خوانده‌اند. طبق خبر درج‌شده در این رسانه «گروه خودروسازی سایپا قصد دارد به دلیل مشکلات مالی ۸۰ درصد سهام پارس خودرو را بفروشد، پیش از این، گمان بر این بود که سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) به عنوان یک سازمان دولتی، قصد خرید سهام این شرکت را دارد؛ اما ظاهرا شرکت رنو فرانسه که در خلا حضور خودروسازان معتبر جهانی جای خود را در صنعت خودرو ایران باز کرده در تلاش است سهام پارس خود را بخرد. با توجه به امکانات قابل توجه پارس خودرو نظیر خط رنگ پیشرفته آن، این شرکت بهترین گزینه برای توسعه صادرات رنو در خاورمیانه و جنوب آسیا است.»

هر چند نمی‌توان تمایل شرکت‌های خودروساز آمریکایی یا اروپایی برای حضور پررنگ در ایران را نادیده گرفت، اما تنها تمایل این شرکت‌ها کفایت نمی‌کند و روند مذاکرات هسته‌ای در این بین نقش اساسی ایفا می‌کند. به‌طوریکه اگر روند مذاکرات مثبت پیش رود، باید امیدوار به حضور خودروسازان خارجی و در ادامه آن رونق خودروسازی کشور شد، حال آنکه نتیجه معکوس مذاکرات به‌طور حتم برای خودروسازی کشور عاقبت خوشی نخواهد داشت و آنها باید تنها به کمک‌های دولتی یا تامین نقدینگی از طریق وام و تسهیلات امید داشته باشند.

پشت پرده خرید سهام خودروسازان

با توجه به تمام اخباری که در زمینه واگذاری سهام شرکت‌های معتبر خودروسازی کشور به خارجی‌ها منتشر شد، روز گذشته «ایسنا» انتشار تمامی اخباری از این دست را به سهامداران شرکت‌های خودروسازی منتسب کرد و به اصلاح از پشت پرده چنین اخباری رونمایی کرد. «ایسنا» در ابتدای گزارش خود با تکذیب چنین اخباری از سوی خودروسازان، تاکید کرده که مسوولان شرکت‌های خودروساز در گفت‌و‌گو با خبرنگار این خبرگزاری خرید سهام توسط شرکت‌های خارجی را از اساس دروغ محض خوانده‌اند. اینکه شرکت‌های خودروساز داخلی پس از انتشار چنین اخباری از سوی رسانه‌های معتبر کشور یا حتی رسانه‌های خارجی واکنشی نشان ندادند هر چند خود ایجاد شبهه می‌کند؛ اما باید پذیرفت که خودروسازان کشور طی چند سال گذشته به‌خصوص در دو سال اخیر که با فراز و نشیب‌های زیادی روبه‌رو بودند به درستی به درج اخبار مربوط به این صنعت نپرداختند حال توقع اطلاع‌رسانی کامل از چنین موضوع مهمی بی‌جا به‌نظر می‌رسد. در هر حال این خبرگزاری در گفت و گو با یک فعال صنعت خودرو اذعان کرده که طی یکی دو هفته گذشته گزارش عملکرد شش ماهه خودروسازان داخلی به بورس ارائه شده که براساس آن تمام شرکت‌ها در شش ماهه نخست سال زیان هنگفتی داشته‌اند.

این فعال صنعت خودرو با بیان اینکه با این حال و برخلاف این گزارش‌ها ارزش سهام این شرکت‌ها در یکی - دو هفته اخیر رو به رشد بوده است، خاطرنشان می‌کند: ‌مطمئنا بخش قابل توجهی از این رشد ناشی از اخبار منتشر شده در رابطه با ابراز تمایل خودروسازان خارجی برای خرید سهام شرکت‌های خودروسازی داخلی بوده است.

این فعال صنعت خودرو ادامه داده است که در واقع برخی فعالان بورسی فریب اخبار منتشر شده در این زمینه را خورده و به این ترتیب تمایل برای خرید سهام شرکت‌های خودروساز بورسی افزایش و در نتیجه قیمت این سهام نیز رشد یافته است.