ورشکستگی دیترویت، هشداری به خودروسازان

گروه خودرو - جدیدترین عضو هیات‌مدیره تویوتا در شهر ناگویای ژاپن و در جریان اولین گفت‌وگو با خبرنگاران در مقام جدیدش گفت که ورشکستگی دیترویت هشداری برای تویوتا و دیگر خودروسازانی است که از تغییرات و گرایشات بازار غافلند و در برابر رکود اقتصاد بسیار دیر واکنش نشان می‌دهند. مارک هوگان که پیش‌تر از مدیران ارشد جنرال موتورز بوده این را هم گفت که مرگ موقت دیترویت نتیجه عمل سیاست‌مداران ضعیف‌النفسی بود که نتوانستند مانع کاهش شدید جمعیت شهر و سیر صعودی افزایش مالیات شوند. از نظر او ورشکستگی دیترویت ناگهانی یا زودرس نبوده، بلکه «کاملا به‌موقع و بدیهی» بوده است. او با این حال پیش‌بینی کرد اعلام این بزرگ‌ترین ورشکستگی شهری در تاریخ آمریکا ظرف یک سال و نیم آینده نتایج مثبتی در پی داشته باشد: «این ورشکستگی ظرف ۱۸ ماه آینده به بهبود اوضاع دیترویت و صنعت خودروی آن، به خصوص سه خودروساز ساکن این شهر، کمک خواهد کرد». به نظر او درسی که این رویداد به خودروسازانی چون تویوتا می‌دهد این است که نباید تصمیم‌گیری را صرفا به پس از رکود یا سقوط بازارها واگذار کنند: «هر شرکتی باید تغییرات ساختاری در بازارها را پیش‌بینی کند و قبل از آنکه خیلی دیر شود تصمیم بگیرد.» منتقدان، تویوتا را متهم می‌کنند که خیلی سخت تصمیم می‌گیرد و به تحولات بازارهای بین‌المللی توجهی ندارد. این گروه بحران عظیم فراخوان خودروهای ساخت تویوتا در سال‌های اخیر را گواهی بر لزوم تغییر در سیاست‌های بزرگ‌ترین خودروساز دنیا می‌دانند، اما گروه بزرگی از اهالی تویوتا نظر دیگری دارند و می‌گویند خودداری تویوتا از سپردن عنان حرکت به تحولات و جریان‌های محلی در نقاط مختلف دنیا و اعمال تصمیماتی خودمحورانه، دلیل اصلی بازگشت سریع و غیرمنتظره تویوتا به جاده سود پس از بحران سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ بوده است. درست به همین دلیل حضور یک خارجی در رده‌های بالای مدیریتی تویوتا بسیار نادر بوده و آقای هوگان دومین خارجی است که در تاریخ ۷۶ ساله تویوتا به این سطح راه می‌یابد و از قضا تقریبا موافق گروه اول است: «یکی از ضعف‌های تویوتا در گذشته روند کند تصمیم‌گیری بوده است. سیاست‌ها هم نهایتا همگی در ژاپن تصویب می‌شوند، بی‌توجه به اینکه تویوتا چقدر جهانی است.» انتخاب آقای هوگان طلسم دیگری را هم شکسته: عضویت فردی در هیات‌مدیره که ساکن خارج از ژاپن است. به نظر می‌رسد این استخدام بی‌سابقه نشان تازه‌ای است از گرایش تازه آکیو تویودا، مدیر تویوتا، برای بازتر کردن دایره تصمیم‌گیری و آزاد کردن روند آن. آقای هوگان می‌گوید در این میان خود را در نقش کسی می‌بیند که به صداهای خارج از ژاپن گوش می‌دهد و هرآنچه را به تویوتا کمک کند تا سرعت واکنشش را در برابر تغییرات بالا ببرد، با مدیران خودروساز بزرگ ژاپنی به مشورت بگذارد. آقای هوگان ۶۲ ساله به خبرنگاران گفت که از او خواسته شده تجاربش را از مدیریت در بخش آمریکای جنوبی جنرال موتورز در دهه ۱۹۹۰ به کار گیرد و تویوتا را در گسترش فعالیت‌هایش در این منطقه کمک کند؛ بازار رو به رشدی که تویوتا در آن به وضوح از رقبایش عقب افتاده است: «اینکه چرا تویوتا به خصوص در چنین بازارهایی این‌طور ضعیف عمل می‌کند همیشه باعث کنجکاوی من بوده و راستش را بخواهید همیشه تویوتا را از این بابت دست انداخته‌ام.» خودروساز شماره یک دنیا در جدول فروش در برزیل در رتبه هشتم ایستاده است. تویوتا در سال ۲۰۱۲ تعداد ۱۱۳ هزار و ۸۰۴ دستگاه از خودروهایش را در چهارمین بازار بزرگ خودروی دنیا به فروش رساند، درحالی‌که پیشتاز این بازار، فیات، ۸۳۸ هزار و ۲۱۹ دستگاه خودرو فروخت. در این سال سهم تویوتا از بازار آمریکای لاتین از ۲/۵ درصد فراتر نرفت. آقای هوگان معتقد است تویوتا به خط تولیدی قدرتمندتر و شبکه فروش گسترده‌تری در این منطقه نیاز دارد. بر اساس آخرین آماری که تویوتا منتشر کرده، طی ماه ژوئن سال جاری میلادی فروش خودروساز ژاپنی در سراسر دنیا نزدیک به ۱۰ درصد بیش از ماه مشابه در سال گذشته بوده است. تویوتا در این مدت ۱۹۵ هزار و ۲۳۵ دستگاه از خودروهایش را به خریداران تحویل داده که نزدیک به یک پنجم آنها تویوتا کمری بوده‌اند. در همین ماه مجموع فروش این خودرو، که در ۱۱ سال اخیر پرفروش‌ترین خودروی سواری در آمریکا بوده، از مرز ۱۰ میلیون دستگاه گذشت. تویوتا همچنین اعلام کرده ظرف نیمه نخست سال ۲۰۱۲ بیش از ۱/۱ میلیون دستگاه از خودروهایش را به فروش رسانده که به نسبت مدت مشابه در سال ۲۰۱۲ حاکی از رشدی ۶ درصدی است. آلکس گوتی‌یرز، از تحلیلگران بازار در گفت‌وگویی با روزنامه وال استریت ژورنال گفته عرضه تویوتا کرولای تازه و همچنین شاسی‌بلند RAV ۴ نیمه دوم سال را هم به کام تویوتا شیرین خواهد ساخت. تویوتا همچنان پیشتاز است و در آخرین رده‌بندی ارزشمند‌ترین برندهای تجاری دنیا، در میان همه خودروسازان در صدر ایستاد، اما عملکردش در آمریکای لاتین ضعیف بوده و از تابستان گذشته تا امروز فروش در چین هم به دلیل گسترش احساسات ضدژاپنی در پی درگیری‌های منطقه‌ای دو کشور، به شدت کاهش یافته است. جنرال موتورز، فورد و فولکس واگن در نزدیک‌ترین فاصله کمین کرده‌اند. به گمان بسیاری ایجاد تحولات اساسی در سیاست‌ها تنها راه خودروساز موفق ژاپنی برای ماندن در صدر است.