اوباما «رنو» را از ایران راند

گروه خودرو- این روزها که صنعت خودرو ایران سخت‌ترین دوران خود را می‌گذراند، «رنو» به عنوان تنها شریک جهانی‌اش نیز ساز جدایی می‌زند و می‌گوید: دیگر امکان ماندن ندارد. کارلوس تاوارس مدیر بخش اجرایی رنو، به تازگی در گفت‌و‌گو با روزنامه تریبون فرانسه گفته که رییس‌جمهور آمریکا رنو را مجبور به ترک ایران کرده است. «اوباما دستور داده بود فعالیت‌هایمان را در ایران متوقف کنیم، چون در غیر این صورت شرکت‌هایی که با ایران تجارت می‌کردند، از هر گونه فعالیت در آمریکا منع می‌شدند. از این رو مذاکرات دیپلماتیک میان دولت‌های فرانسه و ایالات متحده آمریکا در این مورد به جریان افتاد و رنو مجبور شد پس از پژو، فعالیت پررونق خود در ایران را متوقف کند.» وی گفته که «گزینه دیگری برای رنو وجود ندارد و در حال حاضر تقریبا هیچ قطعه‌ای از کارخانه‌های رومانی یا فرانسوی به ایران نمی‌رود؛ به عبارت بهتر، رنو دیگر به طور مستقیم در ایران تولید نمی‌شود.»

اظهارات تاوارس البته در حالی است که خودروسازان ایرانی نه تنها رفتن رنو را تایید نمی‌کنند، بلکه حتی صحبت از تولید محصولات جدید این شرکت به میان می‌آورند. به عنوان نمونه همین تازگی‌ها مدیرعامل پارس خودرو عنوان کرد که مقدمات تولید رنو ساندرو در این شرکت فراهم شده و قرار است دو محصول جدید روی پلت‌فرم تندر‌-۹۰ ساخته شود.

حالا افکار عمومی مانده‌اند که کدام یک را باور کنند، رفتن رنو یا ماندش را. تناقضی که در اظهارات مدیران رنو و خودروسازی کشور وجود دارد نشان‌دهنده قطعی نشدن تکلیف این شرکت فرانسوی در ایران است. در واقع اگرچه بحث رفتن رنو از ایران بسیار جدی شده و هم‌اکنون نیز تولید محصولات این شرکت (تندر-۹۰ و مگان) در جاده مخصوص به حداقل رسیده است، اما نه خود رنو و نه خودروسازان ایرانی، هیچ کدام نمی‌خواهند جدایی شان از یکدیگر را بپذیرند و کمی به آینده امیدوارند.

رنو در این سال‌ها سختی‌های زیادی را در خودروسازی ایران تحمل کرد که بزرگ‌ترین آن عدم‌تسویه حساب به موقع خودروسازان بود. با این حال رنو چون در ایران سرمایه‌گذاری کرده بود و برنامه‌ای بلندمدت را در نظر داشت، در برابر مشکلات کوتاه نیامد و حتی در مقطعی زیر بار تحریم‌ها نیز نرفت.

مقاومت رنو برای ماندن در جاده مخصوص همچنان ادامه داشت و حتی این شرکت تصمیم گرفت «ایران» را به پایگاه صادراتی خود در خاورمیانه تبدیل کند، تا اینکه پای تحریم آمریکایی‌ها علیه صنعت خودرو به میان آمد و اینجا بود که پای خودروساز فرانسوی لرزید.

منابع نزدیک به رنو می‌گویند: این خودروساز فرانسوی نمی‌خواهد همه مناسبات بین‌المللی‌اش را قربانی ماندن در ایران بکند، هر چند بسیار راغب است که شرایط ماندنش مهیا شود و جاده مخصوص را ترک نکند. حتی دو روز پیش نیز شبکه تلویزیونی فرانس ۲۴ گزارش داده که سود رنو به عنوان دومین خودروساز فرانسه به علت قطع همکاری با ایران به شدت کاهش یافته است.

در این گزارش آمده است، سود این شرکت در شش ماهه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل کاهش قابل‌توجهی یافت.

سود خالص شرکت رنو در شش ماهه نخست امسال ۳۹ میلیون یورو اعلام شده است در حالی که این رقم در شش ماهه سال گذشته به مراتب بسیار بیشتر از این میزان بود.

اما میل به ماندن رنو، در صنعت خودرو ایران نیز وجود دارد و خودروسازان نمی‌خواهند شریک معتبر خود را که تاثیر زیادی بر آموزش قطعه سازان کشور داشت، از دست بدهند. رنو تنها خودروسازی است که حاضر به سرمایه‌گذاری در ایران شد و صنعت قطعه را متاثر از حضور مثبت خود کرد و محصولاتی با کیفیت را به بازار داد و حالا از دست دادن این «شریک معتبر» برای جاده مخصوصی‌ها قابل‌هضم نیست.

از آن سو البته رنو هم به هیچ وجه تمایلی به ترک جاده مخصوص نداشته و ندارد، اما ظاهرا دیگر چاره‌ای برایش باقی نمانده و نمی‌تواند به خاطر بازار ایران، با آمریکایی‌ها سرشاخ شود. در واقع به نظر می‌رسد تحریم صنعت خودرو از سوی آمریکا، تنها عاملی بود که می‌توانست رنو را برای ترک ایران متقاعد کند.

این اتفاق پیش تر و در اشلی کوچک‌تر برای پژو هم رخ داد، به نحوی که این شرکت فرانسوی مجبور شد تحت فشار جنرال موتورز (خودروساز آمریکایی که بخشی از سهام پژو را خریده بود) خودروسازی ایران را پس از ۲۴ سال بگذارد و برود.

پژو در اوایل سال گذشته یک قرارداد شراکت با جنرال موتورز امضا کرد و متعاقب آن، صادرات قطعات این شرکت به ایران متوقف شد. پژو البته عنوان کرد که در چارچوب قوانین بین‌المللی از ایران رفته است، اما منابع داخلی گفتند که توقف صادرات قطعات پژو به ایران، با اعمال فشار جنرال موتورز بوده است. در واقع پژو نمی‌خواست ماندنش در ایران به قیمت از دست دادن روابط بین‌المللی‌اش تمام شود، هرچند چراغ سبز آمریکایی‌ها برای حضور پژو در بازار ایالات متحده نیز انگیزه دیگری برای رفتن خودروساز فرانسوی از ایران بود.

حالا باید دید آمریکایی‌ها فقط با ابزار «تهدید» رنو را مجبور به ترک جاده مخصوص کرده‌اند یا اینکه چراغ سبزی هم نشان داده و انگیزه رنویی‌ها را برای پشت کردن به سرمایه‌گذاری شان در ایران بالا برده‌اند.

امید به روحانی

اما اگرچه شواهد موجود، بر رفتن رنو از ایران حکایت دارند، اما هم این شرکت فرانسوی و هم خودروسازان ایرانی کمی به آینده امیدوارند و این «امید» از تغییر دولت سرچشمه می‌گیرد. به هر حال آنچه سبب شده رنو نیز مانند دیگر خودروسازان بزرگ دنیا از ایران برود، اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران است، چه آنکه اگر تحریم‌ها نبودند، خارجی‌ها به راحتی بازار ایران را ترک نمی‌کردند.

به اعتقاد کارشناسان، دولت جدید می‌خواهد سیاست تعامل با دنیا را در پیش بگیرد و این موضوع می‌تواند از فشار تحریم‌ها بکاهد. کارشناسان معتقدند دولت حسن روحانی تمایلی به ادامه تنش با غرب ندارد و سیاستی میانه رو در پیش خواهد گرفت و این می‌تواند از اعمال تحریم‌های جدید جلوگیری کرده و حتی شل شدن تحریم‌های قبلی را نیز در پی داشته باشد. از آن سو غربی‌ها به خصوص آمریکایی‌ها نشان داده‌اند به مذاکره با ایران تمایل دارند و حتی اقداماتی را در این مورد انجام داده‌اند. همین چندی پیش خبر رسید که نمایندگان مجلس سنای آمریکا از اوباما خواسته‌اند فرصت مذاکره با دولت جدید ایران را از دست ندهد و این موضوع نشان از رغبت آنها برای ارتباط مستقیم با ایران دارد.

آمریکایی‌ها همچنین تحریم‌های جدید خود را به تعویق انداخته و حتی چندی پیش از محدودیت ارسال لوازم پزشکی به ایران کم کردند. با این شرایط، خیلی‌ها امیدوارند با روی کار آمدن دولت جدید در ایران، از حجم تحریم‌ها کاسته شود و در این بین، خودروسازان نیز چشم انتظارند تا دولت حسن روحانی کلید در قفل تحریم‌ها بیندازد.

این امیدواری در نزد رنویی‌ها هم وجود دارد و آنها نیز منتظرند تا ببینند دولت جدید چه سیاستی را با دنیا در پیش می‌گیرد و آیا موفق به مدیریت و کاهش تحریم‌ها می‌شود؟

به نظر می‌رسد در این شرایط طرفین (خودروسازان ایرانی و رنو) باید به هر نحوی که شده زمان بخرند و ارتباطشان را هر چند محدود حفظ کنند، شاید ایران و غرب به تفاهماتی دست یافتند و تحریم‌ها کاهش پیدا کرد.